Η Δήμητρα Διδαγγέλου είναι ψυχολόγος με ειδίκευση στη θεραπευτική γραφή. Διαθέτει μεταπτυχιακό τίτλο στην Ψυχολογία στα Μ.Μ.Ε. και για πολλά χρόνια εργάστηκε ως επιστημονικός δημοσιογράφος σε διάφορα μέσα (ΕΡΤ, Τα Νέα κ.ά.). Στη συνέχεια δημιούργησε το ηλεκτρονικό περιοδικό ψυχολογίας Ψυχο-γραφήματα και το Ινστιτούτο Ψυχικής Έκφρασης. Διεξάγει ατομικές συνεδρίες, ομαδικά εργαστήρια και retreats διαδικτυακά και στο Πήλιο, όπου μένει. Έχει γράψει τη νουβέλα «Η Σύβι και ο Ντάντυ» (Γαβριηλίδης, 2014) και τη συλλογή διηγημάτων Wabi Sabi (Η ατέλεια) (Ιωλκός, 2017). Διηγήματά της έχουν διακριθεί σε διαγωνισμούς και έχουν δημοσιευθεί σε συλλογικούς τόμους και λογοτεχνικά περιοδικά. Την Πέμπτη 9 Ιουλίου, στις 7 το απόγευμα, η Δήμητρα Διδαγγέλου θα υπογράψει το βιβλίο της με τίτλο «Ευγνωμοσύνη» στο Public Βόλου.
Συνέντευξη Χαριτίνη Μαλισσόβα
«Ευγνωμοσύνη. Για μια ζωή γεμάτη ικανοποίηση», ο τίτλος του βιβλίου σας. Θέλετε να μας δώσετε κάποια στοιχεία;
Πρόκειται για ένα βιβλίο που – όπως λέει και ο τίτλος – έχει κεντρικό θέμα την ευγνωμοσύνη και τα οφέλη που μπορεί να έχει κανείς όταν την εκφράζει. Η έκφραση της ευγνωμοσύνης είναι ένας απλός κι επιστημονικά αποδεδειγμένος τρόπος για να νιώσουμε μεγαλύτερη ευτυχία, αισιοδοξία, ικανοποίηση και αγάπη στη ζωή μας. Στο βιβλίο συγκέντρωσα όλες τις απαραίτητες πληροφορίες γύρω από την ευγνωμοσύνη, ώστε να τη γνωρίσει καλύτερα ως έννοια το ευρύ κοινό και τις εμπλούτισα με πραγματικές ιστορίες ανθρώπων που έχουν βιώσει τις ευεργεσίες της ακόμα και έπειτα από πολύ δύσκολες καταστάσεις.
Γιατί επιλέξατε την ευγνωμοσύνη από όλες τις αρετές;
Για κάποιους η ευγνωμοσύνη ως έννοια είναι ξεχασμένη, για άλλους προτεραιότητα ζωής. Μερικές φορές έχει παρεξηγηθεί κιόλας ως κάτι ρομαντικό ή αφελές. Με το βιβλίο μου ήθελα με κάποιο τρόπο να αποκατασταθεί ως έννοια και να βρει τη θέση της στη ζωή του καθενός. Έχει ειπωθεί ότι η ευγνωμοσύνη είναι μια αρετή, ένα συναίσθημα ή μια αντίδραση, όμως είναι κυρίως μια στάση απέναντι σε ό,τι συμβαίνει, σε όποιον συναντάμε και εν τέλει απέναντι στην ίδια τη ζωή. Όταν επιλέγει κανείς να κοιτάζει με μάτια ευγνωμοσύνης βλέπει μέσα από ένα πρίσμα θετικής στάσης κι αισιοδοξίας. Αυτή την οπτική ήθελα να μοιραστώ μέσα από το βιβλίο.
Η πρόσφατη κρίση της πανδημίας μπορεί να ανασύρει συναισθήματα ευγνωμοσύνης;
Η κρίση της πανδημίας μάς φέρνει αντιμέτωπους με πολλές ανατροπές σε όλα τα επίπεδα και με την αγωνία για το άγνωστο αύριο. Εξαιτίας αυτών προκύπτουν διάφορες ψυχικές διακυμάνσεις, όμως μέσα στην όλη σύγχυση μπορούμε να βρούμε αχτίδες που θα γίνουν ο οδηγός μας για να περάσουμε σε μια πιο φωτεινή περίοδο. Ανάμεσα σ’ αυτές μπορεί να είναι και η ευγνωμοσύνη, όχι μόνο για να μας βοηθήσει να εκτιμήσουμε όσα ήδη έχουμε, αλλά και για να μπορέσουμε να μάθουμε κάτι από όλη αυτή την κατάσταση. Γενικότερα, η έκφραση της ευγνωμοσύνης μπορεί να φανεί πολύ βοηθητική στις περιόδους κρίσης. Όσον αφορά στο κομμάτι του αν η ευγνωμοσύνη μπορεί να έρθει ως επακόλουθο μια κρίσης, αυτό μπορεί να γίνει, αλλά χρειάζεται χρόνος. Συνήθως όταν κάποιος βρίσκεται μέσα σε μια περίοδο κρίσης είναι δύσκολο να βιώσει την ευγνωμοσύνη ή οποιοδήποτε άλλο θετικό συναίσθημα. Στις περισσότερες περιπτώσεις έρχεται έπειτα από τη δύσκολη περίοδο, ως ένα επιστέγασμα.
Στο τέλος του βιβλίου έχετε ασκήσεις εκφραστικής γραφής. Μιλήστε μας για την ψυχοθεραπευτική αξία της γραφής.
Πιστεύω πάρα πολύ στη δύναμη που έχουν οι λέξεις να κινητοποιούν, να λυτρώνουν και εν τέλει να μεταμορφώνουν. Είναι κάτι που έχει επιβεβαιωθεί μέσα από πολλές μελέτες και πάνω σ’ αυτό στηρίζεται η προσέγγιση της θεραπευτικής ή εκφραστικής γραφής (χρησιμοποιούνται και οι δύο όροι αναλόγως με τον στόχο). Είναι η βασική μέθοδος που χρησιμοποιώ ως ψυχολόγος, στην οποία ουσιαστικά το γράψιμο χρησιμοποιείται ως εργαλείο έκφρασης των συναισθημάτων και των σκέψεων. Στο τέλος του βιβλίου επέλεξα να παραθέσω κάποιες γραπτές ασκήσεις για την έκφραση της ευγνωμοσύνης, ώστε να μπορέσει να βοηθηθεί και πρακτικά όποιος θέλει να την εντάξει περισσότερο στη ζωή του.
Ο υπότιτλος του βιβλίου σας έχει τη λέξη ικανοποίηση και όχι τη λέξη ευτυχία. Θεωρείτε πιο ρεαλιστικό να αναζητάμε πρώτα την ικανοποίηση και μετά την ευτυχία;
Η ευγνωμοσύνη συνδέεται άμεσα με την ικανοποίηση και την εύρεση νοήματος στη ζωή. Θεωρώ ότι η ικανοποίηση είναι ένα μεγάλο ζητούμενο για τον σύγχρονο άνθρωπο που απ’ τη μια έχει μπροστά του άπειρες επιλογές και ανέσεις και απ’ την άλλη δεν μπορεί να τις εκτιμήσει και ν’ αντλήσει χαρά από αυτές. Η ευτυχία είναι ένα διαφορετικό κεφάλαιο που εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και ένας από αυτούς είναι και η ικανοποίηση.
Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην καλλιέργεια της ευγνωμοσύνης;
Η ψυχοθεραπεία μπορεί βοηθήσει στο ν’ αναπτυχθεί και να εκφραστεί η ευγνωμοσύνη φέρνοντας στην επιφάνεια ό,τι θετικό υπάρχει μέσα στον άνθρωπο. Άλλες φορές η ευγνωμοσύνη μπορεί να έρθει ως αποτέλεσμα της επιτυχίας της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας.
Ποια αξία θεωρείτε υπέρτατη;
Την ειλικρίνεια, γιατί δίνει μια γερή βάση για να ζυμωθούν και οι υπόλοιπες αξίες.
Εσείς αισθάνεστε ευγνώμων; Σε ποιες περιπτώσεις;
Νιώθω κάθε μέρα ευγνωμοσύνη είτε για μικρά πράγματα, όπως για ό,τι βλέπω μπροστά μου καθημερινά ανοίγοντας το παράθυρό μου το πρωί ή για μια βόλτα που θα κάνω στη θάλασσα είτε για μεγαλύτερα, όπως το ότι είμαι υγιής και μπορώ να αναπνέω και να έχω κοντά μου αγαπημένα μου πρόσωπα. Δεν ήμουν πάντα έτσι όμως, είναι μια στάση ζωής που καλλιέργησα με τα χρόνια. Και φυσικά δεν συμβαίνει πάντοτε αυτό, υπάρχουν στιγμές που πιάνω τον εαυτό μου να θεωρεί κάτι δεδομένο ή να μην το εκτιμά όσο του αξίζει ή να μην έχει πει ένα ευχαριστώ στην ώρα του, όμως προσπαθώ να βρίσκομαι σε εγρήγορση για να εντοπίζω αυτές τις στιγμές και να κάνω διορθώσεις εάν χρειαστεί είτε στη σκέψη μου, είτε στη συμπεριφορά μου. Με άλλα λόγια είναι μια διαδικασία συνεχούς εξέλιξης.
Γράφετε κάτι καινούργιο αυτό το διάστημα;
Πριν από το βιβλίο για την ευγνωμοσύνη είχα ξεκινήσει ένα μυθιστόρημα, το οποίο θα έχει προτεραιότητα τους επόμενους μήνες.