Χωρίς αντιφυματικό εμβολιασμό 2000 «πρωτάκια» σε σχολεία της Μαγνησίας “Θ”

Προβληματισμός επικρατεί στους γονείς παιδιών της πρώτης τάξης Δημοτικού Σχολείου και στη Μαγνησία, από την κατά πάσα πιθανότητα, όπως δείχνουν τα μέχρι στιγμής στοιχεία των αρμόδιων φορέων, παραπομπή στις καλένδες του αντιφυματικού εμβολιασμού. Γονείς δεν ξέρουν τι να κάνουν, ενώ φέτος στη Διεύθυνση Υγείας της Περιφερειακής Ενότητας Μαγνησίας δεν υπάρχει ούτε για δείγμα τόσο το Mantoux, η δερμοαντίδραση, όσο και το εμβόλιο της φυματίωσης BCG. Ο αντιφυματικός εμβολιασμός είναι στον «αέρα» και όπως όλα δείχνουν, μάλλον δεν θα πραγματοποιηθεί φέτος. Η σχετική εγκύκλιος εκδιδόταν κάθε χρόνο τον Οκτώβριο, ενώ φέτος έχει φτάσει Μάιος, με αποτέλεσμα 1950 παιδάκια της Α’ Τάξης του Δημοτικού στα σχολεία του Νομού Μαγνησίας να μην κάνουν το εμβόλιο.

Όπως όλα δείχνουν από τα μέχρι στιγμής στοιχεία των αρμόδιων φορέων ο αντιφυματικός εμβολιασμός του πληθυσμού (μαθητές Α’ Τάξης Δημοτικών Σχολείων) και στη Μαγνησία αναβάλλεται επ’ αόριστον, με τους γονείς μαθητών να ανησυχούν και κυρίως να μην ξέρουν τι να κάνουν. Το σίγουρο είναι πως στη Διεύθυνση Υγείας της Περιφερειακής Ενότητας Μαγνησίας δεν υπάρχει ούτε για δείγμα το γνωστό Mantoux, που είναι η λεγόμενη δερμοαντίδραση, αλλά ούτε το αντιφυματικό εμβόλιο.

Κάθε χρόνο, όπως αναφέρει η κ. Χρυσούλα Κολημήτρα, διευθύντρια της Διεύθυνσης Υγείας της Περιφερειακής Ενότητας Μαγνησίας, περίπου τον Οκτώβριο το υπουργείο Υγείας έστελνε εγκύκλιο για τον αντιφυματικό εμβολιασμό του πληθυσμού της χώρας και κατ’ επέκταση και του Νομού Μαγνησίας, με την ΠΕ Μαγνησίας να είναι καθόλα προετοιμασμένη, ένα μήνα πριν, για να καλύψει τις ανάγκες για τα «πρωτάκια» των Δημοτικών Σχολείων ευθύνης της.

Η Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας έστελνε στη συνέχεια συνεργείο, αποτελούμενο από τρία άτομα (επισκέπτη, γιατρό και νοσηλεύτρια) στα σχολεία, αρχικά για να γίνει η δερμοαντίδραση Mantoux και στη συνέχεια ο εμβολιασμός με το εμβόλιο BCG, ενώ για την περιφέρεια έστελνε στα κατά τόπους Κέντρα Υγείας τον απαραίτητο αριθμό των εμβολίων, για την κάλυψη των παιδιών της Α’ Τάξης του Δημοτικού.

Φέτος, σύμφωνα με την κ. Κολημήτρα, «αν και ήμασταν έτοιμοι ως Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας ένα μήνα πριν την εγκύκλιο, που την υπολογίζαμε για τον Οκτώβριο, όπως γινόταν κάθε χρόνο, γνωρίζοντας τον αριθμό των παιδιών της Μαγνησίας στην Α’ Δημοτικού, υπήρξε καθυστέρηση για τον αντιφυματικό εμβολιασμό, δεν υπήρξε ανταπόκριση και δεν πήραμε απάντηση από την πλευρά του αρμόδιου υπουργείου στις οχλήσεις μας».

Όπως η ίδια αναφέρει, στο υπουργείο Υγείας υπάρχει ειδική επιτροπή Υγείας, η οποία είναι αυτή που μελετά την αναγκαιότητα του συγκεκριμένου εμβολιασμού, ενώ σε άλλες χώρες ο αντιφυματικός εμβολιασμός γίνεται στα παιδιά λίγο μετά τη γέννησή τους.

Γεγονός πάντως είναι πως στη Διεύθυνση Υγείας της Περιφερειακής Ενότητας Μαγνησίας δεν υπάρχει ούτε δείγμα, τόσο από το Mantoux, όσο και από το εμβόλιο BCG.

Από την πλευρά της η αναπληρώτρια διευθύντρια της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Μαγνησίας κ. Μερόπη Καζανίδου σε σχετική ερώτηση απάντησε πως ο αντιφυματικός εμβολιασμός στο Νομό συνήθως ολοκληρωνόταν μέχρι το τέλος Απριλίου, προσθέτοντας ότι τα 1950 παιδιά της Α’ Δημοτικού της Μαγνησίας, πλην των ιδιωτικών σχολείων, από ό,τι δείχνουν τα πράγματα, δεν θα εμβολιαστούν για τη φυματίωση. Η ίδια προσθέτει πως αν το αντιφυματικό εμβόλιο δεν γίνει στην ηλικία που είναι σήμερα τα «πρωτάκια», δεν προβλέπεται να γίνει, για παράδειγμα του χρόνου, στα σχολεία, όταν αυτά θα φοιτούν στη Β’ Τάξη του Δημοτικού, με αποτέλεσμα τα παιδιά αυτά να χάνουν ουσιαστικά τον εμβολιασμό.

Η κ. Καζανίδου, με την ιδιότητα και της διευθύντριας του 14^ου Δημοτικού Σχολείου Βόλου, επισήμανε ότι τα τελευταία 2-3 χρόνια, όταν ζητούσαμε ως σχολείο μαζί με τον αντιφυματικό εμβολιασμό των παιδιών της Α’ Τάξης να συμπεριληφθούν και παιδιά που ήταν σε μεγαλύτερες τάξεις, τα οποία δεν είχαν κάνει για διάφορους λόγους το εμβόλιο, η απάντηση που παίρναμε ήταν αρνητική. «Πάντως το αντιφυματικό εμβόλιο, με την πληροφόρηση που έχουμε, δεν θα πραγματοποιηθεί φέτος, αφού ο εμβολιασμός γίνεται έως τα τέλη του Απριλίου», πρόσθεσε η κ. Καζανίδου.

Η γνώμη ενός ειδικού

«Τόσο η δερμοαντίδραση Mantoux, όσο και ο εμβολιασμός με το εμβόλιο BCG (Bacille Calmette-Guerin) είναι οι δύο βασικοί άξονες, επάνω στους οποίους στηρίχτηκε ο αντιφυματικός αγώνας. Η εισαγωγή του εμβολίου συνεστήθη από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας τη δεκαετία του 1950 και συνεχίζει, με τα προβλήματά της, έως τις μέρες μας. Η χρησιμότητα, εν γένει, του εμβολίου, αλλά και η χρονική στιγμή κατά την οποία πρέπει να χορηγείται, αποτελούν σταθερά σημεία διαφωνίας στην παιδιατρική κοινότητα. Στη χώρα μας, το εμβόλιο χορηγείται σε παιδιά της Α’ Δημοτικού, στην ηλικία των 6 ετών και 48 ώρες μετά από τη διενέργεια φυματινοαντίδρασης Mantoux», αναφέρει ο κ. Γιώργος Χαρίτος, παιδίατρος, υπ. διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Ο ίδιος επισημαίνει πως «σκοπός του εμβολίου είναι να εμποδίσει τη μόλυνση από το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης και την επακόλουθη εκδήλωση ενεργού νόσου. Δεν φαίνεται, όμως, να τα καταφέρνει καλά, καθώς η αποτελεσματικότητά του κυμαίνεται σε χαμηλά ποσοστά προστασίας (50%), τα οποία βαίνουν σταδιακά ελαττωμένα με την ηλικία».

Και συνεχίζει: «Είναι λοιπόν ένα «κακό» ή «άχρηστο» εμβόλιο; Μάλλον όχι. Πριν ασκήσουμε οποιαδήποτε σοβαρή μορφή κριτικής στο ίδιο το εμβόλιο, θα πρέπει να συνυπολογίσουμε ότι είναι στην πραγματικότητα ένα εμβόλιο ηλικίας 100 ετών! Δεν θα πρέπει ακόμη να παραγνωρίσουμε τη μεγάλη «δύναμη» του εμβολίου: Την ικανοποιητική προστασία (ποσοστά άνω του 90%) που παρέχει έναντι της κεγχροειδούς φυματίωσης και της φυματιώδους μηνιγγίτιδας. Δύο εξαιρετικά επικίνδυνων για τη ζωή, δηλαδή, καταστάσεων, οι οποίες, όμως, στην πλειονότητά τους αφορούν βρέφη ηλικίας έως 12 μηνών. Η χορήγηση, λοιπόν, του εμβολίου στην Α’ Δημοτικού γίνεται χρονικά μάλλον άστοχα, σε ό,τι αφορά στις σοβαρές μορφές φυματίωσης. Αυτό απαντά έμμεσα στο ερώτημα που εγείρουν πολλοί γονείς: «Το παιδί μου δεν πέρασαν να το εμβολιάσουν στην Α’ Δημοτικού. Πόσο κακό είναι αυτό;». Σε επίπεδο προστασίας η διαφορά είναι μικρή, εάν ο εμβολιασμός γίνει λίγους μήνες μετά π.χ. στη Β’ Δημοτικού (η Mantoux εξάλλου μπορεί να γίνει και σε εξωτερική βάση)».

Σε σχετική ερώτηση ο κ. Χαρίτος απαντά ότι «προσωπικά, υιοθετώ σαν πρόταση, την πρακτική που τα τελευταία χρόνια εφαρμόσαμε στο Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης, με την ομάδα του καθηγητή Ροηλίδη: Επιλεκτικός εμβολιασμός σε νεογέννητα και βρέφη, που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου. Ποια είναι αυτά; α) Νεογνά που προέρχονται από χώρες της αλλοδαπής, που έχουν υψηλά ποσοστά επίπτωσης της φυματίωσης (π.χ. χώρες της πρώην ΕΣΣΔ) ή που πρόκειται να μετακινηθούν σε τέτοιες. β) Βρέφη που στο άμεσο περιβάλλον τους υπάρχει διαπιστωμένο κρούσμα φυματίωσης (πολύ δε περισσότερο εάν πρόκειται για XDR στελέχη). Την ώρα, λοιπόν, που όλες οι σοβαρές ευρωπαϊκές χώρες καταφεύγουν σε στοχευμένους εμβολιασμούς και σωστές πολιτικές πρώιμης ανίχνευσης της φυματιώδους μόλυνσης, εμείς μένουμε προσκολλημένοι σε μια διαδικασία «παλαιάς κοπής», εμβολιάζοντας αδιακρίτως όποιο παιδί βρεθεί στο διάβα μας, όποτε βέβαια (και εφόσον) βρεθούν εμβόλια», ενώ καταλήγει: «Ταυτόχρονα, δεν παραλείπουμε να βάλουμε, όσα περισσότερα εμπόδια μπορούμε στην έγκαιρη ανίχνευση της νόσου, καθιστώντας την προμήθεια φυματίνης για Mantoux από τον παιδίατρο ολοένα και δυσκολότερη. Ο κόσμος δεν θα αλλάξει, εάν δεν τον αλλάξουμε. Και περίπου το ίδιο ισχύει και για τον αντιφυματικό αγώνα…».

Ανησυχητικά συμπεράσματα συνεδρίου

Πριν λίγες μέρες στον Βόλο πραγματοποιήθηκε συνέδριο πνευμονολογίας με πρωτοβουλία της Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, όπου μεταξύ άλλων τονίστηκε ότι ο αντιφυματικός εμβολιασμός έχει καλυφθεί σε ποσοστό μόλις 30% πανελλαδικά σε σχέση με πέρσι.

Ο καθηγητής Πνευμονολογίας κ. Κώστας Γουργουλιάνης εξέφρασε τον έντονο προβληματισμό του για τον «πάγο» που έχει μπει στον αντιφυματικό εμβολιασμό των μαθητών της Α’ Δημοτικού, όταν η φυματίωση στην Ελλάδα έχει επανακάμψει λόγω και της παρουσίας πολλών μεταναστών και προσφύγων.

Ο ίδιος ανέφερε χαρακτηριστικά μεταξύ άλλων πως κάθε εβδομάδα το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας επισκέπτονται δεκαπέντε άτομα για θέματα φυματίωσης, ενώ σημείωσε ότι πρέπει να υπάρξει εμβολιασμός των προσφύγων και μεταναστών, που έχουν έρθει στην Ελλάδα, αλλά πλέον η φυματίωση είναι και πρόβλημα ελληνικό.

Ο κ. Γουργουλιάνης επισήμανε ότι στην επιστημονική κοινότητα υπάρχει προβληματισμός για το πότε γίνεται ο αντιφυματικός εμβολιασμός. «Σε μια χώρα που δεν υπάρχει φυματίωση, μπορεί να μη γίνεται εμβολιασμός. Στην Ελλάδα υπάρχει φυματίωση και μάλλον το εμβόλιο θα πρέπει να γίνεται στο πρώτο έτος της ζωής του ανθρώπου. Βέβαια το υπουργείο Υγείας λέει ότι θα πρέπει να εμβολιάζεται ο καθένας στην Α’ Δημοτικού, ωστόσο ούτε αυτό γίνεται».