Του Στάθη Χαλαστάρα*
Όσο διαρκεί στον καθένα και καθεμιά από εμάς το «μένουμε σπίτι», τόσο εντείνεται και η επιθυμία φυγής από τον αναγκαστικό εγκλεισμό λόγω κορονοϊού. Περίπατοι και άθληση σε κοντινές από το σπίτι αποστάσεις, με ή χωρίς κατοικίδιο. Εδώ είναι και το ζητούμενο: ναι αλλά πού περίπατος και άθληση;
Η πόλη μας στην πλειοψηφία της διαθέτει ανύπαρκτα πεζοδρόμια και ελάχιστους χώρους για μια πραγματική βόλτα αναψυχής, χαλάρωσης και αναζωογόνησης. Βασικά δύο, για το Βόλο η παραλία του και για τη Ν. Ιωνία το Άλσος βόρεια της πόλης και μέχρι πρόσφατα τη διαμορφωμένη σε γραμμικό πάρκο οδό Καραμπατζάκη, την οποία η δημοτική αρχή Βόλου μετέτρεψε σε βομβαρδισμένη και εγκαταλελειμμένη περιοχή!
Τα υπόλοιπα ουσιαστικά είναι μικροπάρκα και σημειακές μικροανάσες διάσπαρτα στην πόλη του τσιμέντου. Το γραμμικό πάρκο της οδού Ρήγα Φεραίου εδώ και χρόνια δεν επιτελεί [!] το σκοπό για τον οποίο κατασκευάστηκε ώστε να αποτελεί μια «πράσινη» φιλική διαδρομή για τους ανθρώπους της πόλης! Το περιφερειακό πάρκο του Πεδίον Άρεως αποτελεί θλιβερό απομεινάρι μιας ένδοξης εποχής όπου οι τότε δημοτικές αρχές δημιούργησαν σημαντικό αριθμό χώρων πρασίνου, όχι όμως αρκετών. Αναγκαστικά λοιπόν έχουμε τη συσσώρευση δημοτών σ΄ αυτούς τους ελάχιστους χώρους και δεν αποτελούμε βέβαια μοναδικό φαινόμενο. Συγχρωτισμός λοιπόν δημοτών για να ξεσκάσουν που πρακτικά σημαίνει συνύπαρξη στο ίδιο χώρο, αναγκαστική θα έλεγα εγώ. Αλλά γιατί αυτό να συμβαίνει;
Το ισοζύγιο στην αναλογία χώρων πρασίνου ανά κάτοικο στην πόλη του Βόλου και της Ν. Ιωνίας είναι ελλειμματικό, με μέσο όρο 3,97 τετραγωνικά μέτρα πρασίνου ανά κάτοικο, όταν σύμφωνα με το Υπουργείο Περιβάλλοντος πρέπει να είναι 6,43 τετραγωνικά ανά κάτοικο και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος να θέτουν ελάχιστη αναλογία τα 9 τετραγωνικά μέτρα ανά κάτοικο. Στην πόλη μας το μικρότερο ποσοστό ανά κάτοικο καταγράφεται στο Καραγάτς με 0,48 τετραγωνικά και στη Ν. Ιωνία το μικρότερο ποσοστό καταγράφεται στην συνοικία Πέτρου και Παύλου με 1,58 τετραγωνικά μέτρα ανά κάτοικο! Μια ακόμη επιβεβαίωση έρχεται από τους μελετητές του Γενικού Πολεοδομικού σχεδίου Βόλου [ΓΠΣ], ότι από την πόλη του Βόλου λείπουν τουλάχιστον 1000 στρέμματα αστικού πάρκου – δάσους σύμφωνα με τα ισχύοντα πολεοδομικά στάνταρς.
Απάντηση στα παραπάνω δίνει η υλοποίηση έργων ανάπλασης και ανάδειξης των τριών χειμάρρων των πόλεων Βόλου και Ν. Ιωνίας. Άναυρος, Κραυσίδωνας και Ξηριάς με την περιβαλλοντική και αισθητική ανεκτίμητη αξία τους μπορούν να καλύψουν ένα σημαντικό μέρος της επιτακτικής απαίτησης σε ελεύθερο δημόσιο χώρο και χώρων πρασίνου, συνδεόμενοι κάθετα με δρόμους ή οικοδομικά τετράγωνα που θα έχουν αισθητικά και περιβαλλοντικά μετατραπεί στις ονομαζόμενες πλέον «πράσινες» διαδρομές ή τα πιο προωθημένα super blocs [ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα].
Σ΄ αυτές προτεραιότητα – αν όχι αποκλειστικότητα – θα έχει ο πεζός, το ποδήλατο τα ΑΜΕΑ και έπονται τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς και τα αυτοκίνητα σε περιορισμένη και μόνο τοπική κλίμακα μετακίνησης. Ο εμπλουτισμός τους με πράσινο και ανάλογες ήπιες διαμορφώσεις προσελκύουν τους πολίτες να τους χρησιμοποιούν για πεζή μετακίνηση, την άθληση, την ξεκούραση. Όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι αυτό συνεπάγεται τη μείωση των οχημάτων που κυκλοφορούν πλέον στην πόλη, του θορύβου και της ρύπανσης, την κοινωνικότητα που αναπτύσσεται μεταξύ των δημοτών.
Οι διαμορφώσεις γραμμικών πάρκων στους χειμάρρους δίνουν κάτι παραπάνω, την ουσιαστική απάντηση στο υπαρκτό πρόβλημα του ελεύθερου δημόσιου χώρου.
Με επίκεντρο – λόγω θέσης στο κέντρο της πόλης – το χείμαρρο Κραυσίδωνα, με συνολική επιφάνεια 100 στρεμμάτων [ κοίτη και των δύο παρόχθιων χώρων Ζάχου και Καραμπατζάκη], αναπτύσσεται ένας σημαντικός γραμμικός χώρος. Από το σχεδιασμό του μπορεί να αποτελέσει συνδετικό κρίκο μεταξύ των ελεύθερων χώρων πρασίνου της πόλης και των σημείων ενδιαφέροντος. Η ανάπτυξη δραστηριοτήτων, αναψυχής, άθλησης, πολιτισμού, ποιότητας περιβάλλοντος και παρατήρησης της φύσης, συνάθροισης, επικοινωνίας και σύνδεσης με την ορεινή ζώνη του Πήλιου και η βελτίωση του μικροκλίματος με παράλληλη μείωση της αερορρύπανσης έρχονται να καλύψουν σημαντικό μέρος από αυτά που σήμερα δεν διαθέτει η πόλη.
Ως πολίτες προσπαθούμε να περάσουμε το μήνυμα στους αποφασίζοντάς και σε όσους δεν αντιλαμβάνονται τη σημαντικότητα του σχεδιασμού πόλεων φιλικών προς τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Η απαίτηση των πολιτών στον ελεύθερο δημόσιο χώρο πρέπει να είναι καθολική, η πανδημία πανηγυρικά το ανέδειξε. Αν δεν το βλέπουμε τότε δε φταιν τα μάτια μας άλλα το ότι τα έχουμε στρέψει αλλού…
*Ο Στάθης Χαλαστάρας είναι μέλος της Επιτροπής Δημοτών Κραυσίδωνα