Η αρχαιολογική σκαπάνη έχει αποκαλύψει πολλές ομοιότητες των διατροφικών συνηθειών που είχαν οι Μινωίτες και οι Μυκηναίοι πριν από χιλιάδες χρόνια, με το μενού των σύγχρονων Ελλήνων. Η αρχαιολόγος κ. Δήμητρα Ρουσιώτη μιλάει για τη διατροφή στην προϊστορική περίοδο, επισημαίνοντας ότι πολλά από τα στοιχεία της λεγόμενης μεσογειακής διατροφής υπάρχουν χιλιετίες τώρα.
Ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας Διατροφής, που έχει καθιερωθεί να γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 16 Οκτωβρίου, η Θεσσαλή αρχαιολόγος την επόμενη Παρασκευή, κατόπιν πρωτοβουλίας του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) θα παρουσιάσει στο Μουσείο Πλινθοκεραμοποιίας Τσαλαπάτα ομιλία της σχετική με το θέμα, η οποία θα απευθύνεται σε μαθητές γυμνασίου. Η δρ. Ρουσιώτη θα μυήσει τα παιδιά, που θα παρακολουθήσουν το εργαστήρι, στα διατροφικά μυστικά δύο εκ των σπουδαιότερων πολιτισμών που εμφανίστηκαν στον ελλαδικό χώρο: Του μυκηναϊκού και του μινωικού.
Οι αρχαιολόγοι έχουν σχηματίσει ευρεία εικόνα, τόσο για το τι έτρωγαν οι αρχαίοι Έλληνες, όσο και τον τρόπο που μαγείρευαν. «Έχουμε στη διάθεσή μας πολλά στοιχεία. Για παράδειγμα, έχει σωθεί περιεχόμενο σε αποθηκευτικά πιθάρια και μαγειρικά σκεύη, κυρίως σε κτίρια που καταστράφηκαν από πυρκαγιά. Οπότε μας έχουν δώσει πάρα πολλά στοιχεία, όπως απανθρακωμένους καρπούς, ενώ έχοντας σύμμαχο τη σύγχρονη επιστήμη, μπορούμε να κάνουμε εξειδικευμένες χημικές αναλύσεις σε μαγειρικά αγγεία και να ανακαλύψουμε επιπλέον στοιχεία για το περιεχόμενό τους. Επίσης έχουμε μάθει αρκετά από τις πινακίδες Γραμμικής Β, που ανακαλύφτηκαν στα αρχεία των ανακτόρων κυρίως της Κνωσού, της Πύλου, των Μυκηνών και της Θήβας. Έτσι διαθέτουμε στοιχεία για το τι έτρωγαν τουλάχιστον στα ανακτορικά κέντρα», είπε χαρακτηριστικά η κ. Ρουσιώτη.
Ένα από τα πλέον εντυπωσιακά συμπεράσματα που προκύπτουν από τη μελέτη των ευρημάτων, έχει να κάνει με το γεγονός ότι στην Ελλάδα επιβιώνουν χιλιετίες ολόκληρες οι διατροφικές συνήθειες που είχαν αναπτυχθεί από τους Μινωίτες και τους Μυκηναίους. «Σε πολύ μεγάλο ποσοστό έχουμε κρατήσει αρκετά πράγματα. Βέβαια με το πέρασμα του χρόνου προστέθηκαν διάφορα προϊόντα, τα οποία δεν υπήρχαν την εποχή εκείνη και μας έχουν έρθει κυρίως από τον Νέο Κόσμο και την ανακάλυψη της Αμερικής κι έπειτα. Τέτοια είναι η πατάτα, η τομάτα, το καλαμπόκι, τροφές που δεν υπήρχαν τότε στον μεσογειακό χώρο. Όμως, όσον αφορά στην κατανάλωση του κρέατος, από αιγοπρόβατα, βοοειδή, χοίρους, άγριο κυνήγι, επιβιώνει μέχρι τις μέρες μας σε πολύ μεγάλο βαθμό. Το ελαιόλαδο, που είναι η βάση της διατροφής στην προϊστορική εποχή, παραμένει. Η’ βλέπουμε σημαντικές ομοιότητες και με την κατανάλωση των οσπρίων, όπως φακές, ρεβίθια και λαθούρι που φτιάχνουμε τη φάβα. Τέλος, ας μην ξεχνάμε τις ποικιλίες κρασιών, ενώ τελευταία ανακαλύψαμε ότι παρασκεύαζαν ένα είδος αλκοολούχου ποτού από κριθάρι, παρόμοιο με τη σημερινή μπύρα», εξήγησε η κ. Ρουσιώτη.
Το μόνο που πρέπει να επισημανθεί, ωστόσο, για τους προγόνους μας, είναι η φτωχή διατροφή σε ψάρια και οστρακοειδή. «Αυτό συνέβαινε ακόμη και σε περιοχές, που ήταν κοντά στη θάλασσα. Στην Κρήτη φανταζόμασταν ότι η κατανάλωση ψαριών θα ήταν μεγαλύτερη. Όμως τα έτρωγαν σε πιο περιορισμένη κλίμακα, όπως και στις παραθαλάσσιες περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας. Βέβαια, αυτό μπορεί να είναι συμπτωματικό. Πάντοτε βάζουμε ένα ερωτηματικό, όταν έχουμε να κάνουμε με την αρχαιολογική έρευνα, γιατί ένα καινούριο εύρημα μπορεί να ανατρέψει θεωρίες ετών», κατέληξε η Δήμητρα Ρουσιώτη.
Όσο για το εάν ο τρόπος διατροφής των αρχαίων Ελλήνων μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για τις σύγχρονες γενιές; Η απάντηση της αρχαιολόγου στο συγκεκριμένο ερώτημα παρουσιάζει ενδιαφέρον: «Η μεσογειακή διατροφή είναι απόλυτα ισορροπημένη. Οι κοντινές γενιές πριν από εμάς τρέφονταν σχεδόν παραπλήσια. Η διατροφή των παππούδων μας είχε ομοιότητες με ό,τι ίσχυε πριν από χιλιάδες χρόνια. Η δική μας γενιά έχει αλλάξει συνήθειες σε πολύ μεγάλο βαθμό, σε σχέση με πριν από λίγες δεκαετίες. Ένας αρχαίος εάν έβλεπε όσα τρώμε σήμερα, σίγουρα θα εκπλησσόταν, αφού τα περισσότερα σύγχρονα φαγητά θα του ήταν παντελώς άγνωστα».