Προσπάθεια να κρατηθεί ζωντανή η διαδικασία για το Κυπριακό, καθώς το χρονοδιάγραμμα για επιδίωξη λύσης μέχρι το τέλος του χρόνου είναι μάλλον ανεδαφικό, καταβάλλει ο διεθνής παράγοντας.
Τώρα όμως που οι συνομιλίες έχουν μπει στα «βαθιά νερά» αναδεικνύονται οι μεγάλες διαφορές και τα μεγάλα εμπόδια που θα κληθούν να ξεπεράσουν οι δυο πλευρές σε μια περίοδο που οι εκτιμήσεις για τις εξελίξεις στην Τουρκία και στον τρόπο που θα επηρεάσουν το Κυπριακό, είναι μάλλον αρνητικές.
Η πίεση για να μη χαθεί και αυτή η προσπάθεια για το Κυπριακό είναι μεγάλη και δεν αφορά μόνο την επίλυση ενός διεθνούς προβλήματος που συμπλήρωσε, με τη σημερινή μορφή του, 42 χρόνια ζωής…
Οι σοβαρές ανακατατάξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή με την αποκατάσταση των σχέσεων Ισραήλ-Τουρκίας και την αναζωογόνηση των σχέσεων του Ισραήλ με την Αίγυπτο, η επικέντρωση των προσπαθειών της παγκόσμιας κοινότητας στη Συρία για την εξάρθρωση της ισλαμικής τρομοκρατίας, ο ενεργειακός οργασμός, η αναγκαιότητα απρόσκοπτης και ανοιχτής συνεργασίας ΕΕ-ΝΑΤΟ, αλλά και η αβεβαιότητα για το μέλλον της Τουρκίας διαμορφώνουν ένα πιεστικό περιβάλλον, που ωθεί (και απαιτεί) την επίλυση του Κυπριακού.
Παράλληλα αναδεικνύεται και μια άλλη διάσταση του φυσικού πλούτου του νησιού, καθώς το φυσικό αέριο τείνει να εξελιχθεί σε μέσο πίεσης για εξεύρεση λύσης του Κυπριακού πάση θυσία. Η εκδήλωση ενδιαφέροντος από πολύ μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες για τα οικόπεδα 6, 8 και 10 της κυπριακής ΑΟΖ (ENI, TOTAL, DELEK, EXXON MOBIL, QATAR Petroleum, STATOIL) αποτελεί μεν ψήφο εμπιστοσύνης για τις ενεργειακές δυνατότητες της Κύπρου, όμως συγχρόνως οι εταιρείες αυτές θα απαιτήσουν την εξάλειψη των «πολιτικών εμποδίων» για την πλήρη δραστηριοποίησή τους στην κυπριακή ΑΟΖ.
Το γεγονός μάλιστα ότι την Τρίτη το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών έσπευσε να εκτοξεύσει απειλές εναντίον της Λευκωσίας αλλά και των πετρελαϊκών εταιρειών, λέγοντας ότι η Τουρκία θα «λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να προστατευσει τα συμφέροντά της στην τουρκική υφαλοκρηπίδα» και ότι δεν θα αποδεχθεί να συμπεριφέρεται η «ελληνοκυπριακή διοίκηση» ως μοναδικός ιδιοκτήτης των φυσικών πόρων όλου του νησιού, ρίχνει το βάρος της και στις τελικές επιλογές των εταιρειών, αλλά και στις συνομιλίες για το Κυπριακό…
Ραντεβού το 2017
Το γεγονός ότι ουσιαστικά το φθινόπωρο και μέχρι τουλάχιστον τους πρώτους μήνες του 2017 θα υπάρχει στην Ουάσιγκτον η διαδικασία της μεταβατικής περιόδου μέχρι να αναλάβει ο διάδοχος του Μπ. Ομπάμα, αλλά και το ότι στον ΟΗΕ θα είναι σε εξέλιξη η διαδικασία διαδοχής του Μπαν Κι Μουν και στην Ευρώπη όλες οι προσπάθειες θα επικεντρωθούν στο Brexit, σημαίνουν ότι οι συνομιλίες για το Κυπριακό θα συνεχιστούν φυσικά με εντατικό ρυθμό, αλλά η τελική προσπάθεια μάλλον θα πρέπει να μετατεθεί για τους πρώτους μήνες του 2017.
Στις 29 Ιουλίου έγινε η τελευταία πριν από τις διακοπές συνάντηση του Ν. Αναστασιάδη και του Μ. Ακιντζί στην Κύπρο, όπου για πρώτη φορά από το 2004 στο τραπέζι βρέθηκαν δύο ακανθώδη θέματα: οι Εγγυήσεις-Ασφάλεια και το Εδαφικό. Στα ζητήματα αυτά, που είναι κορυφαίου ενδιαφέροντος για τους Ελληνοκύπριους, διαπιστώθηκε απλώς η μεγάλη απόσταση που χωρίζει τις δυο πλευρές.
Στο εδαφικό έγινε γενική συζήτηση επί των κριτηρίων, καθώς αυτό συναρτάται άμεσα με το περιουσιακό και το πόσοι Ελληνοκύπριοι θα επιστρέψουν στις περιουσίες τους υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση και σε ποιες περιοχές.
Αυτό αναδεικνύεται σε ένα από τα πιο περίπλοκα ζητήματα καθώς η τουρκοκυπριακή πλευρά, προκειμένου να περιορισθεί το κόστος, επιμένει η αποζημίωση να υπολογισθεί με τιμές του 1974, κάτι που δεν μπορεί να αποδεχθεί φυσικά η ελληνοκυπριακή πλευρά. Επίσης ιδιαίτερα σημαντικό είναι το να βρεθεί η χρυσή τομή στην επιλογή περιοχών που θα επιστραφούν, καθώς εάν σε αυτές συμπεριλαμβάνονται π.χ. η Μόρφου και η Αμμόχωστος, λογω της μεγάλης αξίας των ακινήτων, θα υπάρξει μικρότερο κόστος (καθώς θα αποφευχθεί η καταβολή υψηλών αποζημιώσεων) αλλά και η επιτομή εδαφών θα είναι μικρότερη. Στο περιουσιακό οι προοπτικές σύγκλισης είναι περιορισμένες, καθώς υπάρχουν κόκκινες γραμμές εκατέρωθεν. Μπορεί καταρχήν να έχει αναγνωρισθεί η προτεραιότητα του ιδιοκτήτη, όμως η συζήτηση των κριτηρίων βάσει των οποίων θα κριθεί εάν η κάθε περιουσία θα επιστραφεί στον νόμιμο ιδιοκτήτη ή στον τωρινό χρήστη, οδηγεί σε ακύρωση ουσιαστικά των δικαιωμάτων του ιδιοκτήτη. Ο Μ. Ακιντζί, όπως όλοι οι προκάτοχοί του, θεωρεί ότι οι χρήστες έχουν αποκτήσει ισχυρά δικαιώματα επί των περιουσιών και μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν και πλεονεκτήματα έναντι των νόμιμων ιδιοκτητών, με το επιχείρημα των επενδυμένων κεφαλαίων και των υποδομών.
Το κόστος
Η σύγκλιση στο περιουσιακό (και στο εδαφικό) είναι κρίσιμη, καθώς η επιστροφή περιουσιών αποτελεί και το μεγαλύτερο, αν όχι μοναδικό, κίνητρο των Ελληνοκυπρίων για αποδοχή της λύσης… Το εύρος των ρυθμίσεων του περιουσιακού και του εδαφικού συναρτάται με το συνολικό κόστος της λύσης (λόγω αποζημιώσεων περιουσιών, κάλυψης μετεγκατάστασης όσων εγκαταλείψουν περιουσίες, συμβατότητας υποδομών κ.λπ.), το οποίο σύμφωνα με δηλώσεις και του κ. Ακιντζί υπολογίζεται να φθάσει στο αστρονομικό (για την Κύπρο) ποσό των 25 δισ. δολαρίων.
Ενα ποσό που είναι προφανές ότι μόνη της η επανενωμένη Κυπριακή Δημοκρατία δεν μπορεί να καλύψει, ενώ σε περιόδους οικονομικής δυσπραγίας για την παγκόσμια οικονομία θα είναι ιδιαίτερα δύσκολο να καλυφθεί έστω και μικρό μέρος αυτού του ποσού από δανεισμό ή δωρεές…
Κοτζιάς προς Γ.Γ. του ΟΗΕ:
«Είστε εκτελεστής των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας»
Στο θέμα των εγγυήσεων και της ασφάλειας και ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας είχε μεταφέρει στον ίδιο τον Αμερικανό πρόεδρο Μπ. Ομπάμα, στη συνάντησή τους στη Βαρσοβία, τη θέση της Ελλάδας ως εγγυήτριας δύναμης ότι δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή λύση με παρουσία ξένων στρατιωτικών δυνάμεων και με διατήρηση του καθεστώτος των εγγυήσεων. Η Αθήνα συστηματικά και σταθερά δηλώνει ότι δεν αναμειγνύεται σε οποιαδήποτε συζήτηση των άλλων πτυχών του Κυπριακού πέραν αυτής που την αφορά ως εγγυήτρια δύναμη.
Παρεμβάσεις
Στο πλαίσιο αυτό ο κ. Κοτζιάς δεν έχει αποφύγει πάντως παρεμβάσεις ακόμη και προς τον γ.γ. του ΟΗΕ, στην πρόσφατη συνάντησή τους, όπου σύμφωνα με πληροφορίες τού δήλωσε ότι ο ΟΗΕ και ο ίδιος δεν πρέπει να βλέπουν τον ρόλο τους στο Κυπριακό ως αυτόν του «διαμεσολαβητή» αλλά αυτόν που πραγματικά έχουν, δηλαδή του «εκτελεστή των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας».
Αυτό ήταν και ένα έμμεσο μήνυμα και προς τον απεσταλμένο του ΟΗΕ κ. Αϊντα ο οποίος φλερτάρει με την ιδέα της άτυπης και υπόγειας διαμεσολάβησης, πρακτική που είχε οδηγήσει τελικά σε ναυάγιο και το Σχέδιο Ανάν.
Στο κρίσιμο αυτό κεφάλαιο της ασφάλειας και των εγγυήσεων η Αθήνα, πάντως, με πρωτοβουλία του Νίκου Κοτζιά και ομάδας ειδικών, διπλωματών και πανεπιστημιακών, έχει διαμορφώσει μια αναλυτική πρόταση, η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, προβλέπει την υπογραφή ενός συμφώνου φιλίας το οποίο δεν θα περιλαμβάνει εγγυήσεις, ούτε παρεμβατικά δικαιώματα, ούτε παραμονή ξένων στρατιωτικών δυνάμεων. Σε ό,τι αφορά τις εγγυήσεις για τους Τουρκοκύπριους, αυτές θα διασφαλιστούν μέσω του πλαισίου του ΟΗΕ και της ΕΕ.
Με την πρόταση αυτή εκτιμά η Αθήνα ότι μπορεί να παρακαμφθεί η τουρκική θέση για διατήρηση του καθεστώτος των εγγυήσεων και του παρεμβατικού δικαιώματός της, ή τουλάχιστον να αποκαλυφθούν τα κίνητρα της επιμονής της Τουρκίας σε παρεμβατικά δικαιώματα και διατήρηση τουρκικών στρατευμάτων στο νησί, με πρόσχημα την προστασία των δικαιωμάτων και την ασφάλεια των Τουρκοκυπρίων…
• Επιμένουν για τις εγγυήσεις
Η δηλωμένη πρόθεση της Ελλάδας ως εγγυήτριας δύναμης να μη δεχθεί τη συνέχιση του καθεστώτος των Εγγυήσεων, καθώς και η κόκκινη γραμμή της ελληνοκυπριακής πλευράς για μη παραμονή τουρκικών στρατευμάτων στο νησί, βρέθηκαν απέναντι στη θέση που μόλις την Τετάρτη δημοσίως εξέφρασε ο Μ. Γιλντιρίμ ότι η Τουρκία υποστηρίζει τη διατήρηση του καθεστώτος των Εγγυήσεων και θα συνεχίσει να προστατεύει τους Τουρκοκύπριους.
Πηγή www.ethnos.gr