Χρ. Κόλλιας: Θα παραμείνει η αναθεωρητική στρατηγική της Τουρκίας παρά την εκλογή Μπάιντεν 

Αναλλοίωτη, εκτιμά ότι θα παραμείνει, η αναθεωρητική στρατηγική της Τουρκίας, παρά την εκλογή Μπάιντεν, ο Καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Χρήστος Κόλλιας συμπληρώνοντας ότι παραμένει επιτακτική η ανάγκη ενίσχυσης της ελληνικής αποτρεπτικής ισχύος.

Ο κ. Κόλλιας αναφέρεται στο αποτέλεσμα των φετινών αμερικανικών εκλογών λέγοντας πως «προδήλως οι Προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ πάντοτε είναι βαρύνουσας σημασίας για το διεθνές γίγνεσθαι δεδομένης της πρωτοκαθεδρίας και του ηγετικού ρόλου τους στο παγκόσμιο σύστημα. Μέσα από αυτό το πρίσμα πρέπει να προσεγγίζονται οι πιθανές επιδράσεις που θα έχει στις ελληνοτουρκικές σχέσεις η ανάληψη της σκυτάλης από τον εκλεγμένο Πρόεδρο Μπάιντεν τον Ιανουάριο. Συχνά, σε τέτοιες σημαντικές αλλαγές, όπως είναι η εκλογή ενός νέου Προέδρου στις ΗΠΑ, η ανάγνωση που κυριαρχεί στην εγχώρια δημόσια συζήτηση έχει έντονη ελληνοκεντρική χροιά, με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε σε εσφαλμένα συμπεράσματα και να δημιουργούνται ανορθολογικές προσδοκίες. Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις αποτελούν μόνο ένα μικρό τμήμα της ευρύτερης διεθνούς πολιτικής των ΗΠΑ και εν προκειμένω της στρατηγικής που προτίθεται να ακολουθήσει η νέα Προεδρία στην παγκόσμια πολιτική σκηνή».

Κράτος ιδιαίτερης γεωπολιτικής βαρύτητας για τις ΗΠΑ η Τουρκία
Ο κ. Κόλλιας πρόσθεσε λέγοντας πως «Οι ΗΠΑ, όπως εξάλλου κάθε κράτος, χαράσσουν και υλοποιούν την διεθνή πολιτική τους με βάση τα δικά τους συμφέροντα, και δεν βλέπουν τον κόσμο μέσα από ελληνικούς φακούς. Αναμφισβήτητα και ασχέτως των ισχυρών κλυδωνισμών ίσως δε και σημαντικών ρωγμών που έχει προκαλέσει στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις η πολιτική Ερντογάν, η Τουρκία παραμένει κράτος ιδιαίτερης γεωπολιτικής βαρύτητας και αξίας για τις ΗΠΑ. Αυτό δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα είναι ήσσονος σπουδαιότητας. Τουναντίον. Το τελευταίο διάστημα εξελίσσεται μια ιδιαιτέρως σημαντική αναβάθμιση της θέσης της στον στρατηγικό σχεδιασμό των ΗΠΑ.

Αυτό δεν αφορά μόνο την κρίσιμης σημασίας βάση στη Σούδα. Πιστοποιείται από την σχεδόν μόνιμη παρουσία δυνάμεων και στην περιοχή μας, όπως λόγου χάρη στο Στεφανοβίκειο, και φυσικά από την στρατηγική αξία που προσδίδουν οι ΗΠΑ στον λιμένα της Αλεξανδρούπολης, όπως εμφατικά υπογραμμίζουν οι συνεχείς επισκέψεις του Αμερικανού Πρεσβευτή Τζέφρυ Πάιατ. Ίσως είναι σκόπιμο να υπενθυμίσουμε το εξής. Αναμφίβολα η ειδική, προσωπική σχέση του Προέδρου Ερντογάν με τον απερχόμενο Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ τον βοήθησε να αποφύγει δυσμενείς εξελίξεις ενώπιον της αμερικανικής δικαιοσύνης στο θέμα της τουρκικής τράπεζας Halkbank και κυρίως απέτρεψε την επιβολή των προβλεπόμενων από τον νόμο CAATSA κυρώσεων λόγω της προμήθειας και ενεργοποίησης των ρωσικών πυραύλων S-400. Εντούτοις, εξαιτίας αυτού του συγκεκριμένου πυραυλικού συστήματος, η Τουρκία, επί προεδρίας Τραμπ, αποπέμφθηκε από το πρόγραμμα των μαχητικών F-35 και ακυρώθηκε (προσωρινά;) η μεταβίβαση τους στην γείτονα χώρα. Μία ευνοϊκή για τα ελληνικά συμφέροντα απόφαση, αν σκεφτούμε τις πιθανές επιπτώσεις που μπορεί να είχε η επιχειρησιακή διαθεσιμότητα αριθμού τέτοιων αεροσκαφών κατά την πρόσφατη όξυνση της ελληνοτουρκικής στρατιωτικής έντασης».

Επανάκαμψη της υπερδύναμης με παρεμβατικό τρόπο
Ο Καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών ανέφερε πως «Η νέα αμερικανική διοίκηση αναμένεται να προσπαθήσει να καλύψει τις πολλές αστοχίες και προβλήματα που δημιούργησε η διεθνής πολιτική του Προέδρου Τραμπ και κυρίως να επιδιορθώσει τις ρωγμές με τους ευρωπαίους συμμάχους που προκάλεσε ο απερχόμενος Πρόεδρος με την ενίοτε χωρίς την στοιχειώδη διπλωματική ευγένεια και αβρότητα εξωτερική πολιτική μέσω μηνυμάτων tweets. Υπό την Προεδρία Μπάιντεν οι ΗΠΑ μάλλον θα επανακάμψουν με πιο δραστήριο και παρεμβατικό τρόπο στην διεθνή σκηνή, συμπεριλαμβανομένης και της ευρύτερης περιοχής της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Αυτό εξάλλου ήδη σηματοδότησε με δηλώσεις του ο Μπάιντεν και με ανακούφιση υποδέχθηκαν την προοπτική αυτή όλες οι Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Δεν πρέπει όμως να αναμένουμε μία πλήρη αντιστροφή της απαγκίστρωσης των ΗΠΑ από την περιοχή μας. Τα υπό τις ευλογίες τους συγκροτούμενα τριμερή σχήματα συνεργασιών θα αποτελέσουν την βάση της νέας αρχιτεκτονικής ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή». Η στρατηγική εστίαση των ΗΠΑ παραμένει η και στρατιωτικά ισχυροποιούμενη Κίνα και η Ρωσία. Κατά συνέπεια, θα συνεχίσουν να ασκούν πίεση προς τους Ευρωπαίους να αναλάβουν το μερίδιο που τους αναλογεί στην ευρωπαϊκή ασφάλεια. Πιθανότατα, οι S-400 θα αποτελέσουν τον αρχικό άξονα γύρω από τον οποίο θα περιστραφούν και θα εξελιχθούν οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις το πρώτο διάστημα της Προεδρίας Μπάιντεν.

Επιδίωξη επανασύνδεσης Τουρκίας με τη Δύση
Ο κ. Κόλλιας συμπλήρωσε πως «Η νέα αμερικανική κυβέρνηση θα αναζητήσει τρόπους να επιβραδύνει ή και να αντιστρέψει την απομάκρυνση της Τουρκίας από την Δύση και την δυτική αρχιτεκτονική ασφάλειας στην περιοχή. Στα πλαίσια μιας τέτοιας επαναπροσέγγισης μπορεί να επιχειρήσει να δώσει στον Ερντογάν την δυνατότητα να αναζητήσει διεξόδους γύρω από το μείζον πρόβλημα με τους S-400 διασώζοντας τα προσχήματα, χωρίς δηλαδή να εκτεθεί στην τουρκική κοινή γνώμη και να πληγεί η εικόνα του ισχυρού, παγκόσμιου ηγέτη που έχει φιλοτεχνήσει. Από μέρους του ο Ερντογάν, υπό το πρίσμα και των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει, έχει ισχυρό κίνητρο να αποφύγει μία μετωπική σύγκρουση με την νέα αμερικανική διοίκηση για το συγκεκριμένο πυραυλικό σύστημα. Σε αυτό το ευρύτερο πλαίσιο αναζήτησης νέων ισορροπιών στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, μπορεί να αμβλυνθούν οι αιχμές, όπως οι εμπρηστικές δηλώσεις, στο μέτωπο των ελληνοτουρκικών. Να προσπαθήσει δηλαδή η Τουρκία να εκπέμψει πιο διαλλακτικούς τόνους και διάθεση καταλλαγής και να αναζητήσει ανταλλάγματα σε μία πορεία επαναπροσέγγισης με τις ΗΠΑ και την Δύση. Βεβαίως, σε ότι μας αφορά, μία επιφανειακή λείανση της τουρκικής συμπεριφοράς, ουδόλως σημαίνει ότι πρέπει να αναμένεται κάποια ουσιώδης μεταβολή στην αναθεωρητική και επεκτατική στρατηγική της Τουρκίας. Τουναντίον. Αυτή θα παραμείνει αναλλοίωτη και συνεπώς είναι επιτακτική η ανάγκη ενίσχυσης της ελληνικής αποτρεπτικής ισχύος».