«Πες το μόνο στη μαμά!», ο τίτλος του νέου, όγδοου βιβλίου της Αργυρώς Μουντάκη και αφορμή της συζήτησής μας. Η Αργυρώ Μουντάκη γεννήθηκε στα Χανιά, έζησε όμως και εργάστηκε στον Βόλο σε δύο περιόδους της ζωής της και, όπως δεν παραλείπει να λέει, πέρασε πολύ όμορφα. Έχοντας τις καλύτερες αναμνήσεις από τον Βόλο και τους ανθρώπους της πόλης έγραψε με πολλή αγάπη «Το Στοιχειωμένο σπίτι».
Ασχολείται με τη λογοτεχνία και επιστημονικά, έχοντας ολοκληρώσει μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών στη Λογοτεχνία, ενώ εκπονεί διδακτορικό στο τμήμα Φιλολογίας. Είναι επίσης κάτοχος MBA-TQM από το Πανεπιστήμιο Πειραιά. Ασχολείται με την κριτική λογοτεχνικών βιβλίων αρθρογραφώντας σε εφημερίδες και ηλεκτρονικά λογοτεχνικά περιοδικά.
«Πες το μόνο στη μαμά», ο τίτλος του νέου σας βιβλίου. Θα μας το συστήσετε με λίγα λόγια;
Το «Πες το μόνο στη μαμά!» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Διάπλαση είναι στην πραγματικότητα μία αλληγορική ιστορία μεταμφιεσμένη σε μια περιπέτεια για παιδιά. Γράφοντας αυτό το παραμύθι ήθελα να μιλήσω για ένα πολύ δύσκολο θέμα, την κακοποίηση των παιδιών. Έχουμε ακούσει πολλές ιστορίες για παιδιά που τα εκφόβιζαν να μην πουν τίποτα και σε κανέναν για την κακοποίηση που υφίσταντο και δεν μιλούσαν ούτε στους γονείς τους. Πώς να γράψει όμως ένας συγγραφέας απευθυνόμενος σε παιδιά για ένα τόσο δύσκολο θέμα μέσα από ένα παραμύθι; Ήταν σίγουρα δύσκολο, το θέμα έπρεπε λοιπόν να πάρει άλλη όψη, να γίνει ενδιαφέρον και συνάμα διασκεδαστικό. Προκειμένου να το πετύχω αυτό μίλησα αλληγορικά: Ο Κωνσταντίνος είναι ένα αγόρι που αποτυγχάνοντας να κάνει μονόζυγο – κάτι απλό για τα περισσότερα παιδιά- καταφεύγει στις συμβουλές ενός ξένου που γνωρίζει στο πάρκο της γειτονιάς. Ακολουθώντας τις οδηγίες του ναι μεν πετυχαίνει τον στόχο του, από την άλλη όμως αποκτάει τον ήχο των κουδουνιών κάθε φορά που κάνει μονόζυγο, κάτι που του θυμίζει πάντα με ποιο τρόπο απέκτησε αυτή την ικανότητα. Τα κουδούνια τα ακούνε μόνο τα παιδιά, όχι οι μεγάλοι. Και πολλά παιδιά τον κοροϊδεύουν και τον περιθωριοποιούν. Η Ελεάννα και ο Γιώργος όμως προστρέχουν να τον βοηθήσουν. Να τον ενσωματώσουν στην παρέα τους και να τον συμβουλέψουν τελικά ότι το μόνο που έχει να κάνει είναι να το πει στη μαμά του! Γιατί η μαμά του δεν θα τον μαλώσει, όπως φοβάται ο Κωνσταντίνος – όπως όλα τα παιδιά ίσως και δικαιολογημένα φοβούνται -, αλλά η μαμά θα βρει τη λύση του προβλήματος, κάτι που πραγματικά συμβαίνει. Γιατί η δύναμη της μητρικής αγάπης είναι τεράστια.
Και στον Καπετάνιο Τσουγκράνα και τους πειρατές του ωκεανού πραγματεύεστε το θέμα του ξένου, από μία άλλη σκοπιά όμως…
Ναι, στον Καπετάνιο Τσουγκράνα ο καπετάνιος μας πραγματεύεται τον φόβο του, είναι πολύ φοβητσιάρης, όχι απέναντι στους δικούς του ανθρώπους, απέναντι στο ξένο, το άγνωστο. Κι εδώ μιλάμε για το ακριβώς αντίθετο: Για τον ξένο που δεν είναι κακός και δεν θέλει να μας βλάψει, για τον ξένο που μας ζητάει βοήθεια και μπορούμε να του απλώσουμε το χέρι. Και για τα παιδιά αυτό δεν θα πρέπει να είναι δεδομένο, γιατί κάθε ξένος δεν είναι καλός –όπως είδαμε στο Πες το μόνο στη μαμά-, για το παιδί η δικλείδα ασφαλείας –όπως λέει ο ψυχίατρος, ψυχαναλυτής και συγγραφέας Νίκος Σιδέρης που επιμελήθηκε το βιβλίο- είναι ο ενήλικας που το παιδί εμπιστεύεται. Ο ενήλικας που θα είναι μαζί του, ο δικός του άνθρωπος, συνήθως γονέας, μπορεί να του δώσει την έγκριση για να βοηθήσει κάποιον ξένο. Στο Πες το μόνο στη μαμά έχουμε λοιπόν τον ξένο που αποδεικνύεται κακός, ενώ στον Καπετάνιο Τσουγκράνα τον ξένο που αποδεικνύεται καλός. Αυτή δεν είναι και η πραγματικότητα; Και οι δύο όψεις δεν υπάρχουν στη ζωή; Καλό είναι να μην ωραιοποιούμε τη ζωή στα παραμύθια εμείς οι συγγραφείς. Για να βγαίνουν πάνω απ’ όλα τα παιδιά ωφελημένα και ελπίζω προετοιμασμένα για τα καλά και άσχημα της πραγματικής ζωής.
Έχουμε συνηθίσει να διαβάζουμε ιστορίες για το bullying που υφίστανται τα παιδιά στο σχολείο. Εσείς αγγίζετε το πρόβλημα που έχει εσωτερικά ο ήρωάς σας και γι’ αυτόν τον βλέπουν ως διαφορετικό οι συμμαθητές του….
Όπως πολύ εύστοχα διακρίνατε στόχος εδώ ήταν να μιλήσω περισσότερο για τον εσωτερικό δισταγμό που έχουν τα παιδιά, την ντροπή ή τον φόβο να μιλήσουν στους γονείς τους για σοβαρά, ενδεχομένως και πολύ σοβαρά θέματα. Το bullying σχετίζεται κι αυτό με την αναγκαιότητα να μιλάνε τα παιδιά στους γονείς για ό,τι τους συμβαίνει. Όταν τα παιδιά μιλάνε για τα προβλήματά τους, αυτά θα λυθούν, διαφορετικά θα γιγαντωθούν και σίγουρα δεν θα έχουν καλή λύση. Στην καλύτερη περίπτωση να λυθούν μετά από μακροχρόνια περίοδο που έχει ταλανίσει αρκετά το παιδί. Το ίδιο δεν συμβαίνει όμως και με τους μεγάλους; Ένας ενήλικας που δεν μιλάει στους δικούς του ανθρώπους, στους φίλους του ή και σε έναν ειδικό θα μπορέσει ποτέ τελείως μόνος να λύσει κάποιο μεγάλο πρόβλημά του;
Τα προβλήματα των παιδιών γίνονται πιο διαχειρίσιμα όταν τα μοιράζονται με τη μητέρα τους. Οι μπαμπάδες ποιο ρόλο παίζουν;
Νομίζω έχουν τον ίδιο σημαντικό ρόλο με εκείνο της μαμάς. Οι μπαμπάδες, και ειδικά οι σύγχρονοι μπαμπάδες που αφιερώνουν πολύ χρόνο στα παιδιά τους μέσα και έξω από το σπίτι, που συμμετέχουν στην καθημερινότητα της οικογένειάς τους, που είναι ενεργοί ακόμη και στο νοικοκυριό του σπιτιού τους, έχουν την ευκαιρία και εκείνοι να βρεθούν τόσο κοντά στα παιδιά τους ώστε εκείνα να τους εμπιστεύονται απόλυτα.
Οι φίλοι που πλαισιώνουν τον ήρωα του βιβλίου σας έχουν θετική επίδραση ως έναν βαθμό. Κι όταν δεν υπάρχει θετικό περιβάλλον;Ναι, οι φίλοι του Κωνσταντίνου τον βοηθάνε να πάει παραπέρα, να προχωρήσει. Είναι όμως η μειοψηφία του περιβάλλοντός του. Η πλειοψηφία των παιδιών είναι όντως αυτό που περιγράφετε. Τον κοροϊδεύουν και τον περιθωριοποιούν. Νομίζω όμως πάντα θα υπάρχει κάποιο –έστω και μειοψηφικά- χέρι βοήθειας που θα μπορεί να κάνει τη διαφορά στον άνθρωπο που έχει ανάγκη τον καλό λόγο και τη συμβουλή, αρκεί κι εκείνος να είναι δεκτικός σε αυτό.
Να μιλήσουμε και για τη διάκριση του βιβλίου που γράψατε για τον Βόλο, «Το στοιχειωμένο σπίτι»…
Το «Στοιχειωμένο σπίτι» από τις Εκδόσεις Μίνωας είχα τη χαρά να το δω φέτος να επιλέγεται από τα Εκπαιδευτήρια Γείτονα για να συμμετέχει ως ένα από τα τέσσερα βιβλία για την έκτη Δημοτικού για τους μαθητές όλης της Ελλάδας που συμμετείχαν στις φετινές Βιβλιοδρομίες, τον διαγωνισμό των Εκπαιδευτηρίων Γείτονα. Έτσι ταξίδεψε πάλι από άκρη σε άκρη σε όλη την Ελλάδα διαφημίζοντας την υπέροχη πόλη του Βόλου, κάτι για το οποίο είμαι πραγματικά πολύ χαρούμενη!
Μεγαλώνοντας δυο γιους, ποια προβλήματα θεωρείτε πιο σημαντικά-ανασταλτικά στην ανατροφή τους;
Πραγματικά δεν ξέρω να σας απαντήσω. Κάθε παιδί είναι διαφορετικό και σε κάθε ένα από τα δύο παιδιά μου έχω να προσαρμοστώ σε έναν διαφορετικό χαρακτήρα και ψυχισμό και να τον καταλάβω. Τη σωστή, πετυχημένη να πω καλύτερα ανατροφή των παιδιών τη θεωρώ την πιο δύσκολη υπόθεση. Πρέπει να δώσουμε αρχές, αξίες, πνευματικά ερεθίσματα, αρετές, είναι δύσκολο, γιατί είμαστε όλοι γονείς με μια δύσκολη καθημερινότητα και όλο και κάτι θα μας ξεφύγει. Ίσως το πιο δύσκολο να είναι αυτό τελικά. Να μπορέσει κανείς ν’ ανταποκριθεί σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής που θα καλλιεργήσουν το παιδί: Πάνω απ’ όλα ασφάλεια, πνευματική καλλιέργεια (σχολείο, μουσική, χορός, ξένες γλώσσες, ανάγνωση βιβλίων), σωματική εξάσκηση, δηλαδή αθλητισμό, σωστή και εποικοδομητική ψυχαγωγία (θέατρο, κινηματογράφος, διαδραστικές εκδηλώσεις), κοινωνικότητα, διακοπές και τόσα άλλα. Όλα όσα θα πλάσουν τελικά έναν υγιή και ισορροπημένο άνθρωπο, που τελικά έτσι θα μπορέσει να είναι επιτυχημένος. Μπορούμε να ανταποκριθούμε άραγε πλήρως σε όλα όπως θα θέλαμε;
Τι είναι ευτυχία για εσάς;
Να έχει κανείς απλά αλλά πολύτιμα αγαθά: Υγεία, Αγάπη, Σεβασμό, Ασφάλεια, Πρόοδο.
Θέλετε να στείλετε ένα μήνυμα για τη σημερινή γιορτή της μητέρας;
Όλες οι μητέρες να χαίρονται τα παιδάκια τους! Είναι το σπουδαιότερο όφελος που έχουν οι γυναίκες ευλογημένες από τον Θεό γι’ αυτό. Όμως πάντα η σκέψη μου κάθε χρόνο είναι κοντά σ’ εκείνες τις γυναίκες που δεν μπόρεσαν για κάποιο λόγο ν’ αποκτήσουν παιδί, όσο κι αν το ήθελαν όπως και σε εκείνες που έχουν χάσει παιδί. Η καρδιά μου βρίσκεται κοντά τους, και γι’ αυτό κάθε χρόνο καλώ τους φίλους μου να έχουμε χαμηλούς τόνους τη μέρα της γιορτής αυτής. Κλείνοντας εύχομαι μέσα από την ψυχή μου να αποκτήσουν όλες οι γυναίκες που το επιθυμούν ένα παιδάκι, να χαρούν τη μητρότητα, όσες δεν μπορούν να σκεφτούν την υιοθεσία, και να προχωρήσει τόσο η επιστήμη που να γιατρεύονται όλα τα παιδάκια που πάσχουν από σοβαρές ασθένειες. Τέλος σας ευχαριστώ πολύ για την ωραία συζήτηση, να χαίρεστε και η ίδια παιδιά και εγγονούλα!
Συνέντευξη: Χαριτίνη Μαλισσόβα