Δαντελένια αριστουργήματα, τα οποία μένουν αναλλοίωτα στον χρόνο, αλλά και παραδοσιακές φορεσιές, παρουσιάστηκαν την προηγούμενη εβδομάδα στον Βόλο, με αφορμή την καθιερωμένη ετήσια έκθεση που διοργανώνει η οικογένεια Βρεττά στην πόλη. Διαχρονικά χειροποίητα κεντήματα βρέθηκαν στο προσκήνιο, με την κ. Σουλτάνα Βρεττά και τις κόρες της, Πελαγία και Ευαγγελία, να κρατούν μία παράδοση πολλών δεκαετιών.
Η 79χρονη, σήμερα, γυναίκα γεννήθηκε στην Καλή Πέλλας, ένα χωριό χτισμένο στους πρόποδες του όρους Πάικο. Έμαθε την τέχνη του κεντήματος από τη μητέρα της, η οποία ήρθε στις αρχές του 20ού αιώνα από το Τσανάκαλε. «Την πατρίδα, όπως την αποκαλούσε η γιαγιά μου», σχολίασε η Ευαγγελία Βρεττά, καθώς αναφέρθηκε στην καταγωγή της οικογένειάς της από την Ανατολική Θράκη.
Η οικογενειακή επιχείρηση μετρά τέσσερις δεκαετίες ύπαρξης, αφού η Σουλτάνα Βρεττά άρχισε να ασχολείται επαγγελματικά με το κέντημα το 1978. Έστησε το μαγαζί της στη Σκύδρα, ενώ στον Βόλο βρέθηκε για πρώτη φορά πριν από 27 χρόνια, με αφορμή τη μόνιμη εγκατάσταση της θυγατέρας της, Ευαγγελίας, η οποία εργάστηκε στον τραπεζικό κλάδο, αλλά δεν έπαψε κι εκείνη να δραστηριοποιείται στον χώρο του κεντήματος.
«Ασχολούμαστε με όλες τις χειροποίητες βελονιές. Κοφτό, σταυροβελονιά, κοπανέλι, τα πάντα. Ειδικά το κοπανέλι είναι η πιο δύσκολη τεχνική που υπάρχει. Χρησιμοποιείς ξυλάκια, στο ένα άκρο των οποίων τυλίγονται οι κλωστές και δουλεύεις με πολύ λεπτά νήματα», τόνισε η κ. Ευαγγελία Βρεττά, για να συμπληρώσει: «Τα κεντήματά μας έχουν ταξιδέψει σε κάθε άκρη της Ελλάδας, αλλά και στο εξωτερικό. Πιο παλιά η μητέρα μου είχε λάβει μέρος σε πολλές εμπορικές αποστολές. Για παράδειγμα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στη Σαουδική Αραβία, στην Αίγυπτο, στην Ιορδανία. Εκεί τα εκτιμάνε».
Η συντήρηση παλιών εργόχειρων συμπεριλαμβάνεται επίσης στις δραστηριότητες της οικογένειας Βρεττά. «Συντηρούμε και παλιά κομμάτια. Παίρνουμε φθαρμένα παλιά εργόχειρα, κρατάμε το κέντημα και αλλάζουμε τα υφάσματα», σημείωσε η Ευαγγελία Βρεττά, ενώ στη συνέχεια αναφέρθηκε στις παραδοσιακές φορεσιές που φτιάχνουν εδώ και μία εξαετία: «Ράβουμε, κεντάμε και παραδοσιακές φορεσιές απ’ όλη την Ελλάδα. Έπεσε η δουλειά με το κέντημα, οι μοντέρνες γυναίκες δεν στρώνουν κεντήματα κι αυτό είναι το πρόβλημά μας. Πιο παλιά μας έφερναν για επιδιόρθωση γιλέκα ή φορεσιές και αφού γνωρίζαμε το αντικείμενο, δραστηριοποιηθήκαμε και σ’ αυτόν τον τομέα. Πριν από δύο χρόνια, μας κάλεσαν από το Μουσείο Παξών, όπου υπάρχει μία πλούσια συλλογή παραδοσιακών ενδυμάτων. Κάναμε πιστά αντίγραφα απ’ όλα τα ρούχα. Υπήρχε μέχρι και μία φούστα 200 ετών, η μοναδική που έχει διασωθεί στους Παξούς».
Μέσα από το ηλεκτρονικό κατάστημα της οικογένειας Βρεττά (www.vreta.gr), όσοι ενδιαφέρονται, μπορούν να δούνε δείγματα της δουλειάς, τόσο στα κεντήματα, όσο και τις παραδοσιακές φορεσιές. «Μεράκι και φαντασία χρειάζονται πάνω απ’ όλα, όμως παράλληλα δεν πρέπει να λησμονούμε ότι το κέντημα είναι μία τέχνη που αξίζει να κρατηθεί «ζωντανή». Τα κοπανέλια είναι θησαυρός ανεκτίμητος. Οι σημερινές γενιές δεν εκτιμούν αυτά τα εργόχειρα. Το κέντημα κινδυνεύει να σβήσει. Εμείς κρατάμε την παράδοση πολλών γενιών. Ο Βόλος κάποτε είχε μεγάλη παράδοση. Στο παρελθόν οι αστικές οικογένειες έπαιρναν κεντήστρες στα σπίτια τους. Το κέντημα ήταν νοικοκυριό», κατέληξε η Ευαγγελία Βρεττά.