Αύγουστος. Ένας ολόκληρος μήνας για την Παναγιά μας

του Κων/νου Χαριλ. Καραγκούνη,
καθηγητού της Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθηνών

Αύγουστος· ο μήνας της Παναγίας· ένας μήνας όλο «Παναγιά»· ένας μήνας όλος για την Παναγιά μας. Το γράψαμε και στα δυο προηγούμενα άρθρα μας: Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι ο Αύγουστος είναι ο μήνας της Υπεραγίας Θεοτόκου. Περάσαμε, ήδη, δεκαπέντε ημέρες αυστηρότατης νηστείας για Χάρη Της, δεκαπέντε ημέρες κατάνυξης και συντριβής, που εκφράζονται με τρόπο συγκλονιστικό στις υψίστου ποιητικού και θεολογικού κάλλους Παρακλήσεις προς το Πρόσωπό Της. Περάσαμε, ήδη, και τον λαμπρό εορτασμό τού «Πάσχα τού Καλοκαιριού», την μέγιστη Εορτή της χριστιανοσύνης, την Κοίμηση και «την εις Ουρανόν εν σώματι ιερά Μετάσταση τής Κυρίας Θεοτόκου», η οποία βεβαιώνει και την τελική εν σώματι ανάσταση όλων κατά την ημέρα τής Δευτέρας Παρουσίας τού Κυρίου. Εφόσον ο Χριστός ανεστήθη με το Σώμα Του, εφόσον και την Παναγία Μητέρα Του ανέστησε με το Σώμα Της, θα αναστήσει και εμάς όλους κατά την απέραντη παντοδυναμία Του. Όπως το Πάσχα, έτσι και η Μετάσταση τής Θεοτόκου είναι Εορτές νίκης επίτου θανάτου.

Ένας τόσο μεγάλος εορτασμός δεν θα μπορούσε να κλείσει στις 15 Αυγούστου χωρίς κανένα απόηχο. Έτσι, διανύουμε, ήδη, τις οκτώ μεθέορτες ημέρες μετά την κυριώνυμο ημέρα τής Εορτής, κατά τις οποίες η Εκκλησία αδυνατεί να λησμονήσει αυτό το μοναδικό και συγκλονιστικό γεγονός τής εις Ουρανόν ενσώματης Μετάστασης τής Θεοτόκου και παρατείνει τον εορτασμό έως την 23η Αυγούστου, οπότε «αποδίδεται» η Εορτή, κατά την εκκλησιαστική γλώσσα, δηλαδή, κλείνει και ο μεθέορτος κύκλος της. Πάντως, σύμφωνα με αρχαιότατη εκκλησιαστική Τάξη, η Εορτή «απεδίδετο» την 31η Αυγούστου, ημέρα κατά την οποία η Εκκλησία έχει τοποθετήσει μία δευτερεύουσα Θεομητορική εορτή -για την ακρίβεια, εορτή τιμής Θεομητορικών Αμφίων-, την προσκύνηση τής Τιμίας Ζώνης τής Θεοτόκου.

Εν τω μεταξύ, μέσα στον Αύγουστο έχουμε ακόμη ένδεκα (!) εορτές που αφορούν στην Θεομή-τορα. Πρόκειται για πέντε μνήμες ιστορικών γεγονότων σχετικών με Εκείνη και μία ανάμνηση ενός σωτηριώδους θαύματος τής Θεοτόκου, τρεις Συνάξεις τής Εκκλησίας για Χάρη Της, μία Σύναξη για την κατάθεση θεομητορικού αμφίου, και τέλος, μία επιπλέον Απόδοση τής Εορτής τής Κοιμήσεως και Μεταστάσεως κατά την αγιορείτικη παράδοση, ως εξής:
Α. Μνήμες ιστορικών γεγονότων:
– Τρεις μνήμες Εγκαινίων ιερών Ναών αφιερωμένων στην Θεοτόκο: α’) κατά την 7η Αυγούστου, μνήμη των Εγκαινίων τού Ναού Της «εν Γοργιαναίς»· β’) κατά την 8η Αυγούστου, μνήμη των Εγκαινίων τού Ναού Της «εν Ιεροσολύμοις»· και γ’) κατά την 11η Αυγούστου, μνήμη των Εγκαινίων τού Ναού τής επωνομαζομένης Θεοτόκου Ελεούσης.
– Μία μνήμη Ανακαινίσεως Ναού, του Ναού Της «εν τω Νεωρίω» [την 31η Αυγούστου].
– Μία μνήμη Θεομητορικού «σημείου» [«Τη 16η τού αυτού μηνός (Αυγούστου) η εν τω Ναώ τής Ζωοδόχου Πηγής εξάντλησις του αγιασμού και αύθις ανάβλησις»].
– Μία ανάμνηση θαυματουργού επεμβάσεως τής Θεοτόκου [την 15η Αυγούστου], διά της οποίας συνετρίβησαν οι Σαρακηνοί, επί αυτοκράτορος Κωνσταντινουπόλεως Λέοντος Γ’ τού Ισαύρου.
Β. Συνάξεις (συγκεντρώσεις τού λαού εξαιτίας κάποιου λατρευτικού σκοπού):
– Τρεις Συνάξεις: α΄) «Τη 17η τού αυτού μηνός Σύναξις της Υπεραγίας Θεοτόκου εν τοις Αρματίου», β’) Σύναξις (τριήμερα Κοιμήσεως – sic) επί τη Εορτή της θαυματουργού Εικόνος τῆς Παναγίας Γουμένισσας (στην Γουμένισσα τού Κικλίς) και γ’) «τη 22α τού αυτού μηνός Σύναξις τής Υπεραγίας Θεοτόκου εν τω Πυρσώ της Ευρυτανίας».
– «Τα καταθέσια τής Τιμίας Ζώνης τής Υπεραγίας Θεοτόκου εν τω εν Κωνσταντινουπόλει Ναώ αυτής τω εν τοις Χαλκοπρατείοις» [την 31η Αυγούστου].
Γ. Αποδόσεις τής Εορτής:
– Η καθαυτό Απόδοσις της Εορτής κατά την 23η Αυγούστου και, τέλος, «τη 28η τού αυτού μηνός Απόδοσις τής Εορτής τής Κοιμήσεως τής Υπεραγίας Θεοτόκου εν Αγίω Όρει».
Στην πραγματικότητα, όλος ο Αύγουστος είναι μήνας Θεομητορικός, με εξαίρεση την Δεσποτική εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (κατά την 6η Αυγούστου) και την Μνήμη της Αποτομής τής τιμίας Κεφαλής του Προφήτου, Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου (κατά την 29η Αυγούστου).
Όμως, και μετά τον Αύγουστο η Εκκλησία και ο Ελληνισμός ποτέ δε λησμονούν την Παναγία. Να, σε λίγο, μέσα στο Σεπτέμβρη η ανά την υφήλιο Ορθοδοξία θα εορτάσει το Γενέσιον της Υπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου (την Γέννησή Της), ενώ εμείς εδώ στη Μαγνησία θα έχουμε την λαμπρή εορτή τής ευρέσεως τής Εικόνας Της στο νησί των Τρικέρων. Άξιόν εστιν! Εκείνη πάντοτε μεσιτεύει και εμείς διαρκώς Την τιμούμε και την υμνούμε.