Ζει και βασιλεύει η γραφειοκρατία στην ελληνική δημόσια διοίκηση και παρά το ότι περάσαμε μια δεκαετία οικονομικής κρίσης, ενώ περνάμε και έναν σχεδόν χρόνο με υγειονομική κρίση, που έχει αντίκτυπο και στην οικονομία, καμία μεταρρύθμιση δεν έχει γίνει, ώστε αυτή να μειωθεί.
Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση συμβολαιογράφου του Βόλου, που για μια αποδοχή κληρονομιάς ακινήτων, χρειάστηκε συνολικά να επισυνάψει στο συμβόλαιο 220 πιστοποιητικά… «Η γραφειοκρατία διογκώνεται εν μέσω πανδημίας, αντί να μειώνεται. Παντού ζητούν ραντεβού, από τα ΚΕΠ μέχρι την Εφορία και τα κτηματολογικά γραφεία», επισημαίνει ο πρόεδρος του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Εφετείου Λάρισας Ι. Κόνσουλας. Όπως σημειώνει ο κ. Κόνσουλας «για την αποδοχή κληρονομιάς 23 ακινήτων, αγροτικά πρόσφατα, χρειάστηκε να επισυνάψω 100 πιστοποιητικά ΕΝΦΙΑ και 120 ακόμη πιστοποιητικά, σύνολο 220…» Ο άνθρωπος πέθανε και άφησε αγροτικά ακίνητα στους κληρονόμους του, αλλά μέχρι να δημιουργηθεί ο ηλεκτρονικός φάκελος ακινήτων η γραφειοκρατία καλά κρατεί. «Απαιτείται ραντεβού παντού, από τα ΚΕΠ για τη θεώρηση του γνήσιου της υπογραφής, μέχρι την Εφορία, την ώρα που λόγω των μέτρων προστασίας από τον κορωνοϊό, στις Δ.Ο.Υ. καθυστερούν τον έλεγχο των δικαιολογητικών και διενεργείται ακόμη αυτών που είχαν κατατεθεί το πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου… Έτσι όπως πάμε, δεν πρόκειται να γίνουν συμβόλαια μέχρι 31 Δεκεμβρίου», καταλήγει ο κ. Κόνσουλας.
Ειδικότερα για τη μεταβίβαση ενός ακινήτου απαιτούνται τα εξής δικαιολογητικά: Φωτοτυπίες ταυτοτήτων των συμβαλλομένων, ΑΦΜ και Δ.Ο.Υ. εισοδήματος, τίτλος κτήσεως του μεταβιβάζοντος (πωλητή), αποδεικτικό φορολογικής ενημερότητας του μεταβιβάζοντος, βεβαίωση του Δήμου του ακινήτου, από την οποία προκύπτει ότι δεν οφείλεται Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (ΤΑΠ) για το μεταβιβαζόμενο ακίνητο, σύμφωνα με το άρθρο 24 παρ.18 του Ν.2130/23-4-93 (ΦΕΚ62/1993), η οποία καταργήθηκε με την παρ.3 του άρθ.4 Ν.4262/2014 και επανήλθε με την παρ. 1 του άρθρου 59 Ν.4483/2017 (ΦΕΚ 107Α/2017), επικυρωμένο αντίγραφο της άδειας οικοδομής, εάν το προς μεταβίβαση ακίνητο έχει ανεγερθεί μετά την 14.03.1983, άλλως, υπεύθυνες δηλώσεις των συμβαλλομένων με το αντίστοιχο περιεχόμενο, υπεύθυνες δηλώσεις των συμβαλλομένων, που υπογράφονται ενώπιον συμβολαιογράφου, από τις οποίες προκύπτει ότι το μεταβιβαζόμενο κτίσμα δεν βρίσκεται σε ρέμα, αιγιαλό, βιότοπο, ζώνη παραλίας, δημόσιο κτήμα ή αρχαιολογικό χώρο, σύμφωνα με τον νόμο 2242/1994, σε περίπτωση που το ακίνητο βρίσκεται σε υπό κτηματογράφηση περιοχή, βάσει του νόμου 2308/1995 όπως τροποποιήθηκε με τον Ν. 3481/2006 και με τον Ν. 4164/2013 και έχει ολοκληρωθεί η Α’ ανάρτηση των προσωρινών κτηματολογικών στοιχείων προσαρτάται, ανάλογα, είτε πιστοποιητικό κτηματογραφούμενου ακινήτου, όπως θα ισχύει από αύριο για τον Δήμο Βόλου (προκαποδιστριακός) είτε κτηματογραφικό απόσπασμα του Εθνικού Κτηματολογίου και Χαρτογράφησης ΑΕ (ΕΚΧΑ ΑΕ). Σε περίπτωση που το ακίνητο βρίσκεται σε κτηματογραφημένη περιοχή, βάσει του νόμου 2308/1995, όπως τροποποιήθηκε με τον Ν. 3481/2006 προσαρτάται απόσπασμα κτηματολογικού διαγράμματος του αρμόδιου Κτηματολογικού Γραφείου, μαζί με το φύλλο εγγραφών. Σε περίπτωση που ο τίτλος κτήσης είναι γονική παροχή ή κληρονομία ή δωρεά μετά την 31-12-1994, πιστοποιητικό της αρμόδιας Δ.Ο.Υ., από το οποίο προκύπτει ότι δηλώθηκε η κληρονομιά ή δωρεά ή γονική παροχή, που αναφέρεται στον τίτλο κτήσης και ότι δεν οφείλεται φόρος, σύμφωνα με το άρθρο 105 του Ν.Δ. 118/1973, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 105 του Ν. 2961/2001. Σε περίπτωση που το τίτλος κτήσης είναι κληρονομιά μέχρι και την 31-12-1994, ληξιαρχική πράξη θανάτου, από την οποία προκύπτει ότι ο δικαιοπάροχος του μεταβιβάζοντος απεβίωσε πριν από την 31-12-1994 και υπεύθυνη δήλωση του μεταβιβάζοντος ότι δεν συντρέχει περίπτωση μετάθεσης του χρόνου γένεσης φορολογικής υποχρέωσης. Σε περίπτωση που ο τίτλος κτήσης είναι προίκα ή δωρεά ή γονική παροχή μέχρι και τις 31-12-1994, επικυρωμένο αντίγραφο του αντίστοιχου συμβολαίου (προικοσυμφώνου- δωρητηρίου-γονικής παροχής) και υπεύθυνη δήλωση του μεταβιβάζοντος ότι δεν συντρέχει περίπτωση μετάθεσης του χρόνου γένεσης φορολογικής υποχρέωσης.
Για οριζόντια ιδιοκτησία στην οποία δεν υπάρχουν αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις, προσαρτώνται στο συμβόλαιο:
-Βεβαίωση αρμόδιου μηχανικού, με το αντίστοιχο περιεχόμενο, σύμφωνα με το Ν.4495/2017 (πρώην Ν. 4178/2013, 4014/11), που φέρει τον μοναδικό αριθμό ακινήτου από Τ.Ε.Ε. και έχει ισχύ δύο μηνών και η οποία συνοδεύεται –όπου ειδικότερα απαιτείται- από τοπογραφικό διάγραμμα εξαρτημένο από το Κρατικό Σύστημα Συντεταγμένων και
-Υπεύθυνη δήλωση του μεταβιβάζοντος με το ίδιο ως άνω περιεχόμενο, που υπογράφεται και υποβάλλεται ενώπιον του συμβολαιογράφου.
Για οριζόντια ιδιοκτησία στην οποία έχουν κατασκευαστεί αυθαίρετες κατασκευές ή έχουν εγκατασταθεί αυθαίρετες χρήσεις, προσαρτώνται:
-Βεβαίωση αρμόδιου μηχανικού, σύμφωνα με τον Ν. 4495/2017, που φέρει τον μοναδικό αριθμό ακινήτου από Τ.Ε.Ε. και έχει ισχύ δύο μηνών, και από την οποία προκύπτει ότι στο μεταβιβαζόμενο ακίνητο (οριζόντια ιδιοκτησία), μη συμπεριλαμβανομένων των κοινοκτήτων ή κοινοχρήστων χώρων του ακινήτου, οι εκτελεσμένες αυθαίρετες κατασκευές ή οι εγκατεστημένες αυθαίρετες χρήσεις, εμπίπτουν σε μία από τις εξαιρέσεις του Ν. 4495/2017 , η βεβαίωση δε αυτή συνοδεύεται –όπου ειδικότερα απαιτείται- από τοπογραφικό διάγραμμα εξαρτημένο από το Κρατικό Σύστημα Συντεταγμένων και
-Υπεύθυνη δήλωση του μεταβιβάζοντος με το ίδιο ως άνω περιεχόμενο, που υπογράφεται και υποβάλλεται ενώπιον του συμβολαιογράφου.
Σύμφωνα με το άρθρο 54Α του Ν. 4174/2013, το οποίο συμπληρώθηκε με το άρθρο 9 παρ. 2 του Ν.4223/2013, σε συνδυασμό με την ΠΟΛ 1279/2013 του υπουργείου Οικονομικών, όπως ισχύει για το μεταβιβαζόμενο ακίνητο πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ του υπουργείου Οικονομικών (Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων), από το οποίο προκύπτει ότι ο μεταβιβάζων (πωλητής, παρέχων γονέας, δωρητής κλπ) συμπεριέλαβε τo ανωτέρω ακίνητo στις δηλώσεις ενιαίου φόρου ιδιοκτησίας ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) την τελευταία πενταετία. Σε περίπτωση που ο μεταβιβάζων δεν είχε στην κυριότητά του το ακίνητο ολόκληρη την τελευταία πενταετία, οφείλει να προσκομίσει: Υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/86 στην οποία να δηλώνει τον χρόνο και τρόπο απόκτησης του ακινήτου και ότι δεν υποχρεούτο να το δηλώνει στη δήλωση Ε9 των αντιστοίχων ετών. Η τελευταία θεωρείται από τη Δ.Ο.Υ. του εισοδήματος του μεταβιβάζοντος. Για τις αγοραπωλησίες απαιτείται επιπλέον η προσκόμιση Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης.
Σε περίπτωση που ο μεταβιβάζων είναι πρόσωπο που ασκεί εμπορική επιχείρηση ή μέλος σε εταιρεία, ή υπόχρεος καταβολής εισφορών νεοανεγειρόμενου κτίσματος απαιτείται η προσκόμιση ασφαλιστικής ενημερότητας.
Σύμφωνα με υπολογισμούς, οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να δαπανήσουν ένα μήνα (26 εργάσιμες ημέρες) περίπου, για να συγκεντρώσουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τελευταία χρόνια έχουν προστεθεί έγγραφα, όπως η βεβαίωση πληρωμής ΕΝΦΙΑ, το πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης, το πιστοποιητικό ότι το ακίνητο δεν φέρει πολεοδομικές παραβάσεις και η βεβαίωση πληρωμής τέλους ακίνητης περιουσίας (ΤΑΠ).
Ειδικά η τελευταία βεβαίωση είχε καταργηθεί το 2014, ακριβώς για να περιοριστεί η γραφειοκρατία, αλλά έκανε… δυναμική επανεμφάνιση το 2017. Εξάλλου σύμφωνα με πρόχειρους υπολογισμούς πολιτικού μηχανικού η έκδοση άδειας για την ανέγερση μιας αποθήκης, χρειάζονται 17 διαφορετικά έγγραφα…