Δύο νέοι εξηγούν γιατί επέστρεψαν στη Ζαγορά για εργασία και οικογένεια   – «Έχουμε χρέος να γυρίσουμε  στα χωριά μας για να μην ερημώσουν» 

Δύο νέοι άνθρωποι, η Ελένη και ο Δημήτρης αποφάσισαν να αφήσουν την ζωή και την εργασία τους στην πόλη και να επιστρέψουν στο χωριό τους. Σκοπός τους ήταν να συνεχίσουν να καλλιεργούν την γη και τα κτήματα των γονιών τους που ήταν παραμελημένα. Υπάρχουν πολλές αντίστοιχες περιπτώσεις στην Μαγνησία, αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα, όπου νέοι, με δική τους επιλογή, αφού ζήσουν κάποια χρόνια στις πόλεις αποφασίζουν συνειδητά να επιστρέψουν στο χωριό τους και την αγροτική παραγωγή. 

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: 

ΑΡΤΕΜΗΣ ΧΑΛΑΤΣΗΣ 

Ελένη Βασδεκά: «Το παιδί μου μεγαλώνει σε ένα υπέροχο φυσικό περιβάλλον μακριά από κινδύνους…» 

Η Ελένη Βασδεκά γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Ζαγορά, όπου και τελείωσε το Λύκειο. Στα 18 της χρόνια έφυγε από το χωριό προκειμένου  να σπουδάσει στο Βόλο, όπως άλλωστε κάνουν και πολλά παιδιά. Τελείωσε δύο σχολές. Η πρώτη, ΙΕΚ Αισθητικής και ακολούθως ΔΙΕΚ Διοίκησης και Οικονομίας. Παράλληλα με τις σπουδές της ξεκίνησε να εργάζεται στον Βόλο προκειμένου να καλύπτει τα έξοδα της. Όπως μας λέει, για κάποιον νέο που πράγματι θέλει να εργασθεί, μπορεί να βρει εργασία. Εκείνη εργάστηκε για αρκετά χρόνια στον τομέα της εστίασης.

Στο τέλος του 2019 και ενώ ζούσε κι εργαζόταν στο Βόλο, είχε κάνει την δική της οικογένεια, με μια κόρη ηλικίας τεσσάρων ετών, ξέσπασε η πανδημία του covid που κορυφώθηκε την επόμενη χρονιά. Εκεί άρχισε να αναθεωρεί κάποια πράγματα για την ζωή της. Βρήκε τον χρόνο να σκεφτεί και να αποφασίσει. Αναθεώρησε απόψεις, κυρίως πως όλα τα χρόνια που εργαζόταν στο Βόλο δεν είχε κάνει κάτι δικό της. Απλά εργαζόταν ως υπάλληλος και με τα χρήματα που έβγαζε, μόλις που μπορούσε να καλύψει το κόστος διαβίωσης και το ενοίκιο. Χρήματα στην άκρη δεν έμεναν. Έτσι το 2021 αποφάσισε να επιστρέψει οριστικά στο χωριό και να ασχοληθεί με τα κτήματα της οικογένειας που ήταν ακαλλιέργητα. Εντάχθηκε στο πρόγραμμα των νέων αγροτών και μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα μπόρεσε κι αγόρασε δυο μικρά ακόμη κτήματα ώστε να αυξήσει την καλλιέργεια της. Σήμερα ασχολείται με την μηλοκαλλιέργεια, αλλά σκέπτεται να επεκταθεί και στην καλλιέργεια φουντουκιού. 

Ελένη πες μας τους λόγους που σε ώθησαν να επιστρέψεις στο χωριό…

Τρείς ήταν οι λόγοι που με ώθησαν να γυρίσω πίσω στο χωριό, την όμορφη και γόνιμη Ζαγορά, ενώ είχα στον Βόλο περίπου 15 χρόνια που ζούσα κι εργαζόμουν χωρίς όλα αυτά τα χρόνια να έχει περάσει από το νου μου ότι θα μπορούσα να επιστρέψω κάποια στιγμή. Πρώτη αφορμή στάθηκε ο κορονοϊός, τα lockdown που ακολούθησαν, που εγκλωβιστήκαμε στα σπίτια μας. Δεν μπορούσαμε να βγούμε έξω. Υπήρξαν θέματα με τις εργασίες όλων μας, γεγονός που με έκανε να σκεφτώ την επιλογή του χωριού. Δεύτερος βασικός λόγος ήταν η κόρη μου, που την έβλεπε να μεγαλώνει σε μια πόλη διαφορετικά απότι είχα μεγαλώσει εγώ στο χωριό κάποια χρόνια νωρίτερα. Ήταν εγκλωβισμένη σε ένα δίπολο σπίτι – παιδικός σταθμός και πάλι σπίτι. Έτσι αποφάσισα πως θα ήταν καλύτερα κι εκείνη να μεγαλώσει στο χωριό και στη φύση, να μπορεί να παίζει ανέμελα και να μεγαλώνει σε ένα φυσικό περιβάλλον μακριά από κινδύνους και καυσαέρια και μολυσμένο αέρα. 

Ο τρίτος λόγος ήταν πως ήθελα επιτέλους να κάνω και να ασχοληθώ με κάτι εντελώς δικό μου. Και υπήρχε ο τρόπος. Ήταν η καλλιέργεια της γης και των κτημάτων της οικογένειας. Ήμουν αποφασισμένη λοιπόν να επιστρέψω και με πολύ προσωπική εργασία να τα καταφέρω. Η ένταξη μου στα πρόγραμμα των νέων αγροτών συνετέλεσε σε αυτό.

Θεωρείς ότι το εγχείρημα πέτυχε;

Έχω επιστρέψει εδώ και τρία χρόνια και δεν μετανιώνω. Ο αγροτικός τομέας, εφόσον καλλιεργήσεις σωστά και με πολύ προσωπική εργασία θα αποδώσει. Δυστυχώς το 2023 το χωριό μας και τα κτήματα μας έπαθαν πολλές ζημιές από την κακοκαιρία Daniel, αλλά με την βοήθεια του κράτους και των αποζημιώσεων προσπαθούμε να επαναφέρουμε τις καλλιέργειες και τα κτήματα μας στην προτέρα κατάσταση. Παράλληλα τα ψυγεία του ΑΣ Ζαγορίν μας δίνουν εργασία και συμπληρώνουμε το εισόδημα μας περίπου για έξι μήνες μέσα το χρόνο, ίσως και παραπάνω, κι αυτό μας βοηθάει πάρα πολύ στο να καλύψουμε τις ανάγκες διαβίωσης. Όσο για το παιδί μου,  πλέον βγαίνει και παίζει στη γειτονιά με τα άλλα παιδάκια. Μεγαλώνει μέσα σε ένα υπέροχο φυσικό περιβάλλον. Δεν φοβόμαστε μην περάσει κάποιο αυτοκίνητο ή του μιλήσει κάποιος άγνωστος κλπ. Είναι αυτή η ξεγνοιασιά, έτσι όπως μεγάλωσα κι εγώ και ήταν από τους κύριους λόγους που επέστρεψα.

Θεωρείς ότι πρέπει να επιστρέψουν οι νέοι στα χωριά τους;

Σίγουρα πρέπει να επιστρέψουν για πολλούς λόγους. Όμως βασικός παράγοντας για να το κάνουν είναι να υπάρχει όρεξη για δουλειά. Αν κάποιος δεν είναι αποφασισμένος να το κάνει, δεν μπορεί να γυρίσει. Ο αγροτικός τομέας απαιτεί πολύ προσωπική εργασία . Πρέπει να αγαπήσουν τη γη. Εγώ δεν την αγάπησα τη γη από τον πατέρα μου. Την αγάπησα τώρα. Τώρα έχω την ωριμότητα να πω ότι αγαπώ τη γη και τους καρπούς της. Μου αρέσει να βλέπω να τα δέντρα να αναπτύσσονται και να δίνουν σοδειά και αυτοί οι καρποί να ανταμείβουν τους κόπους μας. Όμως η γη είναι τζόγος. Οι καιρικές συνθήκες είναι ένας βασικός αστάθμητος παράγοντας για την παραγωγή μας. Ένας παγετός μπορεί να καταστρέψει τα πάντα από μια στιγμή στην άλλη. Θεωρώ ότι θα μπορούσε να υπάρχει κάποιο εφάπαξ επίδομα για κάθε καλλιεργητή γης ώστε να μένει και να καλλιεργεί στον τόπο του και να μην έχει τον φόβο του τι θα συμβεί, αν καταστραφεί η καλλιέργεια ή μειωθεί η απόδοση της.  

Ποιο άλλο μήνυμα στέλνεις σε όλους εκείνους που σκέφτονται να γυρίσουν πίσω; 

Η πολιτεία πρέπει να μας βοηθήσει σε κάποια θέματα. Ειδικά εμάς που έχουμε μικρά παιδιά. Για παράδειγμα, να γίνουν περισσότερες υποδομές για τα παιδιά μας. Την κόρη μου της αρέσει ο χορός. Δεν υπάρχει κάποια σχολή χορού που θα μπορούσε να πάει, όπως συμβαίνει στις πόλεις. Ίσως ο Δήμος θα μπορούσε να κάνει κάτι προς αυτή την κατεύθυνση. Υπάρχει βέβαια το ΚΔΑΠ που είναι πάρα πολύ καλό και βοηθάει τους γονείς όμως χρειάζονται κι άλλα. Άλλο θέμα είναι εκείνο με τους γιατρούς. Το Κέντρο Υγείας πρέπει να είναι στελεχωμένο με όσες το δυνατόν περισσότερες ειδικότητες. Η υγεία είναι ένα μεγάλο θέμα. Τέλος θα ήθελα να επισημάνω το θέμα της στέγασης. Πλέον η Ζαγορά έχει γίνει πολύ δύσκολη στο θέμα της στέγασης. Τα ενοίκια είναι πολύ αυξημένα σε σχέση με παλαιοτέρα και επειδή είναι τουριστικό μέρος όσα σπίτια πουλιούνται είναι αρκετά ακριβά, καθώς έρχονται ξένοι και τα αγοράζουν με περισσότερα χρήματα από τα οποία μπορεί να διαθέσει κάποιος ντόπιος. Έτσι όσοι αποφασίσουν να γυρίσουν πίσω πρέπει να έχουν στο νου τους και το θέμα αυτό. Στις τουριστικές περιοχές αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα. 

Δημήτρης Ντόβας: «Να δούμε πώς θα σταθεί  οικονομικά μια οικογένεια στα χωριά» 

Ο 32χρονος Δημήτρης Ντόβας έχει επιστρέψει στη Ζαγορά εδώ και μία πενταετία. Στον Βόλο είχε σταθερή εργασία, αλλά την άφησε για να επιστρέψει στο χωριό και να ασχοληθεί με την καλλιέργεια της γης. 

Δημήτρη, μίλησε μας για την επιστροφή σου στο χωριό…

Ουσιαστικά γεννήθηκα και μεγάλωσα στον Βόλο. Εκεί τελείωσα και το σχολείο και ξεκίνησα να εργάζομαι. Οι γονείς μου είναι οι δύο Ζαγοριανοί και δεν έχασα ποτέ την επαφή με το χωριό. Κάποια στιγμή πριν πέντε χρόνια, σε ηλικία 27 ετών, αποφάσισα να γυρίσω στο χωριό μου την Ζαγορά ώστε να καλλιεργήσω τη γη του πατέρα μου. Τα κτήματα της οικογένειας ήταν παρατημένα, καθώς κανείς δεν τα καλλιεργούσε τα τελευταία χρόνια. Έτσι αποφάσισα να επιστρέψω, να αφήσω την εργασία μου στο Βόλο και ενταχθώ στο πρόγραμμα των νέων αγροτών που θα μου εξασφάλιζε κάποιο αρχικό εισόδημα ώστε να μπορέσω να σταθώ στα πόδια μου και να συνεχίσω να καλλιεργώ τη γη. 

Μετάνιωσες που επέστρεψες;

Όχι βέβαια. Ήταν επιλογή μου να επιστρέψω και να αναλάβω τη γη των προγόνων μου. Ασχολούμαι με την μηλοκαλλιέργεια. Περιστασιακά εργάζομαι και στον ΑΣΟ Ζαγοράς, όπως και πολλοί νέοι του χωριού μου. Αν δεν επέστρεφα τα κτήματα, θα έμεναν ακαλλιέργητα. Ενδεχομένως να είχα μια πιο εύκολη ζωή στην πόλη, αλλά δεν μπορούσα να βλέπω και να σκέφτομαι ότι τα κτήματα και η περιουσία των γονιών και των παππούδων μου δεν αποδίδουν καρπούς, καθώς δεν υπάρχουν εργατικά χέρια. 

Η εργασία του αγρότη που κάνεις, θεωρείς ότι αμείβεται επαρκώς;

Είναι μια δύσκολη ερώτηση και η απάντηση δεν μπορεί να είναι ούτε ναι ούτε όχι. Θέλει πολύ προσωπική εργασία για να μπορέσεις να πεις ότι έβγαλες ένα μεροκάματο. Κι αυτό γιατί έχουν ακριβύνει τα φυτοφάρμακα, τα λιπάσματα, οι εργάτες αν χρειαστεί να πάρεις κλπ. 

Τι θα συμβούλευες στα νέα παιδιά που έχουν φύγει από το χωριό; Αξίζει να επιστρέψουν πίσω και να ασχοληθούν με την γη;

Θα έλεγα πως αν έχουν κάποια περιουσία που άφησαν πίσω πρέπει να γυρίσουν και να την καλλιεργήσουν. Όμως πρέπει να είναι αποφασισμένοι να το κάνουν και να γνωρίζουν πως θα χρειαστεί πολύ προσωπική εργασία. Στο τέλος οι κόποι τους θα ανταμειφθούν. Έχουμε χρέος να γυρίσουμε στα χωριά μας για να μην ερημώσουν. 

Κλείνοντας θα ήθελα να σε ρωτήσω για το θέμα της οικογένειας; Υπάρχουν κορίτσια στα χωριά που είναι πρόθυμα να κάνουν οικογένεια;

Αρκετές κοπέλες από τα χωριά μας φεύγουν για να σπουδάσουν και δεν γυρίζουν πίσω. Σίγουρα υπάρχουν και κορίτσια που μένουν όμως τα τελευταία χρόνια είναι όλο και λιγότερα. Αποτέλεσμα είναι να δυσκολεύονται οι νέοι κα παντρευτούν και να κάνουν οικογένεια. Δεν πρέπει όμως να εξετάσουμε αν υπάρχουν κοπέλες ή αγόρια. Πρέπει να δούμε και το πώς θα μπορέσει να σταθεί οικονομικά μια τέτοια οικογένεια στα χωριά. Το κράτος πρέπει να βοηθήσει οικονομικά τους νέους αγρότες όσο περισσότερο μπορεί.