Economist: Ο Παϊσιος, η κρίση και ο Παστίτσιος

Στη στροφή της ελληνικής κοινωνίας στην πίστη, λόγω της οικονομικής κρίσης, αλλά και στις… λοξοδρομίσεις της, έτσι όπως αντικατοπτρίζονται στην περίπτωση του μοναχού Παϊσιου, που πρόσφατα αγιοποιήθηκε από το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, αναφέρεται δημοσίευμα του περιοδικού Economist.

Το άρθρο με τίτλο «Βλασφημία, Ελλάδα και ο νόμος. Αγιότητα και στωικότητα», το οποίο φιλοξενείται στο blog του γνωστού περιοδικού παίρνει ως αφορμή την πρόσφατη αγιοποίηση του μοναχού για να εξετάσει τους συσχετισμούς ανάμεσα στην πίστη και την κοινωνική ζωή.

«Πριν από περίπου ένα χρόνο, η αμερικανική Επιτροπή για τη Διεθνή Θρησκευτική Ελευθερία δημοσίευσε ένα σύντομο ενημερωτικό έντυπο σχετικά με τους τρόπους με τους οποίους βλασφημία τιμωρήθηκε σε διάφορες χώρες. Μαζί με μερικές τρομερές περιπτώσεις, φυλακίσεων και λιντσαρισμάτων στην Αίγυπτο και το Πακιστάν, περιλαμβάνεται και ένα περιστατικό σε μια κυρίως χριστιανική χώρα, όπου τιμωρήθηκε η προσβολή: μια δεκάμηνη ποινή με αναστολή σε ένα νέο άνδρα στην Ελλάδα ο οποίος ξεκίνησε μια σελίδα στο facebook, όπου διακωμωδούσε έναν από τον πιο γνωστούς μοναχούς, ο οποίος πέθανε το 1994. Το όνομα του μοναχού ήταν Παΐσιος, και το όνομα της σελίδας Παστίτσιος, δηλαδή ένας είδος ζυμαρικού, με μπεσαμέλ, το οποίο είναι μια από τις μεγαλύτερες δόξες της ελληνικής μαγειρικής».

Αφού εξηγεί ποιος ήταν ο πατέρας Παΐσιος, το άρθρο αναφέρεται στα «παράδοξα της ελληνικής ιστορίας κατά τις τελευταίες δεκαετίες» ένα από τα οποία είναι ότι «ενώ το μεγαλύτερο μέρος της χώρας έχει ”δυτικοποιηθεί” και εκμοντερνιστεί, υπήρξε μια αναζωπύρωση μιας μοναστικής και ασκητικής παράδοσης». Κάτι αντίστοιχο συνέβη στην τσαρική Ρωσία κατά την τελευταία φάση της ύπαρξής της, επισημαίνεται.

«Οι ηγετικές φυσιογνωμίες στην ελληνική αναγέννηση δεν ήταν θαυμάσια ντυμένοι επισκόποι ή έξυπνοι θεολόγοι, αλλά μια χούφτα ικανοί μοναχοί, με ταπεινή προέλευση και καταγωγή, τους οποίους όλοι σέβονταν. Οποιοσδήποτε έχει διαβάσει τα μυθιστορήματα του Ντοστογιέφσκι, τα οποία περιλαμβάνουν σοφούς και ευγενικούς μοναχούς, μπορεί να καταλάβει το νόημα αυτού του κόσμου.

Κάποιοι από τους μοναχούς αυτούς πέθαναν στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Δύο από αυτούς την περασμένη εβδομάδα ανακηρύχθηκαν άγιοι από το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Ο ένας ήταν ο Παΐσιος. Όπως συμβαίνει πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις, η μνήμη του περιβάλεται από ένα ιδιότυπο μείγμα καλών και κακών λόγων. Κάποιοι αναπολούν τις προφητείες του που μεταφέρονται από στόμα σε στόμα, ενίοτε παραποιημένα και στρεβλά. Αλλά και τους θερμούς λόγους του, όπως ότι “η ευγένεια ανοίγει και μαλακώνει την καρδιά όπως το λάδι ανοίγει μια σκουριασμένη κλειδαριά”.

Τα τελευταία χρόνια, καθώς η οικονομική κρίση στην Ελλάδα έσπρωξε τους ανθρώπους να ψάχνουν για απαντήσει, ο Παΐσιος έγινε περισσότερο γνωστός (ιδίως σε εθνικιστικούς και ακροδεξιούς κύκλους) για τις εσχατολογικές προφητείες του -ή, τουλάχιστον, για όσες του αποδίδονται.

Κάποιες από αυτές κάνουν λόγο για ρωσο-τουρκικό πόλεμο, για περίοδο τρομερής πείνας στην Ελλάδα – ωστόσο όλες αυτές λειτουργούν προς όφελος της Ελλάδας.

Αυτό που χλεύαζε ο Φίλιππος Λοΐζος, ο ιδρυτής της σελίδας στο Facebook δεν ήταν τόσο ο ίδιος ο Παΐσιος αλλά η μόδα γύρω από αυτόν, οι λατρευτικές εμμονές κάποιων συμπατριωτών του. Αυτό που ακολούθησε της σύλληψής του, τον Σεπτέμβριο του 2012, είναι ότι υπήρξαν καταγγελίες από τη Χρυσή Αυγή που επιβεβαίωσαν τη διείσδυσή της μέσα στην αστυνομία. Ο Λοΐζος είχε χλευάσει όλη αυτή την υστερία επινοώντας μια ιστορία που αναδημοσιεύτηκε από ακροδεξιά μέσα ενημέρωσης».

Τέλος, το άρθρο αναφέρεται και στην περίπτωση του πατέρα Πορφύριου, ενός μοναχού αγίου που εργάστηκε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ως εφημέριος σε μια κλινική της Αθήνας. «Όταν τον ρώτησαν οι πιστοί τι πρέπει να κάνουν απέναντι σε έναν βλάσφημο, εκείνος φέρεται να απάντησε πως πρέπει να δαγκώνουν τα χείλη τους και να μην παίρνουν το νόμο στα χέρια τους. Να υπομένουν δηλαδή όπως έκανε και ο Χριστός κατά τη διάρκεια της επίγειας ζωής του».