Του Γεωργίου Καπουρνιώτη
Η φετινή καλοκαιρινή περίοδος έφτασε στο τέλος της. Οι μαθητές επέστρεψαν στα θρανία τους και οι εκπαιδευτικοί στο λειτούργημά τους προκειμένου να μεταδώσουν τις γνώσεις τους στα παιδιά αλλά και να συμβάλλουν στη σωστή διαπαιδαγώγησή τους. Ορισμένοι μαθητές και δάσκαλοι, φέτος ξεκινούν τη σχολική ζωή ενώ για κάποιους άλλους η φετινή θα είναι και η τελευταία χρονιά. Ωστόσο, αυτή τη χρονιά όλοι έρχονται αντιμέτωποι με μια νέα σχολική πραγματικότητα. Προστατευτικά μέτρα, χρήση μάσκας, συχνή χρήση αντισηπτικού, διατήρηση αποστάσεων μεταξύ μαθητών αλλά και μεταξύ εκπαιδευτικών – μαθητών αποτελούν ορισμένα από τα νέα μέτρα που επέβαλε η κυβέρνηση λόγω covid -19.
Συγκεκριμένα φαίνεται ότι η χρήση μάσκας θα αποτελέσει την αχίλλειο πτέρνα της φετινής σχολικής χρονιάς. Οι απόψεις για το συγκεκριμένο θέμα διίστανται. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αλλά και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κάνουν καθημερινά προπαγάνδα, άλλοτε υπέρ και άλλοτε κατά της χρησιμοποίησής της από τους μαθητές στα σχολεία. Ένα μεγάλο μέρος των γονέων προτιμούν να στερήσουν από τα παιδιά το δικαίωμα στην εκπαίδευση, με αποτέλεσμα να μην τα στέλνουν στο σχολείο, λόγω του υποχρεωτικού αυτού μέτρου. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και η UNICEF συστήνει να τη φορούν παιδιά από 11 ετών και πάνω. Η κυβέρνηση της χώρας μας, όμως, πήρε την απόφαση να τη θέσει υποχρεωτική για όλα τα παιδιά, όλων των τάξεων, πλην των βρεφονηπιακών σταθμών, όπου καθίσταται προαιρετική. Οι αρμόδιοι υπουργοί φάνηκαν εξ’ αρχής αποφασισμένοι προκειμένου να τηρηθούν όλοι οι κανόνες για την αποφυγή της εξάπλωσης της πανδημίας. Για αυτό, όταν κάποιος μαθητής δε συμμορφώνεται με τις υπουργικές αποφάσεις, θα δέχεται παραδειγματικές κυρώσεις, όπως ποινή, τιμωρία.
Τη φετινή σχολική χρονιά ο δάσκαλος θα έρθει αντιμέτωπος με νέα προβλήματα. Εκτός από τους μαθητές, έχει να αντιμετωπίσει και τις οικογένειες αυτών. Ένα μεγάλο ποσοστό γονέων, έχουν ήδη αρχίσει και επιτίθενται στους εκπαιδευτικούς γιατί δεν επιθυμούν τα παιδιά τους να φοράνε μάσκα στο σχολείο. Ο δάσκαλος, όμως, οφείλει να ακολουθήσει πιστά τις οδηγίες του υπουργείου Παιδείας, προσφέροντας παράλληλα και υπηρεσίες «χωροφύλακα». Ας μην ξεχνάμε ότι ο άνθρωπος, από τη φύση του, είναι μιμητικό ον και όσο πιο νέος ηλικιακά είναι, τόσο περισσότερο μιμείται συμπεριφορές. Έτσι, λοιπόν, τα παιδιά είναι δυνατόν να αφομοιώσουν, να παραδειγματιστούν και να καθοδηγηθούν από το στενό περιβάλλον τους, το οποίο είναι η οικογένεια και το σχολείο. Αν ένα παιδί βλέπει τους γονείς του να χρησιμοποιούν μάσκα στους κλειστούς χώρους, όπως για παράδειγμα στο σούπερ μάρκετ, στο φαρμακείο, στα πολυκαταστήματα τότε είναι πολύ εύκολο να τηρήσει το μέτρο αυτό στον χώρο του σχολείου, καθώς θεωρεί ότι πράττει σωστά. Το ίδιο, επίσης, πρέπει να κάνουν και οι εκπαιδευτικοί γιατί αποτελούν πρότυπα των μαθητών.
Δεν θα πρέπει να παραληφθεί, όμως, ότι τα παιδιά εκτός από μιμητικά όντα, είναι και αντιδραστικά όντα. Ψάχνουν κάθε τι διαφορετικό, θέτουν ερωτήματα και αντιδρούν σε καταστάσεις που τα πιέζουν και προσπαθούν να τους επιβληθούν με άσχημο τρόπο. Ύψιστη σημασία στο εάν τα παιδιά θα τη χρησιμοποιούν, παίζει ο τρόπος με τον οποίο θα τους παρουσιαστεί, τόσο από τους γονείς όσο και από τους εκπαιδευτικούς. Αν, γονείς και δάσκαλοι, κινηθούν στον δρόμο του φόβου, του τρόμου και της τιμωρίας, τότε το παιχνίδι θα πρέπει να θεωρείται χαμένο. Αυτό αποτελεί ευαίσθητο σημείο της όλης υπόθεσης και θα πρέπει να διαχειριστεί με διακριτικότητα, τόσο από τους εκπαιδευτικούς όσο και από την κυβέρνηση.
Ποιο είναι το δυσκολότερο κομμάτι για τα παιδιά αυτή τη νέα, γεμάτη αλλαγές σχολική χρονιά; Τα παιδιά λειτουργούν με τον «νόμο» των ενστίκτων. Στην καθημερινότητά τους είναι η φυσική επαφή, το άγγιγμα, η αγκαλιά. Δεν μιλούν για μνημόνια, απολύσεις, ανεργία. Τα παιδιά ανταλλάσσουν παιχνίδια, παίζουν με την ίδια μπάλα, χρησιμοποιούν ίδιους μαρκαδόρους.
Είναι κομμάτι της επικοινωνίας τους και της κοινωνικοποίησής τους. Και αν οι μεγαλύτεροι δυσκολεύονται να αποφεύγουν τις χειραψίες, τα παιδιά τι θα κάνουν με τις αυθόρμητες αγκαλιές; Πώς θα αντιμετωπίσουν μια πραγματικότητα, στην οποία απαγορεύονται οι επαφές και τα κοινά παιχνίδια; Πώς θα αντιμετωπίσουν τον δάσκαλο – χωροφύλακα όταν τους καλεί να απομακρύνονται το ένα από το άλλο; Τι να πει αυτός ο δάσκαλος στο παιδί που τρέχει να τον αγκαλιάσει και πώς θα αντιδρά αύριο αυτό το παιδί που οφείλει σήμερα να διαχειρίζεται τον αυθορμητισμό των επαφών του; Ακόμη, τα παιδιά θα έρθουν αντιμέτωπα με πρωτόγνωρες συνθήκες. Πώς θα αντιδράσουν όταν θα μάθουν πως θα ακυρωθούν οι σχολικές εκδρομές; Πώς θα αντιδράσουν όταν θα τους ανακοινώσουν πως απαγορεύονται οι επαφές με άλλους μαθητές στο διάλειμμα; Και μάλιστα αν δεν υπακούσουν στους νέους κανόνες… θα τιμωρηθούν. Έχουμε αναρωτηθεί, πώς όλη αυτή η κατάσταση θα επιδράσει στην ψυχολογία των παιδιών μας;
Κλείνοντας, τη φετινή σχολική χρονιά εγκαινιάσαμε ένα νέο σχολείο, με διαφορετικές συνήθειες από τις μέχρι τώρα γνώριμες. Ας αφήσουμε κατά μέρους την επικίνδυνη συνομωσιολογία και ας επικεντρωθούμε στην ανάγκη των ανοιχτών σχολείων, στην εκπλήρωση των παιδικών αναγκών, την προάσπιση της παιδικής αθωότητας, αντιστρέφοντας το μέτρο της ποινής και της τιμωρίας με ένα σύστημα επιβράβευσης, γιατί τα παιδιά έχουν ανάγκη από επιβράβευση και όχι από φόβο!