Του Κυριάκου Παπαγεωργίου
Πριν ξεκινήσω αυτή τη διάσχιση δεν φανταζόμουνα πόση ομορφιά θα μου αποκάλυπτε το άνυσμα του θεϊκού ποταμού. Γνώριζα πάνω κάτω τη διαδρομή, τα στριμωξίδια του ποταμού και ψυχανεμίζομουν τ’ απρόοπτα και τ’ αναπάντεχα.
To έργο της διάσχισης του Ταυρωπού διαδραματίζεται σε ένα μήκος στρεβλό και φιδίσιο όπου χωράνε μέσα του όλα: Βουνά, ρέματα, γεφύρια, φαράγγια, άγρια πουλιά, αλλά και νύμφες.
Θέατρο σωστό και απίστευτη δράση! Εξάγγελος στο έργο ο ίδιος ο Ταυρωπός…
Η διάσχιση αυτή χρονικά μου κόστισε πέντε μέρες, αλλά η προετοιμασία συν κάποιες προαπαιτούμενες διανυχτερεύσεις ανέβασαν τον χρονικό δείκτη πολύ ψηλότερα.
*
Το ερώτημα: Πώς να βαδίσει κανείς, και πώς να διασχίσει το διόραμα του Ταυρωπού; Πόσο χρόνο απαιτεί; Tι, πόσους και ποιους παραπόταμους, ρέματα, γεφύρια, στενά και φαράγγια θα συναντήσει στον δρόμο του;
Πριν όμως αναφερθώ στην όλη προσπάθεια, οφείλω να πω ότι απαιτήθηκαν επιπλέον έρευνες που έγιναν σε διαφορετικές ημερομηνίες και εποχές. Μέρες μελέτης, διασταύρωσης στοιχείων, σφαλμάτων και αδιεξόδων, αλλά και μέρες ευδαιμονικής λύτρωσης ολοκλήρωσαν το εγχείρημα.
Επίσης οφείλω να εξηγήσω ότι σε ορισμένα σημεία του ποταμού, όπου είχα περπατήσει, απέφυγα να επανέλθω με αποτέλεσμα να επισπεύσω τις ημερήσιες διαδρομές μου.
*
Η διάσχιση αυτού του μυστήριου ποταμιού που ξεκινάει τη ζωή του από μία τεχνητή λίμνη (του Μέγδοβα) και καταλήγει σε μιαν άλλη τεχνητή λίμνη (των Κρεμαστών) «παίζεται» σε πέντε πράξεις, που συνιστούν το πολυδαίδαλο αυτό διάσχισμα.
Προαπαιτούμενο του διασχίσματος η απεικόνιση ενός διαγράμματος, μιας πορείας, κίνησης και διάσχισης του πλωτού ή στέρεου ανύσματος της κοίτης του.
Θα διαιρέσουμε το διάσχισμα του ποταμού σε πέντε πράξεις, που έγιναν σε ισάριθμες μέρες. Σχηματικά μπορούν να αποδοθούν ως εξής:
Πρώτη: Ξεκίνημα πάνω από το Φράγμα του Μέγδοβα (Ταυρωπού), πέρασμα από σήραγγα και διάβαση της αριστερής όχθης μέχρι τη γέφυρα του Ανθηρού. Από εκεί παραποτάμια κίνηση προς την Αγία Αγάθη, ανάβαση στο Καροπλέσι, κατάβαση, διάβαση του ποταμού μέσα από τις κροκάλες και κατάληξη στη Μονή της Παναγίας.
Δεύτερη: Ξεκίνημα από τη Νεράιδα (στην οποία φτάνουμε μέσω Ραχούλας και Σαραντάπορου Καρδίτσας), παρόχθια κίνηση στον Ταυρωπό, διάβαση του ποταμού από ξυλοκορμούς και κατάληξη στη Μαυρομάτα.
Τρίτη: Ξεκίνημα από τους Δομιανούς Καρπενησίου, πέρασμα από τη γέφυρα της Παπαδιάς προς τη Μονή Μεταμόρφωσης Σωτήρα και κατάληξη στη Δάφνη. Προσέγγιση του ποταμού από τα Παλιάμπελα.
Τέταρτη: Ξεκίνημα από το χωριό της Δάφνης, κατάβαση στο ποτάμι από κακό χωματόδρομο στη θέση Αμπελιά, όπου και το γιοφύρι της Δάφνης και από κει ώς τη γέφυρα της Βίνιανης, με μικρό ποτάμιο διάσχισμα του πλωτού τμήματός του. Εύκολα, αν και χρονοβόρα, φτάνουμε μέσα από τη φαρδιά κοίτη του στη γέφυρα του Παρκιού.
Πέμπτη: Εύκολη, αλλά μεγάλης διάρκειας (και χρονοβόρα) παραποτάμια διάσχιση από τη γέφυρα του Παρκιού, διαδρομή που περνάει από τη μια στην άλλη όχθη μέχρι τη γέφυρα της Επισκοπής των Κρεμαστών, αφού περάσω από τον οικισμό Μπαλασταίικα και βγω στην άσφαλτο που έρχεται από Ανατολική Φραγκίστα με κατεύθυνση το Αγρίνιο.
Φαντάζει ακατόρθωτο; Όχι, καθώς θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο περίπλοκο, αν επιχειρούσα να διασχίσω όλες τις στενές και δύσβατες κλεισούρες του.
Ξεκίνησα την απόπειρα, με μεγάλη εμπιστοσύνη στο τοπικό ανάγλυφο και στη γνώση του ευρυτανικού υπόβαθρου.
Ολόκληρο το διάσχισμα μπορεί να γίνει από εξειδικευμένους ορειβάτες, εφοδιασμένους με εξοπλισμό ποτάμιων διασχίσεων.
*
Επιχειρώντας την πορεία – διάσχιση του Ταυρωπού που ανέφερα, θα κάνω ένα διαδραστικό ταξίδι πάνω από τη ροή του, ώστε να καταγράψω όλα σχεδόν τα φυσικά στοιχεία που τον αποκαλύπτουν και τον ενθρονίζουν. Στη βασιλεία της Ρούμελης…
Ποια είναι τα στοιχεία αυτά; Οι γέφυρες και τα περάσματα που ζεύουν ή διευκολύνουν τη διάβαση από τη μια όχθη στην άλλη, τα ρέματα κι οι παραπόταμοι που τον εμπλουτίζουν με νερό, τα χωριά, δίπλα ή κάτω από τα οποία κυλάει ο ρους του, καθώς και τα βουνά που τον αγναντεύουν από ψηλά, αφού βρήκε τον τρόπο και τα σκάψει για να βρει διέξοδο προς την ελευθερία του.
Πρώτα τα γεφυρώματα: Πρώτη συναντάμε τη γέφυρα του Ανθηρού, ύστερα το πέρασμα της Αγίας Αγάθης (από Καροπλέσι προς Γιαννουσαίικα), το πέρασμα της Παναγίας (από Καροπλέσι και Κουκέικα στη μονή της Παναγίας της Λάκας), το πέρασμα της Παναγιάς (από τη Νεράιδα προς το εξωκλήσι της Παναγίας), το πέρασμα από κορμούς δέντρων μετά τη Νεράιδα για Μαυρομάτα, η γέφυρα της Παπαδιάς (από τους Δομιανούς για τη Δάφνη), το ξακουστό γεφύρι της Βίνιανης, η σιδερένια γέφυρα Παρκιού και τελευταία η γέφυρα της Επισκοπής στη λίμνη των Κρεμαστών.
Δεύτερο έρχεται το σύμπτωμα των ρεμάτων, των πλαϊνών δηλαδή παραπόταμων, εκείνων που ενώ συνιστούν αυτοτελή ποτάμια, χύνονται στη ροϊκή αρτηρία του Ταυρωπού. Είναι τα ρέματα – χείμαρροι, με τη σειρά που τους απαντήσαμε στην κάθοδό μας για τη λίμνη των Κρεμαστών: Ο Άσπρος (ρέμα που πηγάζει στη Νιάλα των Αγράφων και συμβάλλει στον Ταυρωπό κοντά στην Αγία Αγάθη), ο Σαραντάπορος (που ανταμώνει τον Ταυρωπό στα Κουκέικα), το ρέμα του Λεσιώτη (με υπόρεμα τα Καρούλια) που πηγάζει στα Καμάρια της Νιάλας κι εκβάλλει αρκετά κάτω από τη Νεράιδα, το Μέγα Ρέμα (που πηγάζει κοντά στο Κλειστό, απέναντι απ’ τη Μονή Βράχας και διοχετεύεται στον Ταυρωπό, το Αγιοτριαδίτικο ρέμα (που πηγάζει στην Αγία Τριάδα της Ευρυτανίας και χύνεται κοντά στον Άγιο Νικόλαο), ο Γαβρενίτης που πηγάζει στη Γάβρινα και εκβάλλει δίπλα από το ομώνυμο γεφύρι), το ρέμα της Αρωνιάδας, άγνωστο από πού πηγάζει, χύνεται δε κοντά στο ομώνυμο χωριό και το Καλεσμενιώτικο ρέμα (που πηγάζει από τις πλαγιές του Καλεσμένου και χύνεται στην κοίτη του Ταυρωπού δίπλα από τη γέφυρα του Παρκιού).
Τρίτα στη σειρά έρχονται τα βουνά, από τις παρυφές των οποίων περνάει ο Ταυρωπός για να βρει τη διέξοδό του. Είναι δε τα βουνά αυτά τα επόμενα, όπως τα βρίσκουμε κατεβαίνοντας (δεξιά ή αριστερά του ποταμού) από το Φράγμα Πλαστήρα προς τη λίμνη Κρεμαστών: Oι Πέντε Πύργοι της Νιάλας, δεξιά, πάνω από το Ανθηρό (υψόμ. 2004 μ.), ο Ίταμος, αριστερά, πάνω από τα Γιαννουσαίικα (υψόμ. 1564 μ.), ο Παπαδημήτρης, δεξιά, πάνω από το Καροπλέσι, (υψόμ. 1930 μ.), το Βοϊδολίβαδο, δεξιά, πάνω από τη Νεράιδα (υψόμ. 1540 μ.), η Μάρτσα, αριστερά, επίσης πάνω από τη Νεράιδα (υψόμ. 1687 μ.), η Τσούκα (που είναι απόληξη της Μάρτσας), επίσης αριστερά (υψόμ. 1360 μ.), το Ξεροβούνι, δεξιά, (υψόμ. 1334 μ.), το Λελούκι, αριστερά, πάνω από τη Βράχα (υψόμ. 1334 μ.), ο Προφήτης Ηλίας, δεξιά πάνω από τη Μαυρομάτα, (υψόμ. 1302 μ.), ο Κόμπολος, αριστερά, πάνω από τα Χόχλια, (υψόμ. 1440 μ.), η Κρανιά, αριστερά, πάνω από τους Δομιανούς και τη γέφυρα της Παπαδιάς, (υψόμ. 1403 μ.), η Παπαδιά, αριστερά, πάνω από το Παυλόπουλο (υψόμ. 1512 μ.) και η Λιβίνη, αριστερά, πάνω από το Παπαρούσι, με υψόμετρο 1397 μ.
Τέλος πρέπει να πούμε ποια χωριά της παραταυρωπείας λεκάνης έχουν άμεση πρόσβαση στον ποταμό. Αρχίζουμε από τα Καρδιτσιώτικα μέρη σημειώνοντας τα παρακάτω χωριά: Ανθηρό (να μη συγχέεται με το Ανθηρό της Αργιθέας), Γιαννουσαίικα, Αγία Αγάθη, Καροπλέσι και Νεράιδα, για να συνεχίσουμε με τα ευρυτανικά χωριά Βράχα, Μαυρομάτα, Δάφνη, Δομιανοί, Παυλόπουλο, Βίνιανη, Στένωμα, Παρκιό και Καλεσμένο.
Μάης του ’14