Toυ
Γ. Καπουρνιώτη
Πού μπαίνεις έτσι, δάσκαλε, διστακτικός με αβέβαιο βήμα; Θα βρεις άραγε και σήμερα μια τάξη με διαμάντια ή θα είναι «ο λάκκος των λεόντων» όπου θα πρέπει να διδάξεις;
Παρ’ όλ’ αυτά, οπλίσου, δάσκαλε, με τα καλά «εργαλεία» σου για να τα βγάλεις πέρα. Μπες με το κεφάλι ψηλά, με χαμόγελο, καλή διάθεση, αντοχή, υπομονή και επιμονή διαθέτεις και δες όλα τα παιδιά στα μάτια. Άφησέ τα να σε ρωτήσουν ό,τι θέλουν. Δείξε τους ότι δεν φοβάσαι ούτε τα αποφεύγεις. Πλησίασε την καρδιά και τη σκέψη τους. Μπες στη θέση τους. Βάλε τον εαυτό σου στο θρανίο. Μόνο έτσι θα ξεκλειδώσεις τον δρόμο για την εμπιστοσύνη τους προς το πρόσωπό σου. Δεν χρειάζεσαι μαστίγιο, αυστηρότητα. Έτσι πιο εύκολα θα ανοιχτούν και θα σε «πλησιάσουν» πραγματικά και όχι ψεύτικα!
Και αν πολλοί πιστεύουν, δάσκαλε, ότι οι γονείς είναι υπεύθυνοι για τον χαρακτήρα και τη συμπεριφορά των παιδιών, να είσαι σίγουρος ότι και το σχολείο έχει μεγάλο μερίδιο ευθύνης. Δίδαξε με το παράδειγμά σου και κάνε τους μιμητές των καλών προτύπων που μπορείς να τους προβάλλεις (Σάμουελ Τζόνσον Άγγλος συγγραφέας: 1709-1784).
Στόχος του σχολείου, δάσκαλε, δεν είναι οι πολλές γνώσεις αλλά η γενική και πολύπλευρη καλλιέργεια του παιδιού, καθώς και η διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου ανθρώπου ελεύθερου, υπεύθυνου και δημοκρατικού. Δεν μπορείς λοιπόν να αδιαφορήσεις για την ηθική, αισθητική, πολιτιστική και πολιτική του εξέλιξη, αλλά και για την ομαλή κοινωνικοποίησή του.
Δίδαξε με μέθοδο, δάσκαλε, σωστή οργάνωση και κατανοητά για όλους. Απάντησε σε ερωτήσεις και απορίες, και αν βρεθείς σε δύσκολη θέση και δεν ξέρεις κάτι, μην ντραπείς να ομολογήσεις την άγνοιά σου ή κάποια κενά γνώσης που είναι λογικό να έχουμε όλοι. Παντογνώστης και Θεός δεν είναι κανείς και όποιος ισχυρίζεται ότι τα ξέρει όλα είναι τουλάχιστον ανόητος. Έτσι και εσύ θα δικαιολογείς και θα καταλαβαίνεις τους μαθητές σου όταν αυτοί θα ξεχνάνε ή δεν θα γνωρίζουν κάτι από αυτά που θα έπρεπε να ξέρουν.
Δίνε σε όλους, δάσκαλε, πολλές ευκαιρίες να διορθωθούν, να ξαναδιαβάσουν, να ξαναγράψουν και να δοκιμαστούν ξανά και ξανά. Σημασία έχει η προσπάθεια, η επιμονή, ο διαρκής αγώνας για το καλύτερο. Πολέμησε την αδιαφορία, την τεμπελιά και την περιφρόνηση στο έργο που οφείλουν να κάνουν. Ενθάρρυνε και επιβράβευσε με κάθε τρόπο τις όποιες προσπάθειές τους. Δώσε τους ελπίδα και κίνητρα για τον αγώνα τους. Άναψε τη φωτιά της αγάπης για τη γνώση και την πολύπλευρη καλλιέργεια.
Αν μπορέσεις, δάσκαλε, να μετατρέψεις το μάθημα σε χαρά, σε ενδιαφέρουσα ενασχόληση, σε αγαπημένη εργασία, τότε έχεις κερδίσει το παιχνίδι! Τότε θα χαίρονται μπαίνοντας στην τάξη και θα σε θαυμάζουν και αγαπούν ειλικρινά αλλά και εσύ θα αισθάνεσαι περήφανος με την πρόοδό τους. Πρέπει λοιπόν να σε βλέπουν σαν συνεργάτη, συνοδοιπόρο, βοηθό και «φάρο» στο δύσκολο μονοπάτι τους.
Οφείλεις, δάσκαλε, να «βγάζεις» καθημερινά τον καλύτερο εαυτό σου. Άφησε έξω από την τάξη τα όποια προσωπικά σου προβλήματα. Οπλίσου με το χαμόγελο και την καλή σου διάθεση και μπες με αισιοδοξία στον χορό της κατάκτησης της γνώσης μαζί με τους μαθητές σου. Η αυτογνωσία και πρωτίστως η συγκροτημένη σου προσωπικότητα με επίγνωση των ικανοτήτων και δυνατοτήτων σου είναι βασικές προϋποθέσεις για το έργο σου. Πριν μπεις στην τάξη να είσαι σωστά προετοιμασμένος και φρόντισε να βελτιώνεις διαρκώς τη μεταδοτικότητα που θα πρέπει να έχεις. Μελέτησε και προετοιμάσου σαν να δίνεις εξετάσεις κάθε μέρα μπροστά σε απαιτητικούς κριτές και… άσε όλους τους άλλους να μιλούν για την αξιολόγησή σου! Είναι διαρκής αγώνας η διδασκαλία. Είναι σαν να ακροβατείς καθημερινά σε ένα τεντωμένο σκοινί, με κίνδυνο να «πέσεις» στα μάτια και την υπόληψη των μαθητών σου. Αν μάλιστα ακόμα και με «θεατρικό» τρόπο μπορείς να κερδίσεις την προσοχή και το ενδιαφέρον των μαθητών σου, τότε σίγουρα θα έχεις κερδίσει ένα ακροατήριο που θα χαίρεται να σε παρακολουθεί, δεν θα σε φοβάται ούτε θα τρέμει κάθε φορά που θα μπαίνεις στην τάξη.
Μίλα τους απλά, δάσκαλε, στη γλώσσα που καταλαβαίνουν και κάνε εύκολα τα δυσνόητα. Ζήτα να σου εκφράσουν απορίες και ξαναπές τα ίδια με υπομονή και κατανόηση και μη βαρεθείς ποτέ να τα επαναλαμβάνεις. Η επανάληψη είναι η μητέρα της μάθησης. Πες και λίγα αστεία όταν το κλίμα είναι βαρύ και αρχίζουν να βαριούνται με όσα ακούν ή διαβάζουν. Το γέλιο, το παραμύθι και τα χρώματα ζωντανεύουν το ενδιαφέρον. Είναι εύκολο να είσαι αυστηρός και να επιβάλλεις τιμωρίες. Το δύσκολο είναι να είσαι ανεκτικός, καλοπροαίρετος, υπομονετικός και να μπορείς να κρατάς τον άτακτο στην τάξη και να τον συνεφέρεις αλλάζοντάς τον για παράδειγμα θέση και θρανίο και όχι να τον στέλνεις στον διευθυντή για να τον τιμωρήσει. Μην καταδικάζεις την πορεία του.
Είναι όμως δυνατόν να γίνουν όλα αυτά; Δεν είμαστε ούτε θεοί ούτε υπεράνθρωποι. Ίσως όμως ένα μέρος τους να μπορεί να πραγματωθεί. Εξάλλου, ένας διαρκής αγώνας είναι η ζωή, η επιβίωση, η εργασία, η κοινωνική συνύπαρξη. Τα λάθη σου δάσκαλε, θα είναι πολλά, αλλά οφείλεις όμως να αγωνίζεσαι συνέχεια για το καλύτερο, να βελτιώνεσαι και να ενδιαφέρεσαι πραγματικά για τα παιδιά.
Και να θυμάσαι: Ο μέτριος δάσκαλος μιλάει. Ο καλός δάσκαλος εξηγεί. Ο εξαιρετικός δάσκαλος δείχνει. Ο μεγάλος δάσκαλος εμπνέει (William Arthur Ward).