Αρκετά πλούσια εκδοτική παραγωγή σε μυθιστορήματα έφερε ο φετινός χειμώνας. Επέλεξα 16 από αυτά ως αναγνωστικές προτάσεις. Κι αν ο Βολταίρος είπε πως «με τα βιβλία συμβαίνει ό,τι και με τους ανθρώπους: Ένας μικρός αριθμός είναι πολύ σημαντικά και τα υπόλοιπα χάνονται στο πλήθος», ας φροντίσουμε, ο καθένας να επιλέξει τα δικά του «σημαντικά» βιβλία.
Καλή ανάγνωση.
Επιμέλεια Χαριτίνη Μαλισσόβα
Μάρω Δούκα, Πύλη εισόδου, Πατάκης
Μονόλογος παιχνίδι, στασίδι, αποκούµπι µιας γυναίκας στον προθάλαµο του γήρατος. Ξυπνάει και είναι νέα. Ξυπνάει και είναι γριά. Ανάλογα µε τη διάθεσή της. Με τον ύπνο που έχει κάνει. Στην Αθήνα του σήμερα, όπως τη ζει, όπως την έζησε, όσο την έζησε. Με τα δικά της πρόσωπα. Τη δική της φωνή. Τη δική της ορθοστασία.
Πύλη εισόδου: Στο αχανές του κυβερνοχώρου. Το πέρασμα από τη μια στην άλλη όψη. Από το εδώ στο εκεί.
Ανέμελα, αθόρυβα, φασματικά, εις το διηνεκές. Αλόγιστα προς τα ρηχά, τα λασπερά, τα άπατα της μέρας που έφυγε.
Από το εδώ στο εκεί. Συρτά, αμίλητα, προς τη μοναδική βεβαιότητα.
Άρης Σφακιανάκης, Η σκιά του Κυβερνήτη, Κέδρος
Τέλη του 1827. Η Ελληνική Επανάσταση έχει σχεδόν καταπνιγεί. Η χώρα αγωνίζεται ακόμα για την ανεξαρτησία της.
Ο Καποδίστριας φτάνει στη χώρα και ρίχνεται αμέσως στη δουλειά. Πλάι του στέκει ώς το τέλος ο σωματοφύλακάς του.
Μέσα από τη δική του αφήγηση ζούμε τα πιο σημαντικά γεγονότα του τόπου, αλλά και τις προσωπικές στιγμές του Καποδίστρια μέχρι τις 27 Σεπτεμβρίου του 1831 που πέφτει νεκρός από τους Μαυρομιχάληδες στην είσοδο μιας εκκλησίας του Ναυπλίου.
Ο Ιωάννης Καποδίστριας είχε ένα όραμα για την Ελλάδα.
Θα μείνει στην Ιστορία ως μια ευκαιρία που χάθηκε.
Δημήτρης Σωτάκης, Ο μεγάλος υπηρέτης, Κέδρος
Ένας επιχειρηματίας προσλαμβάνει στο σπίτι του έναν βοηθό, προκειμένου να βάλει τη χαοτική καθημερινότητά του σε μια τάξη. Από τη στιγμή όμως που θα ξεκινήσει αυτή η συγκατοίκηση, μια σειρά από παράξενα γεγονότα οδηγούν αυτή την ιστορία σε απρόβλεπτα και σκοτεινά μονοπάτια.
Ένα μυθιστόρημα για τη μάχη του ανθρώπου με τον εαυτό του. Για την ψευδαίσθηση που δημιουργεί η δύναμη της εξουσίας.
Ξένια Κουναλάκη, Οξυγόνο, Πόλις
Μια παρέα φοιτητών, ένα καλοκαίρι του ’90, κάνει ελεύθερο κάμπινγκ, όταν ο Νικόλας, ο πιο χαρισματικός απ’ όλους, πνίγεται στην προσπάθειά του να βγάλει έναν ροφό από τη θάλασσα.
Είκοσι χρόνια αργότερα, οι ίδιοι άνθρωποι ξαναβρίσκονται στο νησί για το μνημόσυνο του Νικόλα και αναλογίζονται τις δικές τους καθημερινές ασφυξίες και απώλειες.
Με φόντο πάντα την ανάμνηση του φίλου τους, που πρόλαβε και πέθανε νέος, οι ζωές τους διασταυρώνονται και πλέκονται στον θρήνο και τη νοσταλγία για τα χρόνια που πέρασαν, στην κρίση της χώρας, αλλά και τη δική τους, την προσωπική.
Σώτη Τρανταφύλλου, Το λούνα παρκ στο ιερό βουνό, Πατάκης
Το «Λούνα παρκ στο ιερό βουνό» είναι το τρίτο βιβλίο μιας εν εξελίξει τετραλογίας για τη Σοβιετική Ένωση. Στο «Εργοστάσιο των μολυβιών» (2000) η ιστορία αρχίζει πριν από την επανάσταση των Μπολσεβίκων και τελειώνει τις παραμονές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, στις «Σπάνιες γαίες» (2013) ο κλόουν Πραβιέν Σεργκέγεβιτς Μακάρεφ ζει στη βορειοδυτική Ρωσία στα χρόνια του Στάλιν, σ’ αυτό το τρίτο μυθιστόρημα ξετυλίγεται η ιστορία της οικογένειας Νόζατζε και οι τελευταίες μέρες της Σοβιετικής Γεωργίας.
Ισίδωρος Ζουργός, Οι ρετσίνες του βασιλιά, Πατάκης
Οι ρετσίνες του βασιλιά είναι ένα μυθιστόρημα νόμισμα. Στη μια του όψη ένας αναμαλλιασμένος γέροντας που κάποτε ήταν βασιλιάς. Στην άλλη ένας κοιλαράς που μοιάζει να είναι ο Γαργαντούας ή ένας γεωργός που χαμογελάει βαστώντας στο χέρι ένα κρασοπότηρο.
Στη διάρκεια ενός χρόνου – όσο κρατάει το μυθιστόρημα – πίσω απ’ τις κουρτίνες της κάθε μέρας ελλοχεύει ο σαιξπηρικός κόσμος ως αδιάγνωστη ασθένεια: Πύργοι, βασιλιάδες, κόρες, γελωτοποιοί, εξουσία, προδοσία, αίμα…
Κωνσταντίνος Τζαμιώτης, Σε ποιον ανήκει η κόλαση, Μεταίχμιο
Η ελληνική πραγματικότητα των τελευταίων 200 χρόνων μέσα από ισάριθμες σύντομες ιστορίες, που διαβάζονται άλλοτε σαν παραβολές, άλλοτε σαν ανέκδοτα, σαν απροσδόκητα παιχνίδια της μοίρας και εξωφρενικά περιστατικά.
Εν ολίγοις ένα λεπτομερές ψηφιδωτό φτιαγμένο από προσωπικές ιστορίες που διαπλέκονται με τη μεγάλη Ιστορία ή μια μεγάλη ελληνική τοιχογραφία, γεμάτη έρωτα, θάνατο, πόλεμο, τρέλα και χιούμορ.
Κατερίνα Μπουραντά, Αιχμάλωτη ευτυχία, Αρμός
Ήταν το 1956. Εικοστή τρίτη προς εικοστή τετάρτη Αυγούστου. Ο ήλιος με το που πρόβαλε, ξαφνιάστηκε. Κοντοστάθηκε να δει. Τι ήταν αυτό! Εκατοντάδες παλικάρια έβγαιναν, έβγαιναν… Της μισητής αιχμαλωσίας τα κουρέλια φόραγαν… κι έσκυβαν και φιλούσαν το άγιο χώμα της πατρίδας τους.
Στο βιβλίο της Κατερίνας Μπουραντά ψυχογραφία, ηθογραφία και ιστορικά γεγονότα συμπλέκονται αναπόσπαστα μέσα σε μια βαθιά ανθρώπινη ιστορία.
Ηλίας Μαγκλίνης, Είμαι όσα έχω ξεχάσει, Μεταίχμιο
Ο πρωτοπρόσωπος αφηγητής αυτής της αληθινής ιστορίας περνά από το ένα νησί στο άλλο, αναζητώντας άλλοτε σαν αρχαιολόγος και άλλοτε σαν αστρονόμος που παρατηρεί το παρελθόν του σύμπαντος τον άνθρωπο που ήταν ο πατέρας του προτού γίνει πατέρας του, τη χώρα του προτού γίνει χώρα του.
Βρίσκει οικογενειακά θαµµένα μυστικά, φόνους, τραύματα που ταξιδεύουν μέσα στον χρόνο, ανολοκλήρωτους έρωτες, εικόνες και λέξεις που στοιχειοθετούν μια ανώμαλη διαδρομή μέσα από την οποία ο αφηγητής προσπαθεί να βρει τις χαμένες συνδέσεις: Με τον εαυτό του, πρωτίστως όμως µε τους άλλους γύρω του.
Τασούλα Επτακοίλη, Κέρμα στον αέρα, Καστανιώτης
Ένα βιβλίο είναι σαν φωτογραφία, σαν πολαρόιντ. Κάτι πασχίζεις να κρατήσεις μ’ ένα «κλικ». Έστω μια στιγμή, πριν σβηστεί οριστικό από τη μνήμη σου.
Από τις προσδοκίες της Μεταπολίτευσης στις διαψεύσεις της κρίσης και στη νέα μετανάστευση. Η ελπίδα όμως δεν χάνεται. Ούτε η αγάπη.
Οκτώ δεκαετίες. Δέκα πρόσωπα. Μια μέρα στη ζωή καθενός.
Στιγμές από την ιστορία μιας οικογένειας.
Θα μπορούσε να είναι η δική σου.
Τεύκρος Μιχαηλίδης, Φονικό στη μεγάλη εκκλησία, Πόλις
Κωνσταντινούπολη, 27 Δεκεμβρίου 537, ημέρα των εγκαινίων της Μεγάλης Εκκλησίας. Ο Ιωάννης, στενός συνεργάτης των αρχιτεκτόνων της, βρίσκεται δολοφονημένος. Όλες οι ενδείξεις οδηγούν στη Θεανώ, πρώην σπουδάστρια στην Ακαδημία του Πλάτωνος και στενή φίλη του θύματος. Ο Ευτόκιος, ένας άνθρωπος που έχει αφιερώσει τη ζωή του στη συγκέντρωση και διάσωση των έργων του Αρχιμήδη, αναλαμβάνει να εξιχνιάσει την υπόθεση: Είναι πράγματι ένοχη η νεαρή μαθηματικός ή μήπως έχει πέσει θύμα μιας καλοστημένης συνωμοσίας; Ιστορικά πρόσωπα, όπως η Θεοδώρα και ο Ιουστινιανός, και μυθοπλαστικοί ήρωες συναντιούνται και αλληλεπιδρούν για να ζωντανέψουν το κλίμα της μετάβασης από την Ύστερη Αρχαιότητα στον πρώτο Βυζαντινό Χρυσό Αιώνα.
Νίκος Ξένιος, Τα σπλάχνα, Κριτική
Το νέο μυθιστόρημα του Νίκου Ξένιου, Τα σπλάχνα, καταγράφει τα στάδια διαμόρφωσης της ιδεολογίας και της προσωπικότητας του Άλκη Δομέστικου, ενός καθηγητή με ρευστή συνείδηση που προβαίνει σε στρέβλωση της ιστορικής αλήθειας. Ανακαλώντας το τραύμα από την απώλεια των αγαπημένων του προσώπων και τις οδυνηρές μνήμες της παιδικής του ηλικίας, το βιβλίο διατρέχει τα ιστορικά γεγονότα που επηρέασαν τις μάζες και άλλαξαν τη μορφή των ευρωπαϊκών μεγαλουπόλεων από τον Μεσοπόλεμο έως τις αρχές του εικοστού πρώτου αιώνα.
Ελένη Γκίκα, Υπέρ κεκοιμημένων, πενθούντων, οδοιπορούντων, ΑΩ
Η Ελένη Γκίκα στο 39ο βιβλίο της, με τον παραπεμπτικό τίτλο Υπέρ κεκοιμημένων, πενθούντων, οδοιπορούντων, ιστορεί τη ζωή της ίσαμε τη στιγμή που πήγε στο σχολείο. Από απόσταση πια, βλέπει την εποχή εκείνη με σηματωρό την παρούσα πάντα προστασία του μπαμπά της που, φύλακας άγγελος, υπάρχει δίπλα της, περιδιαβαίνει διακριτικά, συνεσταλμένα όλα τα πεδία και τα επίπεδα της περασμένης και της τωρινής ζωής της, εικονογραφεί από απόσταση και από περιωπής με λέξεις το ανθρώπινο, κυρίως, αλλά συχνά και το κοντινό φυσικό τοπίο του μακρινού εκείνου παιδικού παρελθόντος, δημιουργώντας μια ενότητα από «πορτρέτα» τα οποία χαρακτηρίζει «αφηγήματα» (Ελ. Χωρεάνθη, diastixo.gr).
Λουκία Δέρβη, Θέα Ακρόπολη, Μεταίχμιο
Καλοκαίρι του 1992. Πίσω από την επιβλητική πρόσοψη του ξενοδοχείου Athens Excelsior στην πλατεία Συντάγματος, μια αόρατη κυψέλη εργαζομένων ζει και δρα μακριά από τα βλέμματα της πελατείας, στα γραφεία, στα υπόγεια, στους διαδρόμους και στα δωμάτια των ορόφων. Ανάμεσά τους, ένας υποδειγματικός ρεσεψιονίστ, μια ιδιόρρυθμη καμαριέρα, ένας πρώην σεκιουριτάς και μια νεαρή διοικητική υπάλληλος αποκαλύπτουν τα οικογενειακά τους δράματα, τους δυνατούς έρωτες και τους προσωπικούς τους «δαίμονες». Παράλληλα, ένα πλήθος επώνυμων και μη πελατών ζωντανεύουν το κλίμα της εποχής και την ατμόσφαιρα του ξενοδοχείου.
Φάνη Πανταζή, Ο Κουρσάρος, Ψυχογιός
Από μικρό παιδί άκουγε την ιστορία της πανέμορφης προ-προγιαγιάς της από τη Σύρο, μέχρι που, στο τέλος, αποφάσισε να την κάνει βιβλίο.
Ήταν γυναίκα καραβοκύρη, μια αρχόντισσα ξακουστή σ’ όλο το νησί για την εξυπνάδα και την ομορφιά της. Στάθηκε όμως αρκετό ένα καπρίτσιο της τύχης για να βρεθεί από τα σαλόνια της Ερμούπολης στο χαρέμι του σουλτάνου κι από κει στην κοσμοπολίτικη Αλεξάνδρεια.
Ήταν ένα ταξίδι παραμυθένιο, απ’ αυτά που δε βάζει ο νους του ανθρώπου….
Νίκος Καχτίτσης, Η ομορφάσχημη, Κίχλη
Βυθισμένη σ’ έναν κόσμο καχυποψίας και παραμορφωτικών διαθλάσεων της πραγματικότητας, η Γερτρούδη προσπαθεί να ανακαλέσει το τραυματικό παρελθόν της και να μιλήσει για το βίωμα του διωγμού των Εβραίων. Ωστόσο, η αφήγησή της αποκλίνει εμφανώς από κάθε προσπάθεια ρεαλιστικής αναπαράστασης. Ο συγγραφέας δεν ενδιαφέρεται τόσο για την αληθοφάνεια των γεγονότων, όσο για την τραυματική επίπτωσή τους στη ζωή της ηρωίδας του.