Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων έχει προκηρύξει για αύριο, 30 Νοεμβρίου 2016, 24ωρη πανελλαδική απεργία, ενόψει της ψήφισης του Σχεδίου Νόμου «Νέο θεσμικό πλαίσιο για την άσκηση οικονομικής δραστηριότητας και άλλες διατάξεις».
Στην απεργία συμμετέχουν τα μέλη του Τοπικού Παραρτήματος Θεσσαλίας, τα οποία εξηγούν σε ανακοίνωση τους λόγους για τους οποίους απεργούν. Όπως ειδικότερα επισημαίνουν:
Το σχέδιο νόμου, που έρχεται να ρυθμίσει την άσκηση των οικονομικών δραστηριοτήτων δεν λαμβάνει ουδόλως υπ’ όψιν του, στο πνεύμα και σε όλες τις διατυπώσεις του, τις αρχαιότητες και συνολικά την πολιτιστική κληρονομιά ως παράγοντα που επηρεάζει την οικονομική δραστηριότητα, τη στιγμή που η προστασία τους αποτελεί συνταγματική επιταγή (άρθρο 24 του Συντάγματος).
Ειδικότερα, προβλέπει τη δυνατότητα άσκησης οικονομικών δραστηριοτήτων χωρίς την τήρηση των προϋποθέσεων που απαιτούνται από τις διατάξεις του υπό συζήτηση νόμου ή άλλες διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας (άρθρο 3, παρ. 2), εγκαινιάζοντας έτσι την ανυπαρξία ελέγχου και εκτίμησης της επίδρασης των σύγχρονων δραστηριοτήτων στο πολιτιστικό περιβάλλον. Επιπλέον, πολλοί είναι οι μηχανισμοί μέσω των οποίων ο υπό συζήτηση νόμος καθιστά αδύνατο τον έλεγχο και την προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος.
Επιγραμματικά το κατατεθέν σχέδιο νόμου στη γενική του σύλληψη δεν λαμβάνει υπόψη: α) την προστασία των μνημείων της χώρας, τον κατεξοχήν φορέα προστασίας τους που είναι η Αρχαιολογική Υπηρεσία και το θεσμικό πλαίσιό τους, αγνοώντας την ιδιαιτερότητα της Ελλάδας στο θέμα τόσο της πληθώρας των μνημείων της όσο και, επακόλουθα, της πολυπλοκότητας του αρχαιολογικού έργου, το οποίο επηρεάζει σημαντικά και μια σειρά οικονομικών δραστηριοτήτων. β) την ουσιαστική διευκόλυνση της οικονομικής δραστηριότητας των πολιτών, όταν , στις περιπτώσεις που γίνεται η έναρξή της χωρίς την έγκριση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, θα κληθεί ο ιδιώτης επενδυτής να αντιμετωπίσει εκ των υστέρων μια σειρά από ελέγχους που μπορεί να καταστήσουν ακόμη και ανενεργή την επιχείρηση. Υπάρχει επομένως το παράδοξο, ενώ ο σκοπός του σ/ν είναι η απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης, να λειτουργήσει τελικά ως τροχοπέδη στην άσκηση της οικονομικής δραστηριότητας. γ) το μεταβαλλόμενο χαρακτήρα της πολιτιστικής κληρονομιάς ως παράγοντα που επηρεάζει την άσκηση οικονομικών δραστηριοτήτων, δεδομένου ότι οι αρχαιότητες δεν είναι εκ των προτέρων γνωστές στο σύνολό τους, αλλά συχνά εντοπίζονται με αφορμή τις δραστηριότητες αυτές. δ) την αδιάρρηκτη σχέση ανάμεσα στο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον, σύμφωνα με τους σύγχρονους ορισμούς τους, όπως τεκμηριώνονται από όλους τους διεθνείς φορείς και όπως ορίζεται και στο Σύνταγμα της χώρας. Η διάρρηξη αυτής της σχέσης καθιστά ανενεργό το δικαίωμα του πολίτη να απολαμβάνει στην ολότητά του το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον.
Οι διατάξεις του υπό συζήτηση νόμου καθιστούν τη Ελλάδα ανεξέλεγκτο πεδίο, από άποψη αρχαιολογικού ελέγχου και προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς. Αν οι διατάξεις του εφαρμόζονταν ήδη, πολλά π.χ. από τα μνημεία που έφερε στο φως η εντατική αρχαιολογική έρευνα των τελευταίων δεκαετιών δεν θα κοσμούσαν τα μουσεία μας, ούτε θα αποτελούσαν αντικείμενα διατριβών και επιστημονικών συγγραμμάτων. Θα είχαν καταστραφεί εν κρυπτώ και μέρος τους θα διακινείτο παράνομα σε ιδιωτικές συλλογές του εξωτερικού.
Η προσθήκη της εξαίρεσης της αρχαιολογικής νομοθεσίας στο άρθρο 1, παρ. 3, μαζί με την υφιστάμενη εξαίρεση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, που εκπορεύονται από την ίδια συνταγματική επιταγή του άρθρου 24, είναι η μόνη που μπορεί να εγγυηθεί ότι η κατ’ εξουσιοδότηση έκδοση των προεδρικών διαταγμάτων και των κοινών υπουργικών αποφάσεων που προβλέπονται από το παρόν νομοσχέδιο για όλες τις οικονομικές δραστηριότητες, θα λαμβάνει υπόψη της την προστασία των αρχαιοτήτων και της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Επισημαίνουμε εδώ την ιδιαιτερότητα της Ελλάδας σε σχέση με άλλες χώρες ως προς τον αρχαιολογικό πλούτο/ η ύπαρξη αρχαιοτήτων είναι ο κανόνας όχι η εξαίρεση, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες. Η πολιτιστική κληρονομιά μας είναι ένας μεγάλος πλούτος για τη χώρα. Ο πλούτος αυτός δημιουργεί ευθύνες για τη διαχείρισή του.
Οποιαδήποτε διαφορετική προσέγγιση, είναι εκ του πονηρού και θα έχει ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση του πολιτιστικού περιβάλλοντος και άρα την υποβάθμιση του περιβάλλοντος εν γένει. Αν δεν προστεθεί η αρχαιολογική εξαίρεση, το συγκεκριμένο σχέδιο νόμου τινάζει στον αέρα όλο το σύστημα προστασίας των αρχαιοτήτων