Ο Χριστόφορος Σεμέργελης γεννήθηκε στον Βόλο, όπου ζει μέχρι σήμερα με την οικογένειά του. Είναι δημόσιος υπάλληλος, ενώ συνεργάζεται με τη «Θεσσαλία» πολλά χρόνια τώρα, περνώντας για πρώτη φορά το κατώφλι της εφημερίδας όταν ήταν μαθητής στη Β’ τάξη του Λυκείου. Παλαιότερα διηγήματά του βραβεύτηκαν σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς των εκδόσεων iWrite και συμπεριλήφθηκαν σε συλλογικούς τόμους με τον γενικό τίτλο «Ιστορίες του τόπου μας» για το Διδυμότειχο (2017), τη Νάουσα (2018) και τη Δράμα (2019).
Το «Μία θάλασσα, δύο πατρίδες», το πρώτο μυθιστόρημά του που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος, ήταν η αφορμή της συνομιλίας μας.
Συνέντευξη
Χαριτίνη Μαλισσόβα
Μια θάλασσα, δύο πατρίδες, ο τίτλος του μυθιστορήματός σας, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος. Θα μας δώσετε κάποια στοιχεία;
Η υπόθεση στηρίζεται στις περιπέτειες ενός Λεβαντίνου τυχοδιώκτη, ο οποίος επιχειρεί ένα παράτολμο ταξίδι από τη Σμύρνη στον Βόλο, με σκοπό να διασώσει έναν αρχαίο θησαυρό. Η άφιξή του συμπίπτει με την κήρυξη της Θεσσαλικής Επανάστασης του 1878. Με φόντο το Πήλιο, όπου κυριαρχεί η παράνοια του πολέμου, ο ήρωας του βιβλίου προσπαθεί να επιβιώσει και να περισώσει όσα περισσότερα μπορεί.
Τι σας έκανε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή ενός ιστορικού μυθιστορήματος;
Ήταν συνδυασμός πολλών πραγμάτων. Η αρχή έγινε την εποχή που εντόπισα ένα άρθρο για την ιστορία των Λεβαντίνων της Σμύρνης. Διαβάζοντας για αυτές τις οικογένειες που είχαν διαφορετική καταγωγή, αλλά τα μέλη τους μεγάλωναν στην άλλη άκρη του Αιγαίου μιλώντας ελληνικά στα σπίτια τους, άρχισα να χτίζω τον χαρακτήρα του πρωταγωνιστή. Ήθελα να έχει σχέση με την Ανατολή, καθώς μου ασκεί μεγάλη γοητεία. Στη συνέχεια προέκυψε μία επίσκεψη στο κενοτάφιο του Ογλ στην Μπράνη της Μακρινίτσας. Βρίσκεται ακριβώς στο πλάι από το μνημείο για τους πεσόντες αγωνιστές του 1878. Ουσιαστικά ένας τυχαίος περίπατος στη Μακρινίτσα πυροδότησε την επιθυμία μου να γράψω κάτι για εκείνη την περίοδο. Επιστρέφοντας στον Βόλο, με τη σύζυγό μου βάλαμε στο τραπέζι έναν χάρτη της πόλης και εντοπίσαμε αρκετές οδούς που φέρουν ονόματα ανθρώπων που συνδέθηκαν με τα δραματικά εκείνα γεγονότα. Η Ογλ, η Μπόρελ, η Λώρη, η Κουμουνδούρου, είναι από τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα. Κάπως έτσι στήθηκε η κεντρική ιδέα του βιβλίου.
Το ιστορικό μυθιστόρημα απαιτεί έρευνα και χρόνο. Πόσο καιρό χρειαστήκατε για τη συλλογή των τεκμηρίων, ώστε να μπορείτε με ασφάλεια να τα συμπεριλάβετε στο βιβλίο σας;
Η έρευνα κράτησε κοντά στον ενάμιση χρόνο. Η προετοιμασία διήρκησε ένα εξάμηνο. Τόσο καιρό χρειάστηκα για τη συγκέντρωση του μεγαλύτερου μέρους του υλικού, με τις πηγές να εμπλουτίζονται κατά τη διάρκεια της συγγραφής, μια και συνεχώς προέκυπταν καινούργια στοιχεία. Κι αυτό γιατί όταν γράφω, δεν πατάω πάνω σε σχέδια, αλλά αφήνω την ιστορία να με καθοδηγήσει και εκ των πραγμάτων έπρεπε συνεχώς να συμπληρώνω την έρευνά μου. Η μετατροπή της Ιστορίας σε σκηνικό μυθιστορήματος δεν είναι εύκολη υπόθεση, αφού καλείσαι να διαχειριστείς πληροφορίες από ένα πλήθος πηγών. Η ιστορική ακρίβεια έχει τεράστια σημασία και αυτό δημιουργεί περισσότερες απαιτήσεις. Όμως έτσι το γράψιμο κύλησε πολύ πιο δημιουργικά. Πάντως, στάθηκα τυχερός, γιατί εξ αρχής απέκτησα πρόσβαση σε αυθεντικές μαρτυρίες εθελοντών, που βρέθηκαν στο Πήλιο και πολέμησαν για την απελευθέρωση της Θεσσαλίας. Διαβάζοντας τα απομνημονεύματα παλιών πολεμιστών, που έλαβαν μέρος στις μάχες του Σαρακηνού και της Μακρινίτσας, ζωντάνεψαν μπροστά μου ηρωικές στιγμές του αγώνα που έδωσαν τότε στην πρώτη γραμμή.
Είναι αλήθεια πως για την ιστορική περίοδο που καλύπτει το βιβλίο σας στην περιοχή της Μαγνησίας δεν υπάρχει άλλο μυθιστόρημα. Τι προσφέρει στους αναγνώστες της υπόλοιπης Ελλάδας η ανάγνωση του βιβλίου σας;
Αυτό είναι κάτι που συζήτησα αρκετές φορές με την επιμελήτρια του βιβλίου, την κ. Βάσω Παπαχρήστου. Γιαννιώτισσα στην καταγωγή, με πολλές γνώσεις Ιστορίας, μετά το τέλος των διορθώσεων, παραδέχθηκε πως έμαθε πράγματα για το Πήλιο και τη Θεσσαλία που μέχρι πρότινος αγνοούσε. Και αυτό θα είναι το μεγαλύτερο κέρδος. Να μείνει κάτι σε όσους το διαβάσουν, ακόμη και εάν ζουν εκτός Μαγνησίας. Ο Βόλος και το Πήλιο κουβαλούν τεράστια ιστορία άλλωστε.
Πόσο σημαντικό είναι να γνωρίζουμε την τοπική μας ιστορία πέρα από την εθνική ιστορία που διδασκόμαστε στα σχολεία και πόσο τα ιστορικά μυθιστορήματα συμβάλλουν σ’ αυτό;
Η περιδιάβαση της τοπικής ιστορίας, μας προσφέρει την ευκαιρία να ερχόμαστε σε επαφή με το παρελθόν του τόπου μας. Οφείλουμε να γνωρίζουμε όλα όσα έχουν σημαδέψει τη γη που περπατάμε, αφού έτσι μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα πολλά πράγματα.
Όσον αφορά στο δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, ένα μυθιστόρημα μπορεί να σταθεί αφορμή να ψάξουμε καλύτερα την ιστορία. Την ίδια στιγμή, η ιστορική γνώση είναι απαραίτητη για να προσεγγίσεις ένα λογοτεχνικό κείμενο, που περιλαμβάνει ιστορική μυθοπλασία. Ιστορία και λογοτεχνία, παρότι ως έννοιες είναι διακριτές, συμπορεύονται και αλληλοσυμπληρώνονται.
Ποιοι είναι οι δικοί σας αγαπημένοι συγγραφείς;
Ο Ιούλιος Βερν ήταν ο αγαπημένος των παιδικών μου χρόνων. Πολυδιαβασμένος ο Λουντέμης, αξεπέραστα τα «Ματωμένα χώματα» της Διδώς Σωτηρίου, όμως, πλέον, μου είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίσω κάποιον, είτε Έλληνα είτε ξένο. Υπάρχουν τόσα πολλά καλά βιβλία που μπορείς να διαβάσεις, η λίστα δεν τελειώνει ποτέ. «Η τριλογία του Βερολίνου» του Φίλιπ Κερ είναι ένα βιβλίο που ξεκίνησα πρόσφατα και με έχει συναρπάσει, αφού συνδυάζει μοναδικά την Ιστορία και το αστυνομικό μυστήριο.
Ποια αξία θεωρείτε υπέρτατη;
Χωρίς δεύτερη σκέψη, την οικογένεια. Η αγάπη που δίνεις και παίρνεις από τους ανθρώπους που έχεις κοντά σου, είναι τα πάντα.
Ποιο βιβλίο διαβάσατε πρόσφατα και σας εντυπωσίασε;
Τους «Άθλιους» του Ουγκώ. Η δύναμη που διατρέχει τις σελίδες αυτού του αριστουργήματος είναι ασύλληπτη. Και παρότι γράφτηκε τόσο παλιά, τα βαθιά νοήματά του παραμένουν τρομακτικά επίκαιρα μέχρι τις ημέρες μας.
Σας γνωρίζουμε μέσω της αρθρογραφίας σας στην εφημερίδα «Θεσσαλία». Τι σημαίνει για εσάς το να γράφετε;
Το γράψιμο είναι ανάγκη. Πολλά χρόνια τώρα. Δεν μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου διαφορετικά. Είναι θέμα ιδιοσυγκρασίας. Από τότε δε που άφησα το αθλητικό ρεπορτάζ μετά από ενασχόληση δύο δεκαετιών και δοκίμασα καινούργια πράγματα στην εφημερίδα, από καιρό σε καιρό έχω την τύχη να αποτυπώνω στο χαρτί υπέροχες ιστορίες. Για παράδειγμα, στη στήλη «Κάθε μέρα παντού», που εξελίσσεται σε μία από τις μακροβιότερες της «Θεσσαλίας», από την άνοιξη του 2015 μέχρι σήμερα μετρώ περισσότερα από 1.100 κείμενα. Και το γράψιμο γίνεται πιο συναρπαστικό, όταν συζητώ με απλούς και καθημερινούς ανθρώπους, οι οποίοι μιλώντας μέσα από την καρδιά τους έχουν σπουδαία πράγματα να πούνε.
Γράφετε κάτι καινούργιο;
Η ιστορία που έχω καταπιαστεί τον τελευταίο καιρό, βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα. «Ζωντανεύει» τη φρίκη που βίωσε κάποτε η κοινωνία του Βόλου, εξαιτίας μίας διαβόητης δολοφονίας. Η ιδέα προέκυψε από ένα παλιό πρωτοσέλιδο τοπικής εφημερίδας. Όταν το πρωτοδιάβασα, είχα μείνει άναυδος με την τρομερή πράξη που διαπράχθηκε τότε.