Πολιτισμός

Αποτυπώματα της μαγκιάς στον χρόνο – Παρουσιάζεται την Πέμπτη το βιβλίο του Νίκου Τσακνή

Tο βιβλιοπωλείο – καφενείο Χάρτα και οι Εκδόσεις Καστανιώτη παρουσιάζουν το βιβλίο του Νίκου Τσακνή «Η εγκυκλοπαίδεια του μάγκα» την Πέμπτη 28 Δεκεμβρίου και ώρα 7.30 μ.μ. Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι: Αλέξης Καραγεωργίου, μεταλλειολόγος – μηχανικός, κοινωνιολόγος, κριτικός θεάτρου και κινηματογράφου και Θανάσης Σαμαράς, δημοσιογράφος. Αποσπάσματα θα διαβάσει η ηθοποιός Κατερίνα Αντωνακάκη.

«Η Εγκυκλοπαίδεια του μάγκα» παρουσιάζει το φαινόμενο της μαγκιάς διαχρονικά. Ιστορικοποιεί τον χαρακτήρα του μάγκα, εξετάζοντας τις καταβολές του. Αναζητεί τη σύγχρονη συνέχεια μιας νοοτροπίας που οι ρίζες της φθάνουν στον παλληκαρισμό των χρόνων πριν και μετά την επανάσταση.

Η έρευνα αρχικά παρουσιάζει τη μεθερμηνεία της σημασίας του μάγκα, όπως αυτή αποτυπώνεται στα νεοελληνικά λεξικά: Από τους μάγκες της μάγκας -του μικρού σώματος των ατάκτων πολεμιστών του ’21- μέχρι τους μάγκες του μεσοπολέμου.

Περνά κατόπιν στα ήθη και στους κλεφταρματολικούς νόμους. Παρακολουθεί τους κώδικες των καπετάνιων και των νέων ληστών, όπως αυτοί αποτυπώνονται στις περιόδους της ελεγχόμενης παρανομίας-ανωμαλίας, της αμνηστίας και της εμπέδωσης της ατιμωρησίας.

Εξετάζει στη συνέχεια τη διάχυση της ληστείας στα λαϊκά στρώματα, εντοπίζει τους όρους και τους μύθους της εποχής, παρουσιάζει τις απόψεις των ελληνιζόντων και των οπαδών της ρωμιοσύνης για τον παλικαρισμό, τον ηρωισμό και τον ατομισμό. Το ληστρικό μυθιστόρημα και ο Τύπος της εποχής παρέχουν τεκμήρια.

Ακολουθεί η περίοδος όπου μάγκες και κουτσαβάκια έρχονται στο προσκήνιο. Όπου γίνεται λόγος για τους αναποκατάστατους κλέφτες, αρματολούς και καπετάνιους που περνούν στη ληστεία, όπως αργότερα οι αμνηστευμένοι ληστές εισρέουν στις πόλεις και απαρτίζουν τα παρακοινωνικά στρώματα. Εδώ οι μάγκες αναδύονται, λευκαίνονται με τα ρεμπέτικα, τον Καραγκιόζη, την οπερέτα και την επιθεώρηση. Με το όνομα του μάγκα να σημαίνει πια το ευρύ συνεχές της κλεφτουριάς, την απόληξη του συνεχούς του παλικαρισμού.

Στο Παράρτημα που έπεται, γίνεται μια χρονική τομή, καθώς παρουσιάζονται όροι, έννοιες και θεωρήσεις που είχαν οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς για την αλλαγή της σημασίας των λέξεων, για την πολιτική κοινωνία, τα πολιτεύματα και τους αντίστοιχους ανθρωπολογικούς τύπους, για τον νόμο, την απαιδευσία και την κοινωνία, για την ύβρη και την εκδίκηση. Η ξεχωριστή λειτουργία του κεφαλαίου βρίσκεται σε σύνδεση με την όλη ερευνητική υπόθεση στο μέτρο που αναδύεται η διαχρονικότητα της παραβατικότητας και η αντιμετώπιση του απόλιδος.

Η χρονική συνέχεια αποκαθίσταται στο δεύτερο μέρος, όπου γίνεται λόγος για τις νοοτροπίες, τις ιδεολογίες, τις αξίες και γενικά το πλαίσιο μέσα στο οποίο συντελείται η επανοικειοποίηση του ονόματος του μάγκα, μετά τη μεταπολίτευση. Δίνονται τα στοιχεία μιας κουλτούρας που εγκαθίσταται στα μέσα της δεκαετίας του ’80, εντοπίζονται τα κέντρα διάδοσής της, ενώ διερευνάται κατά πόσο η μαγκιά είναι μια νοοτροπία πόλης. Τέλος γίνεται λόγος για τη μαζική μεθερμηνεία της μαγκιάς, την παράσταση του μάγκα, την άνοδό του και την κοινωνική του κάθοδο, με το μόνος φρονείν σημείο-ρίζα του κατά μάζας αλλοφρονείν.

Ο Νίκος Τσακνής γεννήθηκε το 1952. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος, σε αθηναϊκές και θεσσαλικές εφημερίδες, κειμενογράφος και επιμελητής εκδόσεων.

Το βιβλίο του Αργοναυτών Άθλα (2004) έχει μεταφραστεί στα Αγγλικά, και το ομώνυμο σενάριό του ανέβασε η πειραματική σκηνή του Κρατικού Θεάτρου της Τσεχίας, Laterna Magika. Η εγκυκλοπαίδεια του μάγκα κυκλοφόρησε τον Μάιο του 2016 (εκδ. Καστανιώτη). Τον Δεκέμβριο του 2017 από τις εκδόσεις Κέδρος κυκλοφόρησε το Οικοτροφείον Παραπαιόντων Παίδων.

Προηγούμενο ΆρθροΕπόμενο Άρθρο
Μοιραστείτε το