Εγκαταλειμμένο έργο τέχνης το Καρτάλειο Δημοτικό Σχολείο Τσαγκαράδας

Οι θάμνοι και τα δέντρα έχουν κυριολεκτικά πνίξει το Καρτάλειο Δημοτικό Σχολείο Τσαγκαράδας, στη συνοικία Ταξιαρχών, του ομώνυμου χωριού του Ανατολικού Πηλίου.Από το καλντερίμι-μονοπάτι που συνδέει την περιοχή με την Νταμούχαρη, από το οποίο διέρχονται καθημερινά δεκάδες επισκέπτες περιπατητές, το παλαιό διδακτήριο δείχνει βουβό, εγκαταλειμμένο και ας έχει κηρυχθεί διατηρητέο από την ελληνική Πολιτεία.
Μόλις και μετά βίας διακρίνεται μέσα στα κλαδιά και τους θάμνους που το έχουν περικυκλώσει, η πινακίδα «ΚΑΡΤΑΛΕΙΟΝ».
Είναι οι εικόνες μιας άλλης εποχής, που ωστόσο το νεότερο ελληνικό κράτος δείχνει να θέλει να διαγράψει.

Άλλωστε δεν είναι το μοναδικό κτίριο στο Πήλιο, που ενώ η Πολιτεία έχει χαρακτηρίσει διατηρητέο, το έχει εγκαταλείψει στην τύχη του.
Το Καρτάλειο Δημοτικό Σχολείο κτίστηκε με δωρεά του ευεργέτη Ιωάννη Αντ. Καρτάλη (1842 – 1908) το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, το 1870, και αποτελεί αξιόλογο αντιπροσωπευτικό δείγμα της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής, όπως αυτή διαμορφώθηκε στα τέλη του εν λόγω αιώνα, στην ευρύτερη περιοχή του Πηλίου.
Είναι υπερυψωμένο ισόγειο και οργανωμένο με βάση τους άξονες συμμετρίας, τόσο στην κάτοψη, όσο και στις όψεις. Η κάτοψη έχει σχήμα πεπλατυσμένου Π, με έντονες τις πλαϊνές πλευρές που έχουν αετωματική απόληξη.

Η είσοδος βρίσκεται στο κέντρο της πρόσοψης, πλαισιωμένη από μαρμάρινο θύρωμα και προστατεύεται κάτω από το μεγάλο χαγιάτι, που στηρίζεται σε ξύλινους στύλους, με μαρμάρινες βάσεις.
Τα υπόλοιπα ανοίγματα είναι τοποθετημένα σε ζεύγη συμμετρικά στους κατακόρυφους άξονες και πλαισιώνονται από μαρμάρινα πλαίσια.
Ιδιαίτερα μελετημένες είναι οι γωνίες του κτιρίου, κατασκευασμένες από καλοδουλεμένους γωνιόλιθους, ενώ οι υπόλοιπες εξωτερικές επιφάνειες είναι κατασκευασμένες από αργολιθοδομή, καλά αρμολογημένες.
Για τους πιο πάνω λόγους το ελληνικό κράτος με υπουργική απόφαση το 1985 (ΥΑ ΥΠΠΕ/ΔΙΛΑΠ/Γ/42109/2591/16-9-1985) το χαρακτήρισε «έργο τέχνης».
Δυστυχώς, στις μέρες μας, όπως μαρτυρούν και οι φωτογραφίες, το κτίριο έχει εγκαταλειφθεί, με αποτέλεσμα να χάσει ένα ακόμη σύμβολο πολιτισμού μιας άλλης εποχής.
Δεκάδες παλιά κτίρια του Πηλίου, που έχουν κηρυχθεί διατηρητέα μνημεία, με πρωτοβουλία της Ελληνικής Πολιτείας, και τα οποία αναδεικνύουν το ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό χρώμα της κάθε εποχής, είναι εγκαταλειμμένα.

Σημειώνεται πως διατηρητέα μνημεία έχουν ανακηρυχθεί πολλά σχολεία στη Μαγνησία, όπως το σχολείο του Αγίου Βλασίου, το σχολαρχείο του Αγίου Γεωργίου Νηλείας, το παλιό Δημοτικό Σχολείο του Αγίου Γεωργίου Νηλείας, το παλιό Γυμνάσιο Αλμυρού, το Σχολαρχείο Άνω Γατζέας, το παλιό Παρθεναγωγείο Αργαλαστής, το Δημοτικό Σχολείο Ευξεινούπολης, το παλιό Παρθεναγωγείο Κεραμιδίου, το παλιό Δημοτικό Σχολείο Λαύκου, το Δημοτικό Σχολείο Νέας Αγχιάλου, το παλιό Δημοτικό Σχολείο «Μπούρτζι» της Σκιάθου, το Δημοτικό Σχολείο Σούρπης, η Αχιλλοπούλειος Εμπορική Σχολή Τσαγκαράδας, το Καρτάλειο Δημοτικό Σχολείο Τσαγκαράδας, η Νανοπούλειος Σχολή Τσαγκαράδας και το Κανισκέρειο Παρθεναγωγείο Μακρυρράχης.
Χρησιμοποιούνται ως πολιτιστικοί χώροι, το σχολείο του Αγίου Βλασίου, το παλιό Γυμνάσιο του Αλμυρού, το παλιό παρθεναγωγείο της Αργαλαστής, το παρθεναγωγείο του Κεραμιδίου, το παλιό Δημοτικό Σχολείο του Λαύκου, το παλιό Δημοτικό Σχολείο στο Μπούρτζι της Σκιάθου και η Αχιλλοπούλειος Σχολή Τσαγκαράδας. Ορισμένα λειτουργούν ακόμη ως σχολεία, ενώ άλλα παραμένουν κλειστά.