Χωρίς «ανάσα» οι συνοικίες του Βόλου – ‘Έλλειμμα πρασίνου στην πόλη

Ελλειμματικό το ισοζύγιο  στην αναλογία πρασίνων χώρων ανά κάτοικο στην πόλη του Βόλου. Οι δείκτες πρασίνου σύμφωνα με το Υπουργείο Περιβάλλοντος είναι 6,43 τετραγωνικά ανά κάτοικο. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος αναφέρουν  πως η ελάχιστη αναλογία πρασίνου στις πόλεις δεν πρέπει να είναι κάτω από 9 m2/κάτοικο. Όσον αφορά το αστικό πράσινο στο Βόλο, αυτό καλύπτει μόλις το 5% της συνολικής έκτασής του.

Η συνεχής αύξηση του πληθυσµού από το 1971 και µετά, οι αλλαγές στα οικιστικά και πολεοδοµικά πρότυπα, η τριτογενοποίηση της οικονοµίας και οι ανάγκες χωροθέτησης των παραγωγικών δραστηριοτήτων της δηµιουργούν στο Βόλο  έντονες πιέσεις για δοµηµένο αστικό χώρο. Από την άλλη µεριά η έλλειψη κοινόχρηστων χώρων και χώρων πρασίνου αποτελεί σηµαντικό µειονέκτηµα και ζωτική ανάγκη της πόλης. Στη συνοικία της Χιλιάδους το πράσινο που αντιστοιχεί σε κάθε πολίτη είναι μόλις 0,75 τετραγωνικά και στο Καραγάτς 0,45 τετραγωνικά. Το μεγαλύτερο ποσοστό καταγράφεται στα Παλιά με 32,02 τετραγωνικά αλλά στην καταγραφή συμπεριλαμβάνεται το εγκαταλειμμένο Πεδίον του Άρως  που δεν έχει αποδοθεί στους δημότες για χρήση. Στο ίδιο επίπεδο και η Νεάπολη με 30,35 τετραγωνικά, που επίσης στην καταγραφή περιλαμβάνει το Πεδίον Άρεως. Στη συνοικία των Αγίων Αναργύρων το πράσινο που αντιστοιχεί στους πολίτες είναι 1,69 τετραγωνικά ανά κάτοικο και στην Ανάληψη 1,27 τετραγωνικά.

Οι χώροι αστικού πρασίνου έχουν χαμηλή επισκεψιμότητα και σε ότι αφορά την επάρκειά τους, μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι κεντρικές συνοικίες της πόλης, όπου οι ελεύθεροι κοινόχρηστοι  χώροι είναι σχεδόν ανύπαρκτοι.

Η πόλη του Βόλου έχει αναπτυχθεί σαν µια µονοκεντρική πόλη. Αν και η κατανοµή των χρήσεων παρουσιάζει µια ευρύτητα και ποικιλία στη σύνθεσή της, ωστόσο, η πολυκεντρικότητα της πόλης -στόχος και της µελέτης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου από το 1985 µε το διαχωρισµό της σε 16 πολεοδοµικές ενότητες και τον καθορισµό ζωνών κινήτρων για την δηµιουργία τοπικών πολεοδοµικών κέντρων-  µάλλον δεν έχει επιτευχθεί και το κέντρο συγκεντρώνει τις περισσότερες και σηµαντικότερες λειτουργίες. Οι χρήσεις γης στο κέντρο παρουσιάζουν σχετική διάχυση, µε την κατοικία να συνυπάρχει µε τις χρήσεις εµπορίου, υπηρεσιών αλλά και αναψυχής, αλλά το πράσινο απουσιάζει.

Η έλλειψη κοινόχρηστων χώρων στον εσωτερικό ιστό της πόλης, µερικά εξισορροπείται από την παραθαλάσσια ζώνη, από τον κεντρικό προβλήτα µέχρι την περιοχή του Αναύρου µε µήκος περίπου 17 χλµ. Επίσης σηµαντική προσφορά σε κοινόχρηστους χώρους έγινε και µε τις αναπλάσεις παλιών βιοµηχανικών περιοχών και κτιρίων, µε σηµαντικότερη αυτή του πλινθοκεραµοποιείου Τσαλαπάτα. Συνολικά το Πολεοδοµικό Συγκρότηµα Βόλου προσαύξησε την επιφάνεια δηµοσίων χωρών του κατά περίπου 40 στρέµµατα, από την επανάχρηση όλου του βιοµηχανικού αποθέµατος τις τελευταίες δεκαετίες.

Η σχέση χώρων ιδιωτικής δόµησης προς εκµετάλλευση, µε χώρους κοινής χρήσης και ωφέλειας προβλέπεται μέσα από το Γενικό Πολεοδομικό  να είναι σε ικανοποιητικά επίπεδα (44,9%) για τις εντός σχεδίου περιοχές. Συγκεκριµένα, οι κοινόχρηστοι χώροι (πλατείες, παιδικές χαρές, πεζόδροµοι, ποδηλατόδροµοι, πάρκα, κ.α.) προβλέπονται στο 16,4%, το δίκτυο µεταφορών (οδικό δίκτυο και λοιπά πεζοδρόµια και χώροι στάθµευσης) προβλέπεται να καταλαµβάνει το 21,8%, και οι κοινωφελείς χώροι (κτίρια στάθµευσης, κοινωφελείς χώροι κέντρου και συνοικιών) να φθάνουν στο 6,4%.  Η υπάρχουσα κατάσταση είναι βέβαια διαφορετική από την προβλεπόµενη, στον αστικό ιστό και η ανισοκατανομή των χώρων προκαλεί σοβαρά ζητήματα στην ποιότητα ζωής των κατοίκων. Στην περιοχή της Ανάληψης , για παράδειγμα, οι κοινόχρηστοι χώροι παρουσιάζουν ποσοστό 3,8% ενώ στις παραλιακές περιοχές φθάνουν το 15%. Παρόµοια εικόνα παρουσιάζει και η Νέα Ιωνίας µε ανισοκατανοµή κοινοχρήστων χώρων και συγκέντρωσής τους γύρω από το στρατόπεδο Γεωργούλα και το δηµοτικό πάρκο.

Όσον αφορά στους υπάρχοντες χώρους πράσινου, το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στο πάρκο του Πεδίου του Άρεως που αν και είναι ένα από τα μεγαλύτερα πάρκα της πόλης βρίσκεται σε πολύ κακή κατάσταση.