Του Γ. Καπουρνιώτη
Είμαι στον καναπέ, με τον υπολογιστή στα γόνατα και βλέπω να περνάνε από μπροστά μου τα ονόματα διάσημων νεκρών. Έφυγε η Ελισάβετ, την ακολούθησε ο Καζάκος, λες και ήθελε να της διαμαρτυρηθεί από κοντά, και ύστερα η Ειρήνη Παπά, έτσι, για να σταθούμε στο ύψος της Ελισάβετ. Ακολούθησαν η Μάρθα Καραγιάννη, μια από τις πιο δημοφιλείς σταρ της χρυσής εποχής του παλιού ελληνικού κινηματογράφου και ο Σταμάτης Κόκοτας, ένας από τους τελευταίους σερ της πίστας, ένας μεγάλος λαϊκός τραγουδιστής, ο αγαπημένος καλλιτέχνης του Αριστοτέλη Ωνάση. Είναι άλλωστε γνωστή η ιστορία με τον εφοπλιστή, που του έστειλε το ιδιωτικό του ελικόπτερο προκειμένου να πάει στον Σκορπιό και να μάθει συρτάκι στην Τζάκι Κέννεντι.
Στο ερώτημα τώρα: «Τι είναι θάνατος;» η απάντηση που μου έρχεται είναι: «Ο θάνατος είναι μια ανθρώπινη διαδικασία…». Ο θάνατος του ανθρώπινου σώματος είναι κάτι ταυτόσημο μ’ εκείνο που συμβαίνει όταν μια πεταλούδα βγαίνει από το κουκούλι της. Το μόνο πράγμα που χάνεται είναι το σώμα μας. Ο θάνατος, εξακολουθεί να έχει την «επικαρπία» έχοντας χάσει, όμως, την «κυριότητα» επί του ανθρώπου. Αυτό σημαίνει θάνατος.
Αναρωτιέμαι, λοιπόν, αν η φήμη που απέκτησαν στη ζωή αυτοί οι άνθρωποι επιδρά καταπραϋντικά στον φόβο του θανάτου. Πιστεύω ότι έτσι πρέπει να συμβαίνει. Εμείς οι πολλοί, οι απλοί, οι συνηθισμένοι, ξέρουμε ότι όταν σβήσουμε θα μας καταπιεί ή μαύρη τρύπα της λήθης. Και μετά από καιρό δεν θα έχει μείνει τίποτα από εμάς, ούτε μία λέξη στα χείλη εκείνων που μας γνώρισαν. Το πολύ να μείνει το προφίλ μας στο Facebook, στο Istagram, στο Messenger κάτι σαν καντηλάκι αναμμένο στη μνήμη μας. Όμως με τα «celebrities» είναι αλλιώς. Αυτοί δεν θα σε θυμούνται, επειδή δεν σε γνώρισαν ποτέ. Δεν μπορεί να μην το έβλεπαν αυτό ως παρηγοριά η βασίλισσα, η Παπά, ο Καζάκος, η Καραγιάννη ή ο Κόκοτας.
Ασφαλώς και είναι ασύμμετρα τα μεγέθη τους. Ποιος, παραδείγματος χάριν, θα μπορούσε να αντιπαραβάλει το ανάστημά του με της Ελισάβετ; Ωστόσο, η ζωή τους ήταν πιο μεγάλη από τις διαστάσεις τους. Έζησαν πολλές ζωές μέσα σε μία. Σε ανθρώπινα χρόνια η Ελισάβετ πρέπει να έζησε γύρω στα 400. Και ένα Σαββατοκύριακο της Ειρήνης με τον Μάρλον Μπράντο αντιστοιχεί σε μισή ανθρώπινη ζωή, ίσως και σε ολόκληρη. Ο δε Καζάκος, η Καραγιάννη και ο Κόκοτας φόρτωσαν τόσο χειροκρότημα στην πλάτη τους που θα έχουν να ακούνε ακόμα και εκεί που δεν υπάρχει ήχος.
Αναρωτιέμαι, αν η βασίλισσα εκτός από πλήρης ημερών, πέθανε και ευτυχισμένη; Δεν είναι σωστή η ερώτηση, καθώς οι έννοιες της ευτυχίας και της δυστυχίας εξαλείφονται όταν πρόκειται για τέτοιους ανθρώπους. Ενδεχομένως να ήταν βαθύτατα δυστυχισμένη, ένας θυρεός που δεν μπορεί κάπου να ακουμπήσει, αλλά η ίδια θα είχε αφαιρέσει από τον εαυτό της το δικαίωμα στον πόνο, στην οδύνη. Μπορούσε, αλήθεια, η βασίλισσα να δει ψυχίατρο; Να κάνει συνεδρίες ψυχανάλυσης; Είχε άραγε υπαρξιακές ανησυχίες; Και σε ποιον να τις πει; Υπήρχε δίπλα της κάποιος ώμος που να μούσκεψε από τα δάκρυά της; Η ίδια δεν μιλούσε ποτέ για αυτά τα θέματα. Στις σπάνιες συνεντεύξεις της προσέφερε κάποιες αοριστολογίες, δουλεμένα κλισέ για τη ζωή, την ευτυχία, τα παιδιά. Τη ρωτούσαν για την ευτυχία και απαντούσε με την ικανοποίηση που δίνει η βοήθεια προς τους ανθρώπους. Και προσπαθούσε να πείσει ότι έχει μια οικογένεια όπως όλες οι άλλες. Είπε βέβαια την κορυφαία ατάκα για το πένθος ως τίμημα της αγάπης, αλλά επί επτά δεκαετίες δεν άνοιξε ούτε μία χαραμάδα στην ψυχή της.
Από την άλλη, η Ειρήνη Παπά ήταν σαν να ανοίγει την ψυχή της, αλλά να μην υπάρχει κανείς για να κοιτάξει μέσα. Και στο τέλος, δεν μπορούσε ούτε η ίδια. Πόσο τραγικό να έχεις ζήσει αυτή τη ζωή, αλλά να μη σου μένει τίποτα, ούτε ανάμνηση. Είναι σαν κάποιος να στα πήρε πίσω. Είχε δηλώσει ότι δεν της επιτρέπεται να γεράσει σε αντίθεση με την Μάρθα Καραγιάννη, που πίστευε πως όποιος γερνάει, σημαίνει ότι έχει ζήσει («δεν γερνάνε όσοι πεθαίνουν νέοι», είχε πει σε μια συνέντευξή της). Η star Ειρήνη Παπά έγινε η ίδια το Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι και παραχώρησε τη θέση της στις φωτογραφίες, σε αυτές που δεν γερνούν ποτέ. Το είχε πει στον Στάθη Τσαγκαρουσιάνο: «Η φήμη τίποτα δεν μου έδωσε. Αντίθετα, έχει διαλύσει την προσωπική ζωή μου. Γιατί ο άνθρωπος που θα με πλησιάσει, ας πούμε ερωτικά, έχει αγαπήσει προηγουμένως την εικόνα μου και τη μεταφέρει, σαν το γάλα που χύνεται, πάνω σε όλο μου τον εαυτό. Δεν έχω σχέση εγώ μ΄ αυτήν! Είμαι άνθρωπος. Και τρυφερή και άγρια και όλα».
Σκέφτομαι ότι και οι τρεις γυναίκες – κυρίες κεράστηκαν μακρά ζωή, υπό τον όρο να την περάσουν έγκλειστες μέσα στην εικόνα τους. Δεν μπορώ να αποφασίσω αν πρέπει να τις ζηλεύω ή να τις συμπονώ. Επίσης, δεν ξέρω αν πρέπει να ζηλεύω τις μακριές φαβορίτες του Σταμάτη έτσι ώστε κάποια εταιρεία με ξυραφάκια να με βρει και να μου δώσει χρήματα για να τις κόψω. Έτσι, θα «έκλεινα» και κάποιους λογαριασμούς, που δεν είναι και λίγοι σε τούτη τη χρονική στιγμή. Δεν ξέρω αν πρέπει να ζηλεύω τον Καζάκο, γιατί υπήρξε καταξιωμένος ηθοποιός, με μακρόχρονη θητεία στο θέατρο, στον κινηματογράφο, στην τηλεόραση, αλλά και με σημαντική πολιτική δράση. Θα άλλαζα, αλήθεια, τη ζωή μου με τη ζωή όλων των διάσημων «celebrities»; Δύσκολο το ερώτημα.