Πολιτισμός

Bαγγέλης Παππάς: «Ο Θεόφιλος έκρυβε μέσα του σοφία»

Στον Βόλο, όπου ο Θεόφιλος πέρασε αρκετά χρόνια της ζωής του, θα βρεθεί την ερχόμενη Τετάρτη 6 Νοεμβρίου ο συγγραφέας και εικαστικός Βαγγέλης Παππάς, ο οποίος πριν από έναν χρόνο έγραψε το μυθιστόρημα «Ο Αχμάκης», με πρωταγωνιστή τον σπουδαίο Μυτιληνιό λαϊκό ζωγράφο.

Το βιβλίο «Ο Αχμάκης», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Εν Πλω» και θα παρουσιαστεί στο κινηματοθέατρο «Αχίλλειον» από τη «Μαγνήτων Κιβωτός», πραγματεύεται τη ζωή του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ. Ο Βαγγέλης Παππάς έγραψε ένα μυθιστόρημα, το οποίο προέκυψε μέσα από την προσπάθεια να συνδυάσει τη δική του πένα, με τον παράδεισο των χρωμάτων του ζωγράφου. «Η τύχη στην όλη υπόθεση είναι ότι η δουλειά μου, η φύση μου, είναι να είμαι εικαστικός. Το ότι καταπιάστηκα με τη γραφή είναι κάτι και για μένα αναπάντεχο. Το γεγονός ότι τον Θεόφιλο δεν τον κατανοούσα και δεν τον αφουγκραζόμουν τόσα χρόνια νωρίτερα, πριν μία δεκαετία και πίσω, οφειλόταν στο γεγονός ότι ήμουν κι εγώ ένας από αυτούς που κοίταζαν την τέχνη με τέτοιον τρόπο, αρκεί να ταίριαζε με τα κελεύσματα της εκάστοτε μόδας που έρχεται από το εξωτερικό. Αυτό κάνουμε στην Ελλάδα κατά διαστήματα. Κάποια στιγμή, για έναν λόγο που ούτε εγώ μπορώ να τον εξηγήσω ακόμη, άρχισε να συγκινείται η ματιά μου με το έργο του Θεόφιλου. Κατάλαβα ότι ο Θεόφιλος δεν αντιγράφεται. Δεν μπορεί να τον μιμηθεί κάποιος. Στην ευρωπαϊκή ιστορία της τέχνης αυτό είναι πολύ σπάνιο. Για παράδειγμα, ο Ιταλός Μοντιλιάνι ήταν ένα φαινόμενο, τόσο μοναδικό και αξεπέραστο. Στην Ελλάδα, λοιπόν, υπήρξαν κάποιοι που προσπάθησαν να αντιγράψουν τον Θεόφιλο, αλλά απέτυχαν. Έγιναν μιμητές του, παρά οτιδήποτε άλλο. Παρατηρώντας ότι δεν μπορώ να αντιδράσω, παίρνοντας κάτι από την τέχνη, μου βγήκαν οι λέξεις. Και μέσα από αυτές άρχισα σιγά-σιγά να στήνω ένα σύμπαν από εικόνες, γεγονότα, μαρτυρίες, άρχισα να κάνω έρευνα, να ταξιδεύω, να ρωτάω και μέσα από αυτή την αγχωτική και ανασφαλή κάποιες φορές εμπειρία, έδωσα μία απάντηση στον εαυτό μου: «Αφού δεν μπόρεσες να τον χωνέψεις μέσα από το πινέλο σου, τον χώνεψες με τη γραφίδα σου». Νομίζω ότι κάπως έτσι βγήκε το βιβλίο», εξομολογήθηκε ο 43χρονος δημιουργός από τον Πειραιά.

Ο Θεόφιλος υπήρξε ιδιαίτερη προσωπικότητα. Και η φράση του Ιωάννη Κοντού, ενός μυλωνά από τον Άνω Βόλο πως «ήταν τρελός στο μυαλό, μα σοφός στα χέρια», περικλείει όλη τη διαδρομή του Μυτιληνιού καλλιτέχνη. Άποψη που ενστερνίζεται απόλυτα ο συγγραφέας: «Ο Θεόφιλος μέσα απ’ αυτή τη φράση αποκαλύφθηκε ολόκληρος. Διάφανα. Δεδομένο ότι ο Κοντός ήταν ένας άνθρωπος, ο οποίος μπόρεσε και τον κατάλαβε και τον αγάπησε. Ίσως από τους λίγους ανθρώπους, που στη ζωή του Θεόφιλου μπόρεσαν και τον διέκριναν, τον αγκάλιασαν και τον προστάτεψαν από τη χλεύη του κόσμου. Ο Κοντός είδε την ταπεινότητα που κουβαλούσε αυτός ο άνθρωπος και μέσα της υπήρχε μία τεράστια σοφία. Ίσως κάπου εκεί ολοκληρώνεται σ’ αυτή τη φράση – κλειδί όλο το βιβλίο, γιατί προσπαθεί να δείξει έναν δρόμο που κάθε άνθρωπος μπορεί να ανακαλύψει. Ο Θεόφιλος ήταν όλα αυτά. Ένας σοφός, ταπεινός άγιος, με την ευρύτερη έννοια της λέξης».
Ο Βαγγέλης Παππάς έχοντας μελετήσει ενδελεχώς τη ζωή του Θεόφιλου, κλείνοντας θέλησε να αναφερθεί στην αξία της τέχνης του λαϊκού ζωγράφου: «Η ουσία της τέχνης του είναι σκανδαλώδης. Δεν είναι κάτι που μπορεί εύκολα να διδαχθεί, γιατί αυτό προϋποθέτει την ύπαρξη μίας κοινωνίας που να μην έχει τόσο μεγάλες ανάγκες για περιττά πράγματα και υπερβολές, ούτε να διαβιεί επιδερμικά. Ο Θεόφιλος ήταν μία προσωπικότητα που ανέπτυξε έναν παράλληλο κόσμο. Τον κόσμο της ουσίας. Για να μπορέσει αυτά κάποιος άνθρωπος να τα διδάξει, πρέπει να τα έχει ζήσει ο ίδιος. Πάντοτε κοιτάζουμε την τέχνη διανοητικά. Ξαφνικά εμφανίστηκε ένας καλλιτέχνης, ο οποίος μας προσκαλεί να κοιτάξουμε το έργο του καρδιακά. Καταλαβαίνετε ότι εμείς σαν κοινωνία είμαστε λίγο συγκρατημένοι, γιατί την καρδιά μας την κρατάμε για πολύ συγκεκριμένα πράγματα. Δεν μπορούμε να φανταστούμε ότι ένας άνθρωπος μας προσκαλεί να ανοίξουμε την καρδιά μας».

Προηγούμενο ΆρθροΕπόμενο Άρθρο
Μοιραστείτε το