Πολιτισμός

Δέκα νέα βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης ποίησης

Με δέκα νέες ποιητικές συλλογές, επτά νέα βιβλία και μια συγκεντρωτική έκδοση Ελλήνων συγγραφέων και δυο ποιητικά βιβλία μεταφρασμένης ποίησης, ολοκληρώνουμε το αφιέρωμα στις νέες εκδόσεις βιβλίων.
Και μια που το ένα από τα βιβλία αφορά στον Έλιοτ χρησιμοποιώ τα λόγια του βραβευμένου με Νόμπελ ποιητή (1948) για τον ορισμό της ποίησης:
«Η Ποίηση δεν είναι η απελευθέρωση των αισθημάτων, αλλά η δραπέτευση από τα αισθήματα. Δεν είναι η έκφραση της προσωπικότητας, αλλά η δραπέτευση από την προσωπικότητα. Αλλά θα πρέπει κανείς να έχει αισθήματα και προσωπικότητα για να θέλει να δραπετεύσει από αυτά».
Καλές αναγνώσεις.

Επιμέλεια
Χαριτίνη Μαλισσόβα

Χλόη Κουτσουμπέλη,
Η γυμνή μοναξιά του ποιητή Όμικρον,
Πόλις
Η ένατη ποιητική συλλογή της Χλόης Κουτσουμπέλη απαρτίζεται από 26 ποιήματα με κύριο χαρακτηριστικό τους την ισορροπία ανάμεσα στον πεζό και ποιητικό λόγο. Στα ποιήματα παρελαύνουν μεταξύ άλλων η Σύλβια Πλαθ, ο λόρδος Μπάυρον, ο Σολωμός, ο Κρυστάλλης, ο Βανκ Γκογκ, η Dickinson, ο Καββαδίας, ο Καρυωτάκης, Captain Hook, η Ηλέκτρα, η Μαρία Μαγδαληνή, ο Ιούδας και ολοκληρώνεται με τη γυμνή μοναξιά του ποιητή Όμικρον, στην οποία ενδεχομένως η ποιήτρια συγκεντρώνει τις προσωπικές της «ανησυχίες» που βιώνει μέσω της ιδιότητάς του ο ποιητής.
«Πόσο γυμνός ένιωσε ο ποιητής Όμικρον όταν όλα είχαν τελειώσει στο χαρτί. Η πένα αναπαύθηκε οριζόντια και το μελάνι στέρεψε.
Τα ποιήματα διαλύθηκαν στην κοσμική νύχτα. Ψιλή βροχή ξέβγαλε τα γράμματα στους αιώνες των αιώνων.
Την ώρα που αυτός κλείνει τα μάτια και κοιμάται κάπου αλλού κάποιος άλλος απότομα ξυπνά, κάθεται στο γραφείο του και γράφει».

Ελένη Χωρεάνθη,
Η ηλικία της λήθης,
Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος
Πρόκειται για την 18η ποιητική συλλογή της πολυγραφότατης, εξαιρετικής ποιήτριας, Ελένης Χωρεάνθη. Η συλλογή περιλαμβάνει τα κεφάλαια: Ηλικία της λήθης, Υστερόγραφα της σιωπής και Τοπογραφία.
«Την ποίηση για να την αισθανθείς πρέπει να γονατίσεις σωστή υγιή το χώμα της να σκύψεις να φιλήσεις να αγγίξουν. Τα ασίγαστα της νύχτας σαν ηχήσουν το θρόισμα των δακρυσμένων φύλλων το σιγανό κελάρυσμα του ρυακιού του αηδονιού το τρυφερό κελάηδημα τον πόνο του που μελωδίες στις ρεματιές μέσα στις φυλλωσιές βαθιά κρυμμένο τα μινορίσματα πτηνών χειμαζόμενων ύμνους επιτάφιους ψάλλοντα και στιχηρά ιδιόμελα δοξαστικά».
«Ποίηση είναι η ζωή πάνω στη γη την αναγγέλλει το στερέωμα μ’ όλα τα αστέρια του πάνω κι όλα τα θαύματα μεγάλα και μικρά που ξεπερνούν τα όρια του μυαλού».

Δημήτρης Κρουσταλιάς,
Στο ροδώνα,
εκδόσεις Νοών
Νέα ποιητική συλλογή από τον Βολιώτη ποιητή Δημήτρη Κρουσταλιά.
Μ’ αυτήν κλείνει ένας κύκλος και, όπως δηλώνει ο ίδιος ο ποιητής, είναι η συνέχεια της τριλογίας με τίτλο Έχουν τα πάθη ουρανό, που προηγήθηκε. Το βιβλίο περιλαμβάνει 95 ποιητικά κείμενα άτιτλα. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα ποίημα.

«Ρόδο ερχόμενο καίει η πληγή
Ρόδο των θεών σταυρωμένο.
Ποιος φταίει και ποιος αδικεί.
Φλόγες μαρτυρούν και κρίνουν
παλεύεις στην πίσσα αγωνιάς.
Είσαι καλό
η θάλασσα κρύβει ουρανό
όλη η γενιά με δώρα του ήλιου.
Είσαι και φλέγεσαι με τους ψαλμούς.
Όποιος κεντά κλήρος της θάλασσας Φαρμάκι η πληγή που ακόμα διψά σταγόνα όλα τα κρατά
σπονδή γενναία.
Ο σταυρός δικός μας
ώριμα παιδιά βγάζουν σημαία
στην Αθανασία…».

Αλεξάνδρα Μπακονίκα,
Ντελικάτη γυναίκα,
εκδόσεις Πόλις
Η 10η ποιητική συλλογή της Αλεξάνδρας Μπακονίκα. Ποιήματά της και κριτικά της σημειώματα δημοσιεύθηκαν σε πολλά έγκριτα λογοτεχνικά περιοδικά. Βιβλία της εκδόθηκαν στην Ινδία και στον Καναδά, με ανθολογημένα ποιήματά της μεταφρασμένα στα αγγλικά. Ποιήματά της μεταφράστηκαν επίσης στα γερμανικά, τα σουηδικά, τα αλβανικά και τα κροατικά.
Οι τίτλοι των δύο κεφαλαίων του βιβλίου διαδρομή και το παράπονο αποτυπώνουν εύγλωττα τον τίτλο της ποιητικής συλλογής.
Επιλέγω το τελευταίο ποίημα με τίτλο Εύνοια:
«Μπήκε στη μεγαλειώδη επικράτεια του πάθους.
Καταξιώθηκε τον έρωτα και αγαπήθηκε. Εύνοια της έτυχε.
Σε συναρπαστικούς κόσμος πέρασε.
Τη συγκλόνισε υπέρτατη μυσταγωγία.
Τα υπέροχα από εδώ ξεκινούν:
ότι αγαπήθηκε».

Γκέλη Ντηλιά,
XL,
εκδόσεις Κέδρος
Πρόκειται για την τρίτη ποιητική συλλογή της γεννημένης στον Βόλο ποιήτριας, καθηγήτριας αγγλικών, γραμματέως της ένωσης συγγραφέων λογοτεχνών Αργολίδας και εθελόντριας καταστημάτων κράτησης. Ο τίτλος της συλλογής στη λατινική αρίθμηση σημαίνει 40, όσα και τα χρόνια που υπηρετεί την ποιητική τέχνη. «Ο ποιητής, το δίχως άλλο, παίζει κρεμάλα με τη γραμματική και της αλλάζει τα φώτα καταργώντας κανόνες, ή πάλι με το λεξικό, αχρηστεύοντας την ανανεωμένη έκδοση, προσθέτοντας λήμματα δικής του επινόησης, και πώς να μεταφραστούν;».

Άκης Παπαντώνης,
bildungsroman,
Κίχλη
Ο Άκης Παπαντώνης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1978. Σπούδασε Βιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και είναι καθηγητής στην ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου του Γκέτιγκεν. Έχει εκδώσει τη νουβέλα Καρυότυπος, για την οποία τιμήθηκε με το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου πεζογράφου του ηλεκτρονικού περιοδικού ο Αναγνώστης, και το μυθιστόρημα Ρηχό νερό, σκιές. Η ποιητική συλλογή bildungsroman περιλαμβάνει 34 ποιήματα που διαβάζονται ως μύχιο ημερολόγιο, αλλά και ως συλλογική αυτοβιογραφία μιας γενιάς που ακόμα ψηλαφεί τη θέση της στην ιστορία. Στο φόντο οι δεκαετίες του ’80, του ’90 και το ξεκίνημα του 21ου αιώνα. Στο προσκήνιο η βία της ενηλικίωσης, τα κληροδοτήματα της μνήμης και της απώλειας, ο χρόνος που δεν γυρίζει πίσω. Ένα ιδιότυπο bildungsroman (μυθιστόρημα ενηλικίωσης) στο μεταίχμιο ποίησης και πρόζας.
«Πριν τον ύπνο, 2014.
διαβάζω στη γυναίκα μου σονέτα του Λόρκα με την κουρτίνα στο σαλόνι να ανεμίζει στο βραδινό αεράκι
στην ερωμένη μου, κεφάλαιο κεφάλαιο αστυνομικά του Σιμενόν σε ιδρωμένα σεντόνια
στους γιους μου μισά παραμύθια του Όλιβερ Τζέφερς με αναμμένο το φωτάκι νυκτός
στον άρρωστο πατέρα μου τα αθλητικά μόνο των πρωινών εφημερίδων
και η ανάσα του θολώνει τη μάσκα οξυγόνου…».

Τασούλα Τσιλιμένη,
Η αφωνία του απογεύματος,
εκδόσεις Μανδραγόρας
Η Τασούλα Τσιλιμένη, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και διευθύντρια του εργαστηρίου λόγου και πολιτισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και του ηλεκτρονικού περιοδικού Κείμενα για τη μελέτη της παιδικής λογοτεχνίας, εκτός από άρθρα, μελετήματα και βιβλία για τη θεωρία / διδακτική της παιδικής λογοτεχνίας ασχολείται με την κριτική βιβλίων και γράφει λογοτεχνικά βιβλία για παιδιά και ενήλικες. Στην ανά χείρας συλλογή συναντάμε ποιήματα μεγαλύτερης και μικρότερης έκτασης, καθώς και μικρογραφίες.
«Στην άκρη της μέρας όνειρα,
ελπίδες και φόβοι
διπλώνουν τα κίτρινα φτερά τους ακονίζουν επίμονα τα ράμφη
το σκοτάδι είναι εφτάψυχο
ανάβουν φωτιές
το ξημέρωμα έρχεται
πάντα με παγωμένο χαμόγελο».

Ασημίνα Ξηρογιάννη,
Ποιήματα 2009-2017,
Βακχικόν
Η δεκαετή πορεία της Ασημίνας Ξηρογιάννη στην ποίηση με επιλογές από τις πέντε της ποιητικές συλλογές, Η προφητεία του ανέμου από τις εκδόσεις Δωδώνη, Πληγές, Εποχή μου είναι η ποίηση, 23 μέρες, Λίγη φθορά για γούρι των Εκδόσεων Γαβριηλίδη σε έναν συγκεντρωτικό τόμο 150 σελίδων από τις εκδόσεις Βακχικόν.
Η Ασημίνα Ξηρογιάννη γεννήθηκε το 1975 και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε Kλασική Φιλολογία και Θεατρολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Υποκριτική στο Θέατρο-Εργαστήριο. Διδάσκει Θεατρική Αγωγή στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και εργάζεται ως εμψυχώτρια θεατρικού παιχνιδιού. Παράλληλα παραδίδει μαθήματα Γλώσσας και Λογοτεχνίας, καθώς και Θεωρίας και Ιστορίας Θεάτρου.
Ποιήματα, διηγήματα, κριτικές και άρθρα της δημοσιεύονται σε διάφορα έντυπα, ηλεκτρονικά περιοδικά και ιστολόγια. Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί στα Αγγλικά, τα Γαλλικά και τα Ισπανικά.
«Αίσθηση.
Αλλαγή σειράς
αιωρούμαστε ανάμεσα στα σύννεφα.
Φαντάσματα με δάχτυλα μαύρα από καπνό.
Ψάχνουμε τις λέξεις για το κενό και αυτές να μην έρχονται κι ας είναι το βλέμμα μας καινό.
Το ποίημα είναι παρών
Το ποίημα λείπει
μένει η λύπη
να μας γλύφει το θυμό».

TS Eliot,
Ο βράχος και τα τέσσερα κουαρτέτα,
μετ. Άντης Ροδίτης,
εκδόσεις Αρμός.
Ο Έλιοτ πίστευε ότι όλη η σύγχρονη λογοτεχνία είχε διαφθαρεί από αυτό που ονομάζεται κοσμικότητα, η οποία δεν είναι σε θέση να προσεγγίσει την έννοια του υπερφυσικού. Ο βράχος απέβλεπε στην επαναφορά της τελετουργίας, στη σύμπραξη των καλλιτεχνών – ηθοποιών με το κοινό και, κατά ακολουθία, στη συγκρότηση / οικοδόμηση κοινότητας με βάση την πίστη στον Θεό.
Τα τέσσερα κουαρτέτα κυκλοφόρησαν πρώτη φορά το 1943. Το πρώτο μέρος, το burn Norton, είχε ήδη γραφτεί το 1935 ως στίχοι που δεν είχαν χρησιμοποιηθεί Murder in the Cathedral που ανεβάσθηκε το 1935. Τα τέσσερα κουαρτέτα θα ακολουθούσαν την τακτική της σύγχρονης πλέον ποιητικής αισθητικής.
Ο ΒΡΑΧΟΣ, Μέρος I
«Κι όταν αποφάσισαν οι πατέρες σας ποια θέση θα πάρει και του Θεού το σπίτι, κι όρισαν για κάθε άγιο μπελά, απόστολο και μάρτυρα ένα κλουβί, όπου για πάντα πια θ’ ανήκει, έβαλαν μπρος για την αυτοκρατορία, την ανάπτυξη και τη βιομηχανία. Μ’ εξαγωγές σιδήρου κι άνθρακος, ειδών ένδυσης από βαμβάκι, διαφωτισμό του πνεύματος πέρα ως πέρα, μη εξαιρουμένου του κεφαλαίου κι ένα σωρό εκδοχές του Θείου Λόγου στη διάθεση της καθεμιάς και του καθένα, βεβαία των Βρετανών η ράτσα για την αποστολή της, αισίως κι ασφαλώς την έφερε εις πέρας, αφήνοντας πίσω στην πατρίδα, στη νάρκη του αφύλακτο το τέρας».

Ανθολογία σύγχρονης κουρδικής ποίησης.
Έρευνα, επιλογή, πρόλογος επιμέλεια και μετάφραση Τζεμίλ Τουράν Μπαζιντί, εκδόσεις ΑΩ
Ο Τζεμίλ Τουράν Μπαζιντί γεννήθηκε τη δεκαετία του ’50 στο Κουρδιστάν της Τουρκίας. Έκανε ανώτατες σπουδές στην Άγκυρα και την Κωνσταντινούπολη. Εντάχθηκε και αγωνίστηκε στην πρώτη γραμμή του κουρδικού κινήματος. Κυνηγήθηκε για την αγωνιστική και την πολιτική του δράση, φυλακίστηκε και υπέστη όλες τις μορφές βασανιστηρίων. Το 1981 διέφυγε και πέρασε στην Ελλάδα όπου ζήτησε πολιτικό άσυλο και αργότερα απέκτησε την ελληνική υπηκοότητα. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος στο Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης. Άρθρα και πολιτικές αναλύσεις του δημοσιεύονται στον κουρδικό και ελληνικό τύπο. Είναι επίτιμος ακαδημαϊκός στη διεθνή ακαδημία των επιστημών τεχνολογίας, εκπαίδευσης και ανθρωπιστικών επιστημών. Βραβεύτηκε από την Ουνέσκο με τιμητική διάκριση. Έχει αφηγηθεί την πολυτάραχη απόλυτα πολιτικοποιημένη ζωή του και τη δίωξή του στον Νίκο Κάσδαγλη και έτσι γράφτηκε το βιβλίο «το Αραράτ αστράφτει» εκδόσεις Κέδρος, 1994. Στις 162 σελίδες του φροντισμένου τόμου περιλαμβάνονται βασικότατοι εκπρόσωποι της κουρδικής ποίησης.
Χεζάρ Μουκριγιανί (1920-1991)
«Κοιμήσου, παιδί μου, κοιμήσου.
Γιε μου, φως των ματιών μου,
στήριγμα των σπλάχνων μου.
Δύναμη της ψυχής μου.
Κοιμήσου, κοιμήσου καλά,
είναι ήδη αργά.
Κοιμήσου, κοιμήσου, παιδί μου, κοιμήσου αλλιώς θα περάσω μια νύχτα θλίψης.
Σταμάτα, σταμάτα, παιδί μου, να κλαις. Ξέρω, κλαις γιατί πληγώνει το να είσαι ξαπλωμένος στην κούνια,
αναρωτιέσαι γιατί είσαι φασκιωμένο και δεμένο,
σκέφτεσαι ότι το σώμα σου δεν μπορεί πια να αντέξει αυτά τα δεσμά.
Θες να μάθεις γιατί μόνο οι Κούρδοι είναι έτσι δεμένοι.
Πίστεψε την πείρα μου, γιε μου!
Άσε με να σου πω, είναι καλύτερα για σένα να εξοικειωθείς τώρα με τη σκλαβιά».

Προηγούμενο ΆρθροΕπόμενο Άρθρο
Μοιραστείτε το