Ο συγγραφέας και καθηγητής του Πανεπιστημίου κ. Δημήτριος Μπενέκος μίλησε στη «Θ» για το τελευταίο γερμανόγλωσσο βιβλίο με τίτλο «Το Δ’ Ελληνικό Σώμα Στρατού στο Γκαίρλιτς. 1916-1919» που επιμελήθηκε σε συνεργασία με τον Γερμανό καθηγητή Πανεπιστημίου κ. Βόλφγκανγκ Γκάιερχος και το οποίο κυκλοφορεί κατά κύριο λόγο στη Γερμανία, με μικρό αριθμό αντιτύπων και στην Ελλάδα, για γερμανόγλωσσους ενδιαφερόμενους. Στο βιβλίο ο Έλληνας δεκανέας Νικόλαος Μαργαριτούλης και ο Γερμανός πρόξενος Έλμουτ Σέφελ περιγράφουν τη συναρπαστική περιπέτεια 7.000 Ελλήνων στρατιωτών στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο από τη Μακεδονία στη Γερμανία. Στις σελίδες του βιβλίου φιλοξενείται σπάνιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό από την Ελλάδα και τη Γερμανία.
Θέλετε να μας πείτε λίγα λόγια για το νέο σας βιβλίο, που προέκυψε με τη συνεργασία του Γερμανού καθηγητή κ. Γκάιερχος;
Σας ευχαριστώ για την ευκαιρία που μου δίνετε να αναφερθώ σε ένα βιβλίο που συνδυάζει δυο ζωντανές πηγές πληροφοριών. Του Έλληνα δεκανέα από τον Προφήτη Ηλία του Άνω Βόλου και του Γερμανού προξένου στον Βόλο Έλμουτ Σέφελ. Και οι δυο τους βρέθηκαν ταυτόχρονα στο Γκαίρλιτς της Γερμανίας, ο καθένας τους για διαφορετικούς λόγους. Ο μεν πρώτος ως «φιλοξενούμενος του Κάιζερ» της Γερμανίας με άλλους 7.000 στρατιώτες του Δ’ Σώματος Στρατού της Μακεδονίας, που, αντί να περιπέσουν σε βουλγαρική αιχμαλωσία, συμφώνησαν να «φιλοξενηθούν» με όλον τον οπλισμό τους στη Γερμανία, όσο θα διαρκούσε ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος. Ο δε πρόξενος Σέφελ βρέθηκε εκεί, επειδή απελάθηκε από την Ελλάδα ως διπλωμάτης των Κεντρικών Δυνάμεων στον Βόλο. Τα «Απομνημονεύματα» του Μαργαριτούλη και η «Πραγματεία» του Σέφελ αλληλοσυμπληρώνονται και έτσι αποκτούμε μια πιο ξεκάθαρη, μια πιο αντικειμενική εικόνα τής σχεδόν τριετούς παραμονής των Ελλήνων στο Γκαίρλιτς.
Θεωρούνται και τα δύο σημαντικά ιστορικά ντοκουμέντα, διότι ξεκαθαρίζονται αρκετά σημεία που είχαν ξεχαστεί και στις δύο χώρες. Την Ιστορία δεν μπορεί να αποκρύβεις, μόνο να την ανακαλύπτεις.
Και γιατί είναι γραμμένο στη γερμανική γλώσσα;
Πριν έναν χρόνο είχα δημοσιεύσει τα «Απομνημονεύματα» του δεκανέα Μαργαριτούλη με τον τίτλο «Και εγώ ήμουν στο Γκαίρλιτς». Η έκδοση έγινε γνωστή – παραδόξως – και στη Γερμανία και ο συνάδελφος κ. Γκάιερχος προθυμοποιήθηκε να συμβάλει στη γερμανική έκδοση με συμπλήρωμα την «Πραγματεία» του προξένου Σέφελ που ήταν κατατεθειμένη στο Αρχείο του Δήμου του Γκαίρλιτς. Έτσι προέκυψε μια πολύ γόνιμη συνεργασία, που καρπός της είναι το γερμανόγλωσσο βιβλίο που απευθύνεται στο γερμανικό κοινό. Στόχος μας είναι να γνωρίσουν και οι Γερμανοί μια ιστορική περίοδο με γεγονότα που εκτυλίχτηκαν στην ενδοχώρα τους εδώ και έναν αιώνα.
Δεν πρέπει να ξεχνούμε πως απόγονοι των περίπου 200 Ελλήνων, που παντρεύτηκαν τότε εκεί Γερμανίδες, ζουν ακόμη στο Γκαίρλιτς, οπότε το παρόν βιβλίο αποτελεί ένα αναπόσπαστο κομμάτι της τοπικής ιστορίας της πόλης του Γκαίρλιτς και κατ’ επέκταση της ελληνογερμανικής Ιστορίας.
Τι άλλο υλικό χρησιμοποιήσατε στη συγγραφή του βιβλίου;
Τους κύριους άξονες του βιβλίου αποτελούν οι δύο γραπτές πηγές των δύο αυτοπτών μαρτύρων των γεγονότων. Χαρακτηρίζονται από μια ουδέτερη, αντικειμενική πρόθεση περιγραφής γεγονότων και ιστορικών καταστάσεων, χωρίς συναισθηματισμούς ή εκατέρωθεν πατριωτικές υποκειμενικές υπερβολές.
Ο δεκανέας Μαργαριτούλης γράφει αυτά που βλέπει και βιώνει, ενώ ο πρόξενος Σέφελ γνωρίζει και άλλα πράγματα ως διερμηνέας ανάμεσα στο Σώμα και τις γερμανικές στρατιωτικές υπηρεσίες, τα οποία καταθέτει και έτσι φωτίζονται και άλλες πτυχές της μοναδικής αυτής «φιλοξενίας» στρατιωτών, ενώ ο φονικότατος πόλεμος σαρώνει τα πάντα στην Ευρώπη.
Επίσης οι σελίδες του βιβλίου κοσμούνται με σπάνιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό από την Ελλάδα και τη Γερμανία, γεγονός που επιτρέπει, ώστε κάθε κεφάλαιο του βιβλίου να ζωντανεύει στα μάτια του αναγνώστη. Υπενθυμίζω, πως μία φωτογραφία είναι χίλιες λέξεις.
Ένα άλλο βασικό στοιχείο του βιβλίου είναι η δική μας επιστημονική προσπάθεια να βοηθήσουμε τον κάθε αναγνώστη, που δεν είναι υποχρεωμένος να γνωρίζει ιστορικά γεγονότα και ιστορικές λεπτομέρειες που διαδραματίστηκαν εδώ και έναν αιώνα, ώστε με τις δικές μας πολύ προσεκτικές παρεμβολές κειμένων και φωτογραφιών ακόμη και εγγράφων να οδηγηθεί στην πλήρη κατανόηση των περιγραφών. Εμείς συνθέτουμε το μεγάλο κάδρο που μέσα είναι τα γραπτά κείμενα των δύο αυθεντικών πηγών.
Αν και το βιβλίο σας είναι γραμμένο για το γερμανικό κοινό, υπάρχει δυνατότητα να το προμηθευτεί εδώ και κάποιος γερμανόγλωσσος αναγνώστης;
Βέβαια. Υπάρχει αυτή η δυνατότητα, για πολύ περιορισμένο όμως αριθμό ενδιαφερομένων. Μπορούν να απευθυνθούν τηλεφωνικά στο τυπογραφείο του Ηλία Καρκαλέτσου στην Καρδίτσα, τηλ. 24410-77663.
Κύριε Μπενέκο, εύχομαι το νέο βιβλίο σας να είναι καλοτάξιδο και να χαρίσει ευχάριστες ιστορικές στιγμές στους αναγνώστες του στη Γερμανία.
Ευχαριστώ και εγώ εκ μέρους επίσης του συναδέλφου κ. Γκάιερχος, για τη φιλόξενη στήλη της εφημερίδας σας.