Τοπικά

Δυναμικά στην αγορά το φιρίκι Πηλίου

Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς Πηλίου με το εμπορικό σήμα «ZAGORIN» και τα πασίγνωστα Π.Ο.Π. Μήλα Ζαγοράς Πηλίου, έχει συμπληρώσει ήδη 106 χρόνια διαρκούς λειτουργίας. Ο Συνεταιρισμός ταυτόχρονα με τα μήλα φημίζεται και για τα υπόλοιπα προϊόντα που διαθέτει, όπως κάστανα, αχλάδια, κεράσια, ακτινίδια. Διακινεί επίσης μικρές ποσότητες από προϊόντα από όλες τις δενδρώδεις καλλιέργειες της Πηλιορείτικης γης.
Μια από τις βασικές ποικιλίες μήλων που διακινεί ο Συνεταιρισμός, πέραν των γνωστών Π.Ο.Π. κόκκινων μήλων, είναι και το Π.Ο.Π. Φιρίκι Πηλίου που συγκομίζεται αυτές τις ημέρες. Κάποτε το φυρίκι ονομαζόταν «ο βασιλιάς των μήλων», ενώ ο Συνεταιρισμός παράγει και διακινεί με το εμπορικό σήμα ZAGORIN περισσότερο από το 85% της συνολικής ποσότητας του Νομού Μαγνησίας, παραλαμβάνοντας προϊόντα από τη Ζαγορά, το Πουρί και τη Μακρυράχη.
Το φιρίκι Πηλίου παράγεται από τη νανόκαρπη ποικιλία μηλιάς φιρίκι, η οποία ταξινομείται βοτανικά στο είδος «Malus domestica Borkhausen». Είναι καρπός μετρίου μεγέθους, κουλοροειδής (μακρόστενος). Ο φλοιός είναι μέτρια παχύς, πρασινοκίτρινος με κόκκινο επίχρισμα (όπου το βλέπει ο ήλιος). Χαρακτηρίζεται ποιοτικά από σάρκα λευκοκίτρινη, συνεκτική, πολύ γλυκιά και αρωματική. Η συγκομιδή του γίνεται εντός του Οκτωβρίου και συντηρείται πολύ καλά για αρκετούς μήνες.

Ήδη από τα τέλη του 18ου αιώνα (1790) υπάρχουν ιστορικές αναφορές ότι στο Πήλιο καλλιεργούνταν μηλιές. Ειδικά για την ποικιλία φιρίκι, ιστορικές αναφορές αποδεικνύουν ότι αυτή καλλιεργούταν στο Πήλιο ήδη από το 19ο αιώνα, καθώς αναφέρεται η καλλιέργεια δέντρων της ποικιλίας στη Ζαγορά (1850), καθώς και στη Δράκεια και τον Άγιο Λαυρέντιο (1889). Στον Άγιο Γεώργιο Νηλείας ώς τα τέλη του 19ου αιώνα μηλιές φυτεύονταν σποραδικά. Από το τέλος του 19ου αιώνα, όμως, ιστορικές αναφορές δείχνουν ότι η καλλιέργεια της μηλιάς εξαπλώθηκε σχεδόν σε όλες τις τοποθεσίες, γύρω και κυρίως πάνω από το χωριό. Η συντριπτική πλειοψηφία από τον σημαντικό αριθμό μηλιών (περίπου 8.000) που φυτεύτηκαν εκείνη την εποχή ήταν ποικιλίας φιρίκι. Τα δένδρα αυτά άρχισαν να αποδίδουν καρπό γύρω στα 1915, για να φτάσουν στο μάξιμουμ της απόδοσης στη δεκαετία του 1930. Τα παραγόμενα φιρίκια συνέβαλαν στην οικονομική άνθηση της περιοχής κατά τη δεκαετία του 1920, καθώς γίνονταν ανάρπαστα στις αγορές του εσωτερικού, σε τιμές εξαιρετικά ικανοποιητικές για τους παραγωγούς. Στην περιοχή του Πουρίου, πριν την εξάπλωση της καλλιέργειας της ποικιλίας Starking Delicious (από το 1935 και μετά), επικρατέστερες ποικιλίες μήλων ήταν τα φιρίκια και οι ρενέδες. Την ίδια περίοδο τέλος, στην περιοχή της Ζαγοράς ο τοπικός Συνεταιρισμός δραστηριοποιούταν στην πώληση μεταξύ άλλων ποικιλιών μήλων (ρενέδες, μανιές, σκιούπια, γουάιν, μπελφόρ κ.λπ.) και των φιρικιών, τα οποία απολάμβαναν εξαιρετική φήμη.
Στην περιοχή Ζαγοράς καλλιεργούνται πολλά δέντρα της ποικιλίας (Φιρίκι), κυρίως ως ποικιλία επικονιασμού με την ίδια μέθοδο καλλιέργειας και υπό τις ίδιες εδαφοκλιματικές συνθήκες, σε υψόμετρο από 300 έως 1.100 μέτρα.

Το Φιρίκι Πηλίου γενικότερα παράγεται από μηλιές που καλλιεργούνται μέσα στα διοικητικά όρια Δήμων, Δημοτικών Ενοτήτων, Δημοτικών και Τοπικών Κοινοτήτων της Περιφερειακής Ενότητας Μαγνησίας, της Περιφέρειας Θεσσαλίας, όπως:
1) Δήμος Βόλου.
2) Δήμος Ζαγοράς-Μουρεσίου.
3) Δήμος Νότιου Πηλίου.

Πέραν της συμβολής τους στο εισόδημα των κατοίκων του Πηλίου (ως αποτέλεσμα της πώλησής τους), τα φιρίκια αποτέλεσαν σημαντικό αγαθό και για τη διατροφή τους. Η σημαντικότητα αυτή οφειλόταν τόσο στη διατροφική τους αξία, όσο και στην υψηλή συντηρησιμότητά τους (σε δροσερές συνθήκες). Παράλληλα οι άνθρωποι τα χρησιμοποιούσαν στο Πήλιο για να παράξουν πετιμέζι. Το σκούρο αυτό παχύρευστο ελιξίριο, «το μέλι των Κενταύρων», αποτελεί γλυκαντική ουσία γνωστή στους ανθρώπους εδώ και αιώνες. Αποτελούσε το παραδοσιακό γλυκαντικό σε κάθε σπίτι, μέχρι που εξοστρακίστηκε από τη ζάχαρη κατά τις μεταπολεμικές δεκαετίες. Για το Πήλιο, ήταν η μοναδική σχεδόν γλυκαντική ουσία που είχαν στη διάθεσή τους οι νοικοκυρές. Τα τελευταία χρόνια, το πετιμέζι από φιρίκια το επανέφερε ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς Πηλίου, σε συνεργασία με τον Γυναικείο Αγροτουριστικό Συνεταιρισμό Ζαγοράς, ως τελευταία λέξη της μόδας στις γλυκές και αλμυρές αλχημείες των σεφ.
Η παραδοσιακή αυτή ποικιλία διατηρείται και καλλιεργείται μέχρι σήμερα με τα ιδιαίτερα ποιοτικά της χαρακτηριστικά, ενώ σε άλλες περιοχές της Ελλάδας καλλιεργούνται κάποιες μεγαλόκαρπες μεταλλαγές της, με διαφορετικά, όμως, ποιοτικά χαρακτηριστικά από το φιρίκι Πηλίου.
Εξαιτίας της καλλιέργειας σε αναβαθμίδες, δεν είναι εφικτή η έλευση ελκυστήρων και γεωργικών μηχανημάτων, με αποτέλεσμα όλες οι εργασίες να γίνονται χειρωνακτικά. Οι παραγωγοί αξιοποιώντας τη μακρόχρονη εμπειρία τους και γνωρίζοντας τη δυναμικότητα κάθε δένδρου, πραγματοποιούν με το χέρι και με ιδιαίτερη φροντίδα τις εργασίες του αραιώματος, για την απόδοση του κατάλληλου αριθμού φρούτων ανά δένδρο, ώστε να επιτύχουν την επιθυμητή ποιότητα. Το κλάδεμα γίνεται επίσης με το χέρι, προκειμένου να αποφευχθούν τραυματισμοί του δένδρου από αεροψάλιδα. Τέλος η συγκομιδή του φιρικιού Πηλίου γίνεται προσεκτικά, ώστε να μην έχουμε αποκόλληση του ποδίσκου και να αποφεύγονται οι μικροτραυματισμοί του καρπού. Με αυτόν τον τρόπο, εξασφαλίζεται η ακεραιότητα του καρπού, συνεπώς και η συντηρησιμότητά του.
Τα ανωτέρω στοιχεία αποδεικνύουν χωρίς αμφιβολία την προέλευση, τη φήμη και την ευρύτερη διάδοση του φιρικιού Πηλίου, τουλάχιστον στην εσωτερική αγορά από τα παλιά χρόνια.

Η Δέσποινα Βαρούτα και ο Κυριάκος Μ. Κόνσουλας είναι δύο από τα επτά μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς Πηλίου. Ακολουθούν όλο τον χρόνο αυτή τη διαδικασία, καθώς ένα από τα προϊόντα που εισκομίζουν στον Συνεταιρισμό είναι το Π.Ο.Π. φιρίκι Πηλίου, προσδοκώντας να ενισχύσουν το οικογενειακό τους εισόδημα.
Το φιρίκι έχει δυσκολίες, ειδικά στο αραίωμα των καρπών αλλά αξίζει σύμφωνα και με τους δύο, να διατηρηθεί και να αναδειχθεί ακόμα περισσότερο ως ποικιλία. Ένα πρόβλημά του είναι ότι παρενιαυτοφορεί, όπως οι ελιές. Πρόκειται για το φαινόμενο όπου ενώ το δέντρο βρίσκεται σε πλήρη καρποφορία και παράγει ικανοποιητικά, την επόμενη χρονιά παρατηρείται απότομα πτώση της παραγωγής που δεν οφείλεται σε παθολογικά ή σε κλιματολογικά αίτια, λόγω κατανάλωσης σε μεγάλο ποσοστό των θρεπτικών αποθεμάτων. Τα τελευταία χρόνια το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας κάνει προσπάθεια με σύγχρονες επιστημονικές προσεγγίσεις να επιλύσει το ζήτημα και πολλοί Ζαγοριανοί μεταπτυχιακοί επιστήμονες έχουν συμμετάσχει στη γεωτεχνική έρευνα.
Όπως οι δύο παραπάνω παραγωγοί, έτσι και αρκετοί άλλοι στη περιοχή έχουν επενδύσει στα φιρίκια και τα τελευταία χρόνια οι συνολικές παραγόμενες ποσότητες των φιρικιών του Συνεταιρισμού είναι αυξημένες, συγκριτικά με παλαιότερα.
Τα φιρίκια έχουν κάνει «come back» και όλοι ευελπιστούν η τάση να διατηρηθεί.

Προηγούμενο ΆρθροΕπόμενο Άρθρο
Μοιραστείτε το