Τοπικά

Απροετοίμαστος ο Βόλος για την κλιματική αλλαγή – Όλες οι “πληγές” του περιβάλλοντος

Ο καιρός αλλάζει, «παραβιάζοντας» όλα όσα θεωρούσαμε δεδομένα στις διαφορετικές εποχές του χρόνου και ο Βόλος με τις πολλές περιβαλλοντικές πληγές που καταγράφονται σε έρευνα του τμήματος μηχανικών χωροταξίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας πρέπει να επιβιώσει μέσα από δράσεις με προοπτική πεντηκονταετίας.
Η μελέτη του κ. Ανδρέα Γιάλουρα με επβλέπουσα καθηγήτρια την κ. Όλγα Χριστοπούλου καταγράφει όλα τα αδύνατα σημεία και προβλήματα που υπάρχουν στην πόλη, με στόχο τη χρήση μέσων και δράσεων στο μέλλον για την αντιμετώπισή τους. Δυστυχώς, η πόλη του Βόλου, είναι απροετοίμαστη στην κλιματική αλλαγή και τα ακραία καιρικά φαινόμενα.

Στην περιοχή τα φαινόμενα της διάβρωσης και της ερημοποίησης είναι ήδη ορατά σε αρκετά σημεία, και ιδιαίτερα στις γεωργικές εκτάσεις. Στο μέλλον, αν επικρατήσουν οι ίδιες ακραίες τιμές όσον αφορά στην ποιότητα των εδαφών είναι πολύ πιθανό τα φαινόμενα να γίνουν πιο έντονα και να απειλείται με αυτό τον τρόπο η βιωσιμότητα των κατοίκων στις γύρω περιοχές.
Στον Βόλο τα σημάδια της κλιματικής αλλαγής είναι ορατά και προτείνεται να στραφεί η πόλη στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας κυρίως προς την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων και την παραγωγή ενέργειας από τη βιομάζα. Αυτές οι δύο που προτείνονται είναι σε αφθονία στην περιοχή μελέτης λόγω της υψηλής ακτινοβολίας όλη τη διάρκεια του έτους και την παραγωγή βιομάζας από τα υπολείμματα του θεσσαλικού κάμπου.

Η ρύπανση από τα εργοστάσια έχει επηρεάσει το κλίμα
Στην ευρύτερη περιοχή της πόλης του Βόλου, βρίσκονται δύο βιομηχανικά κέντρα με δραστηριότητες όπως βιομηχανίες μετάλλου, τροφίμων – ποτών, και τσιμέντου. Ακόμη, και τα οχήματα με τη σειρά τους αποτελούν κύρια πηγή αιωρούμενων σωματιδίων. Οι εκπομπές σωματιδίων από τους κινητήρες ντίζελ είναι πολύ μεγαλύτερος σε σχέση με αυτές των βενζινοκινητήρων, γεγονός που είναι σύμφωνο με την γενική αρχή ότι, όσο βαρύτερο είναι το κλάσμα πετρελαίου που καίγεται τόσο μεγαλύτερη η παραγωγή σωματιδίων.
Βιομηχανίες και βιοτεχνικές μονάδες (χωροθετημένες στην ευρύτερη περιοχή της πόλης), κυκλοφορία οχημάτων (βενζινοκίνητα και πετρελαιοκίνητα οχήματα), εμπορική και τουριστική δραστηριότητα (όλες τις εποχές του χρόνου, με κύρια κατεύθυνση το λιμάνι) , όπως και δραστηριότητες του τριτογενή τομέα (παροχή υπηρεσιών) δείχνουν ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί ένα από τα πιο έντονα περιβαλλοντικά προβλήματα στον Βόλο.

Λιμάνι-Παγασητικός
Οι πιο σημαντικές πηγές ρύπανσης ως αποτέλεσμα της παροχής λιμενικών εργασιών μπορούν να διακριθούν σε: 1. Ρύπανση από πλοία, 2. Ρύπανση από τον χειρισμό και την αποθήκευση φορτίων, 3. Ρύπανση από εργασίες υποστήριξης του λιμένα.
Στην περιοχή αξιοσημείωτη περιβαλλοντική παράμετρο αποτελεί ο Παγασητικός Κόλπος που αποτελεί ευαίσθητο οικοσύστημα και χρήζει άμεσων και αυστηρών πολιτικών προστασίας. O κόλπος είναι πολλές φορές αποδέκτης των αστικών λυμάτων και των βιομηχανικών αποβλήτων της πόλης του Βόλου και της παρακείμενης αναπτυγμένης βιομηχανικής ζώνης. Ο Παγασητικός Κόλπος φορτίζεται συνεχώς από αστικά και βιομηχανικά υγρά απόβλητα και αποτελεί αποδέκτη της ρύπανσης κάθε άλλου είδους ανθρώπινης δραστηριότητας (γεωργία, κτηνοτροφία, τουρισμό κ.α.). Ο Παγασητικός κόλπος υφίστανται καθημερινά οικολογικές αλλοιώσεις, επειδή οι μεγαλύτερες ανθρώπινες δραστηριότητές συμβαίνουν κοντά στα παράλιά του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να έχουμε την εμφάνιση του ευτροφισμού.
Επίσης και τα πλοία που διακινούνται στην περιοχή, απελευθερώνουν υγρά απορρίμματα μέσα στον κόλπο και χειροτερεύουν το πρόβλημα.

Ρύπανση από ελαιοτριβεία
Το πρόβλημα των αποβλήτων των ελαιοτριβείων είναι ιδιαίτερα οξυμένο στην Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας όπου λειτουργούν 50 ελαιοτριβεία στις περιοχές Αγριάς, Αφήσσου, Νέας Αγχιάλου – Αλμυρού (Αχίλλειο), Νοτίου Πηλίου, Βόλου και Σκοπέλου. Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα επικεντρώνεται στην ανατολική πλευρά του Παγασητικού (από Αγριά μέχρι Άφησσο).
Κυκλοφοριακό πρόβλημα εκτός από την διαδικασία της παραγωγής όπου επιβαρύνει την ποιότητα της ατμόσφαιρας, και οι μεταφορές με τη σειρά τους προκαλούν αρκετά προβλήματα, καθώς τα φορτηγά περνώντας μέσα από το δίκτυο της πόλης, επιβαρύνουν το ήδη βεβαρημένο αστικό περιβάλλον με κυκλοφοριακή συμφόρηση, θόρυβο, ρύπανση.

Το νερό
Το πολεοδομικό συγκρότημα υδροδοτείται από νερά γεωτρήσεων και πηγαία. Είναι γνωστό, πως παρουσιάζει μεγάλο πρόβλημα με το χρόνιο πρόβλημα της υφαλμύρωσης, όπου τους καλοκαιρινούς μήνες το πρόβλημα γίνεται ακόμη πιο έντονο. Το πρόβλημα εντοπίζεται στην περιμετρική περιοχή του Βόλου και της Ν. Ιωνίας, καθώς τα νερά των γεωτρήσεων στο σύνολό τους είναι σε μεγάλο βαθμό ακατάλληλα λόγω της υφαλμύρωσης. Στα επόμενα χρόνια, οι νέες παροχές υπολογίζονται πως θα ανέρχονται τις χίλιες σε ετήσια βάση.

Ρύπανση εδάφους
Ο Βόλος και η ευρύτερη περιοχή τα τελευταία χρόνια έχουν υποστεί μεγάλη υποβάθμιση της ποιότητας των εδαφών τους. Αυτό γιατί το έδαφος μαζί με τα υδάτινα συστήματα είναι ο κυριότερος αποδέκτης της ανθρωπογενούς ρύπανσης. Κύριες πηγές ρύπανσης θεωρούνται οι αστικές και βιομηχανικές δραστηριότητες κατά κύριο λόγο, αλλά και οι γεωργικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες είναι εξίσου ρυπογόνες για τις καλλιεργημένες εκτάσεις.
Αστική Ρύπανση στην περίπτωση των αστικών δραστηριοτήτων, η ρύπανση προέρχεται κυρίως από τη διάθεση αστικών λυμάτων σε βόθρους σε περιοχές όπου δεν υπάρχουν αποχετευτικά δίκτυα, καθώς και από την κακή λειτουργία ή τις διαρροές των υπαρχόντων αποχετευτικών δικτύων.
Η ρύπανση από βαρέα μέταλλα, κατά κανόνα, οι ενώσεις που προέρχονται από τα βαρέα μέταλλα προέρχονται από τον κλάδο τις βιομηχανίες παραγωγής χρωμάτων, παρασιτοκτόνων, ηλεκτρονικού υλικού, και μεταλλουργεία όπου χρησιμοποιούν σε διάφορες ποσότητες ενώσεις που περιέχουν βαρέα μέταλλα είτε σαν πρώτη ύλη είτε σαν καταλύτες. Ακόμη, άλλες σημαντικές πηγές ρύπανσης είναι η χρήση λιπασμάτων και παρασιτοκτόνων κ.α. που προέρχονται από τις γεωργικές χρήσεις. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι το έδαφος, να δέχεται όλες αυτές τις τοξικές και επικίνδυνες χημικές ουσίες και παρασκευάσματα, τα οποία ανάλογα με τη μορφολογία του εδάφους και άλλες εξωγενείς συνθήκες ρυπαίνουν τοπικά το έδαφος ή διασκορπίζονται τις περισσότερες φορές στο υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα.
Επιπλέον πέρα από τα τεχνικά προβλήματα, καταγράφεται η λανθασμένη διαχείριση του Βιολογικού Καθαρισμού.

Η βιομάζα και θα καλύψει ανάγκες ενεργειακές
Συγκεκριμένα για την πόλη του Βόλου, προτείνεται να γίνουν ενέργειες και δράσεις προς τις Α.Π.Ε. πιο εντατικά στη βιομάζα και στην εγκατάσταση των φωτοβολταϊκών συστημάτων στα κτίρια. Προτείνονται κυρίως αυτές τις δύο κατηγορίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, διότι βρίσκονται σε μεγάλη αφθονία στην περιοχή.
Θα ήταν σημαντικό βήμα να αρχίσουν να κινητοποιούνται οι τοπικοί φορείς της περιοχής και να δράσουν άμεσα τα επόμενα χρόνια, για τη δημιουργία εργοστασίου πέλλετ, στο οποίο θα γίνεται η εκμετάλλευση καλλιεργειών όπως αγριοαγκινάρας.
Το συγκεκριμένο εργοστάσιο πρόκειται να εγκατασταθεί στην Α’ ΒΙ.ΠΕ. του Βόλου κυρίως σε άγονη γη, η οποία δεν διατίθεται για οποιαδήποτε άλλη αγροτική χρήση. Σε πρώτη φάση στόχος του προγράμματος είναι αρχικά η παραγωγή αγριαγκινάρας από τον Αλμυρό μέχρι τον Πλατύκαμπο, σε ακτίνα 50 χλμ. Μέσα από αυτή την περιοχή θα φυτευτούν σπόροι σε έκταση 10.000 στρεμμάτων και θα έχουν ως στόχο να παράγουν 15.000 τόνων πελλέτας που ισοδυναμούν με 7.500 τόνους πετρελαίου, όπου θα διατίθενται σε τιμές υποτριπλάσιες από αυτές του πετρελαίου θέρμανσης. Η συγκεκριμένη ποσότητα προτίθεται να καλύψει τις ανάγκες αρχικά σε 3.000 σπίτια.
Προτείνεται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων στα δημόσια κτίρια του κέντρου όπως η Νομαρχία, το Δημαρχείο, το Τεχνικό Επιμελητήριο, τα Δικαστήρια, καθώς και στα δημόσια σχολεία της πόλης, αλλά και στις ιδιωτικές κατοικίες.

Μεταφορά του Στρατοπέδου Ν. Ιωνίας
Η συνολική έκταση του στρατοπέδου, αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για τη δημιουργία νέων λειτουργιών. Προτείνεται λοιπόν όπως και σε άλλες πόλεις έχει γίνει παρόμοια ενέργεια, να μεταφερθεί το στρατόπεδο σε δημόσια ή δημοτική έκταση στην περίμετρο της πόλης, καθώς οι λειτουργίες του μπορούν να αναπτυχθούν και έξω από τον αστικό ιστό. Ο χώρος ο οποίος θα απελευθερωθεί, προτείνεται να δοθεί στην πόλη για τη δημιουργία ενός νέου διοικητικού και εμπορικού κέντρου.

Μετεγκατάσταση της ΑΓΕΤ
Προτείνεται επίσης από την έρευνα η ενεργή στήριξη και προώθηση της μαζικής εισαγωγής του φυσικού αερίου και άλλων φιλικών προς το περιβάλλον μορφών ενέργειας για τη θέρμανση των κατοικιών και των βιομηχανιών και μετεγκατάσταση του εργοστασίου της ΑΓΕΤ, σε περιοχή μακριά από το αστικό κέντρο. Σχετικά με την κεντρική προβλήτα του λιμανιού, όπου σήμερα χρησιμοποιείται για χρήσεις της ακτοπλοΐας, στέγαση του λιμεναρχείου και τις εγκαταστάσεις του ΟΛΒ, προτείνεται να αλλάξει χρήση και να μετατραπεί σε λιμένα για σκάφη αναψυχής χρησιμοποιώντας τις υπάρχουσες υποδομές και μειώνοντας αισθητά τον κυκλοφοριακό φόρτο της περιοχής.

Εξοικονόμηση νερού
Η κατάσταση που επικρατεί σήμερα στη μείζονα περιοχή του Βόλου, είναι άκρως οριακή. Απαιτείται εκσυγχρονισμός και η επέκταση του δικτύου ύδρευσης, καθώς και η βελτίωση των εργαστηριακών ελέγχων του νερού.
Μία άλλη δράση της πολιτικής είναι η ενημέρωση των καταναλωτών, για το σοβαρό πρόβλημα της εξάντλησης των υδάτινων αποθεμάτων και την ανάγκη εξοικονόμησης νερού , ως μέσον για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας. Επίσης πρέπει να υπάρξει αύξηση των πηγαίων νερών από το Πήλιο στο υπάρχον δίκτυο.
Το πιο σημαντικό μέτρο είναι η στρατηγική βιώσιμης διαχείρισης ύδατος, θα πρέπει να αποτελέσει μέρος της Αειφόρου Ανάπτυξης, όπου σύμφωνα με αυτήν η όποια προσπάθεια για την κάλυψη των σημερινών αναγκών σε νερό δεν θα υπομονεύει τις προσπάθειες των επόμενων γενεών στο μέλλον για αναζήτηση νερού.
Για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης απαιτείται μια δέσμη ενεργειών με μακροπρόθεσμο ορίζοντα, ο οποίος στα επόμενα χρόνια θα είναι ικανός να αλλάξει την εικόνα της πόλης. Αποτέλεσμα αυτού θα είναι να βελτιωθεί αισθητά το αστικό περιβάλλον καθώς και η υγεία των κατοίκων. Στην μελέτη δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην προώθηση δράσεων για την ενίσχυση του ρόλου που διαδραματίζουν οι χώροι πρασίνου στην πόλη.

Προηγούμενο ΆρθροΕπόμενο Άρθρο
Μοιραστείτε το