Διάλεξη του Λεωνίδα Οικονομάκη με τίτλο: «Κοσμοπολιτικές του Παγκόσμιου Νότου: Το buen vivir στην Αμαζονία του Ισημερινού»

Το τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Π.Θ. προσκαλεί στη διάλεξη του Λεωνίδα Οικονομάκη με τίτλο: «Κοσμοπολιτικές του Παγκόσμιου Νότου: Το buen vivir στην Αμαζονία του Ισημερινού» που θα πραγματοποιηθεί ην Τετάρτη, 8 Μαρτίου, στις 19:00, στην αίθουσα Πολυμέσων του ΙΑΚΑ (Παραλιακό Συγκρότημα Παπαστράτου, κτήριο «Ρόζα Ιμβριώτη», 6ος όροφος, αίθουσα νο 13).

Ο Λεωνίδας Οικονομάκης είναι διδάκτωρ Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου της Φλωρεντίας (European University Institute-EUI). Έχει υπάρξει διδάσκων/ερευνητής στο τμήμα Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου του Durham, στη Scuola Normale Superiore της Πίζα, στο τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, καθώς και στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία» του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου. Είναι επίσης ράπερ στο ελληνικό χιπ-χοπ σχήμα «Social Waste». Είναι συγγραφέας του βιβλίου Political Strategies and Social Movements in Latin America: The Zapatistas and Bolivian Cocaleros (Palgrave Macmillan, 2019), η ελληνική μετάφραση του οποίου εκδόθηκε απο τις «Ακυβέρνητες Πολιτείες» με τον τίτλο Σαν τον Ζαπάτα και τον Τσε; Οι Zapatistas και οι Βολιβιανοί cocaleros (2020). Επιστημονικά άρθρα του έχουν δημοσιευτεί στα Mobilization, Anthropological Notebooks, Bulletin of Latin American Research, ενώ έχει δημοσιεύσει κεφάλαια σε συλλογικούς τόμους/εγχειρίδια διδασκαλίας με πιο πρόσφατο ένα κεφάλαιο στο Oxford Handbook of Latin American Social Movements (Ed: Rossi, F. 2023, Oxford University Press).

Περίληψη

Τα τελευταία χρόνια, στην παγκόσμια ακαδημαϊκή παραγωγή γνώσης έχουν έλθει στο προσκήνιο προσεγγίσεις από τον Παγκόσμιο Νότο οι οποίες αμφισβητούν την Ευρω-Αμερικανική, Δυτική, πρόσληψη της κοινωνικής και οικολογικής πραγματικότητας, τις οποίες ο Boaventura de Sousa Santos κατηγοριοποίησε ως «Επιστημολογίες του Νότου» (Santos 2016). Αποτελούν μια προσπάθεια απόδοσης γνωσιακής δικαιοσύνης. Φυσικά, όπως αναφέρει και ο Δουζίνας, οι Επιστημολογίες του Νότου «δεν αποτελούν επιστημολογία με τη συμβατική έννοια του όρου. Δεν αποσκοπούν στη μελέτη της γνώσης και των πεποιθήσεων, αλλά επιδιώκουν να προσδιορίσουν και να αξιοποιήσουν γνώσεις ή πρακτικές που αποσιωπώνται από τη δυτική επιστημολογία και αποτελούν μέρος των αγώνων ενάντια σ’ αυτή την καταπίεση.» (Δουζίνας 2022). Μια από αυτές τις «επιστημολογίες» στις οποίες αναφέρεται ο de Sousa Santos είναι και το buen vivir, το οποίο στην Ευρώπη συνήθως ερμηνεύουμε ως ένα τρόπο αρμονικής συνύπαρξης με τη φύση γύρω μας (και με άλλους τρόπους που αναλύονται στην παρουσίαση). Σε αυτή την εισήγηση, και χρησιμοποιώντας την έννοια της «κοσμοπολιτικής/cosmopolitics» της Marisol de la Cadena (De La Cadena 2010) και της Stengers (2010, 2011) υποστηρίζω ότι πέρα από τις επιστημολογίες του Παγκόσμιου Νότου, θα πρέπει να μιλάμε και για Κοσμοπολιτικές του Παγκόσμιου Νότου, οι οποίες αμφισβητούν και τις επικρατούσες πολιτικές που επιβάλλονται από τον Παγκόσμιο Βορρά με τρόπο άμεσο. Μια από αυτές είναι και το buen vivir. Ως παραδειγματική περίπτωση τέτοιων κοσμοπολιτικών, θα αναφερθώ στο buen vivir στα πλαίσια της Ζώσας Ζούγκλας, όπως αυτή γίνεται κατανοητή στην Αμαζονία του Εκουαδόρ. Η παρουσίαση βασίζεται σε πολύμηνη εθνογραφική έρευνα του ομιλητή στην κοινότητα Σαραγιάκου (Sarayaku), στην Αμαζονία του Ισημερινού.