Στο ηρωικό παρελθόν της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και τη σύνδεση με το έπος της Εθνικής Αντίστασης στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, θα είναι αφιερωμένη η φετινή επετειακή εκδήλωση του Συλλόγου Ιστορίας και Μνήμης Εθνικής Αντίστασης (ΣΙΜΕΑ), που θα προβληθεί διαδικτυακά την προσεχή Τρίτη 23 Νοεμβρίου. Ο καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Χάρης Αθανασιάδης, ο οποίος θα βρεθεί στο πάνελ των ομιλητών, όπως και ο συνάδελφός του στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Βαγγέλης Καραμανωλάκης, αναφέρθηκε στα δύο σημαντικά γεγονότα που σε κάθε περίπτωση είχαν κοινό παρονομαστή τη θυσία του λαού.
«Μπορούμε να βρούμε κάποιες αναλογίες ανάμεσα στα δύο γεγονότα. Η Εθνική Αντίσταση και οι άνθρωποι, οι οποίοι δραστηριοποιήθηκαν και συγκρότησαν τον βασικό της χώρο, το ΕΑΜ, αξιοποίησαν τη συλλογική μνήμη του ’21. Θυμηθείτε το τραγούδι «Αντάρτης, κλέφτης, παλικάρι πάντα είν’ ο ίδιος ο λαός», που μας δείχνει ότι έκαναν μία ορισμένη ανάγνωση της Ελληνικής Επανάστασης. Δηλαδή, όπως πριν από διακόσια χρόνια ο λαός μας ξεσηκώθηκε, για να βγάλει από πάνω του τον αλλοεθνή δυνάστη και την εκμετάλλευση που του ασκούταν, οι αγωνιστές της Αντίστασης θεώρησαν τους εαυτούς τους συνεχιστές του 1821», υπογράμμισε ο κ. Αθανασιάδης.
Η ιδεολογική χρήση του Αγώνα της Ανεξαρτησίας από τα στελέχη του ΕΑΜ, δεν προκαλεί εντύπωση στον γνωστό ακαδημαϊκό, ο οποίος είπε: «Αυτό είναι πολύ συνηθισμένο στην Ιστορία. Κάθε κίνημα που έχει ζωτικότητα, παλμό και κόσμο, απαντάει σε ένα παρόν σχεδιάζοντας το μέλλον. Κάνοντάς το αυτό, αναζητεί και στο παρελθόν εκείνα τα στοιχεία που θα του δώσουν τη δύναμη να ανταπεξέλθει στις νέες ανάγκες που αντιμετωπίζει. Ήταν πολύ λογικό λοιπόν, αυτό το εύρωστο αντιστασιακό κίνημα που συγκροτήθηκε τότε, να ανατρέξει στο 1821 για να βρει αναλογίες. Το ΕΑΜ αντιλαμβανόταν τον εαυτό του ως μία νέα Φιλική Εταιρεία. Καταλάβαινε τους καπετάνιους του ως τους παλαιούς οπλαρχηγούς, ενώ έμμεσα έλεγαν πως δεν αγωνιζόταν μόνο για κοινωνική ελευθερία, μα και για ένα είδος κοινωνικής δικαιοσύνης. Όπως συνέβη ακριβώς στην Επανάσταση. Το ΕΑΜ διεκδικούσε μία καλύτερη μοίρα. Και ποιος τα κάνει όλα αυτά; Ο λαός. Οι πολλοί, οι οποίοι ήταν αδικημένοι και τους εκμεταλλεύονταν. Αυτό ήταν το υποκείμενο της ιστορίας και στις δύο περιπτώσεις».
Ο καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων έθιξε, όμως, και τις αποκλίσεις που υπάρχουν. «Εντοπίζονται πολύ μεγάλες διαφορές, αλλά έχει σημασία το γεγονός πως οι αντιστασιακοί άντλησαν στοιχεία από την Επανάσταση του ’21, τα οποία εξυπηρετούσαν τις ανάγκες της εποχής εκείνης», ενώ έπειτα στάθηκε σε μία ενδιαφέρουσα πτυχή της σύνδεσης των δύο γεγονότων: «Σε τέτοιου είδους μεγάλες τομές στην Ιστορία, όπως λειτουργούν πάντοτε τα μαζικά επαναστατικά κινήματα, υπάρχει ένα πριν και ένα μετά. Τέτοιες στιγμές περιέχουν και πολλές εσωτερικές διαμάχες. Μην ξεχνάμε τους Εμφύλιους του 1824 και του 1825, αλλά και τις συγκρούσεις του ΕΑΜ με τις υπόλοιπες αντιστασιακές ομάδες, που άρχισαν ήδη από το 1943 και εντάθηκαν το 1944 πριν την απελευθέρωση. Κάνω αυτή την επισήμανση, γιατί συχνά ακούμε ότι «οι Έλληνες πέφτουν σε διχόνοια και εάν είμαστε ενωμένοι, θα τα πάμε καλύτερα». Δεν είναι ορθή ανάγνωση αυτή. Θεωρώ αναπόφευκτες τις εσωτερικές συγκρούσεις σε κάθε σπουδαίο γεγονός, καθώς ταυτόχρονα με τον αγώνα, άπαντες σκέφτονται την επόμενη ημέρα και το ποιος θα ορίσει αυτόν τον προσανατολισμό».
Κλείνοντας δε, έκανε την εξής επισήμανση: «Πέρα από την επιθυμία για εθνική απελευθέρωση, είδαμε ότι τόσο το 1821, όσο και μετά την Κατοχή, δεν επιβεβαιώθηκαν οι προσδοκίες για περισσότερη δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη. Είχαμε μία ματαίωση στο αποτέλεσμα που προσδοκούσαν και αυτό ανοίγει μεγάλη συζήτηση για τον ρόλο της αστικής τάξης. Για παράδειγμα, το ’21 πρωταγωνίστησε εκείνη ή τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα;».
* Η εκδήλωση με θέμα: «Το 1821 και η Εθνική Αντίσταση. Συγκρίσεις, προσεγγίσεις, αποκλίσεις», η οποία τελεί υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, θα μεταδοθεί διαδικτυακά στις 23/11 και ώρα 19.30, από την ομάδα του ΣΙΜΕΑ στο Facebook και το YouTube.