Η Αννίτα Λουδάρου (Ανν Λου) γεννήθηκε στην Αθήνα και πέρασε τα πρώτα παιδικά της χρόνια στο Τόκιο. Σπούδασε Γεωλογία, Χρηματοοικονομικά, Ψυχολογία και Ψυχανάλυση στην Πάτρα, στο Λονδίνο και στην Αθήνα, όπου τώρα ζει και εργάζεται. Η συλλογή διηγημάτων «Τη νύχτα που τρεμόσβηνε το λ» (2020, εκδόσεις Απόπειρα), η οποία είναι και η αφορμή της συζήτησής μας, είναι το τρίτο της βιβλίο. Προηγήθηκαν η συλλογή διηγημάτων «Τράνζιτ» και η νουβέλα «Ιώδιο», επίσης από τις εκδόσεις Απόπειρα.
Συνέντευξη Χαριτίνη Μαλισσόβα
Η νύχτα που τρεμόσβηνε το Λ, η συλλογή διηγημάτων σας που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Απόπειρα. Θα μας δώσετε κάποια στοιχεία του βιβλίου;
Είναι μια συλλογή 53 μικρών διηγημάτων. Όλα περιγράφουν ανθρώπινες ιστορίες μέσα στον χρόνο. Καθημερινές απλές ιστορίες σαν αυτές που ζούμε όλοι. Δεν χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερη δράση, παρόλο που κάποιες απ’ αυτές περιγράφουν μια μεγάλη χρονική περίοδο της ζωής του πρωταγωνιστή. Άλλωστε το έχουμε δει και στις δικές μας ζωές. Μπορεί να κάνουμε ίδια, απλά, καθημερινά πράγματα που στο τέλος όμως μ’ ένα δικό τους, μοναδικό τρόπο μας φθάνουν κάπου που τις πιο πολλές φορές μας φαίνεται απίστευτο. Ίσως γιατί τα πιο σημαντικά γεγονότα της ζωής δεν είναι αυτά που βλέπουμε και συμβαίνουν έξω μας, αλλά τα άλλα, αυτά που συμβαίνουν μέσα μας. Αδιάφορο αν αυτά ονομάζονται συναισθήματα, εμπειρίες ή βιώματα, στην πραγματικότητα είναι οι ρυθμιστές της ζωής που συμβαίνει μέσα μας. Οι ιστορίες στο «Τη νύχτα που τρεμόσβηνε το λ» διαδραματίζονται στον έσω χώρο και χρόνο.
Τι σας ώθησε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή;
Η συγγραφή ήταν πάντα για μένα ένα καταφύγιο, ένα θαύμα απελευθέρωσης και αναγέννησης. Η συγγραφή δεν είναι μόνο η γέννηση του γραπτού. Είναι η προσμονή, είναι η κυοφορία της έκφρασης και υπό αυτή την έννοια είναι ένα δώρο αναγέννησης για τον συγγραφέα, γιατί στον κόσμο του πριν και του τώρα έχει μεσολαβήσει η συγγραφή του έργου και η ζωή του δεν μπορεί να παραμένει ακριβώς, όπως ήταν πριν απ’ αυτό.
Η ιδιότητα της ψυχαναλύτριας με ποια στοιχεία έχει συνδράμει στη συγγραφή των ιστοριών σας;
Η ψυχαναλυτική και η συγγραφική ιδιότητα είναι συμπληρωματικές, βοηθάει η μια την άλλη. Ο ψυχαναλυτής είναι με μια έννοια ένας ιδιότυπος ωκεανογράφος, που ψάχνει στα τυφλά μέσα στα βάθη του άχρονου ασυνειδήτου για να βρει ξεχασμένα και απωθημένα συναισθήματα, βιώματα, εμπειρίες και μέσα από τον λόγο, μιλώντας δηλαδή, να ανοίξει δρόμους σύνδεσης με το εδώ και το τώρα του ανθρώπου, έτσι που να φωτιστεί ο τρόπος που ένας άνθρωπος λειτουργεί. Ο συγγραφέας ψάχνει επίσης στα τυφλά και μέσα από τον γραπτό λόγο, με τις λέξεις, συνδέει συναισθήματα, βιώματα, εμπειρίες και σκάβει μέχρι τα βάθη του ψυχισμού των ηρώων του.
Ποιοι είναι οι δικοί σας αγαπημένοι συγγραφείς;
Είμαι φανατική αναγνώστρια και εδώ έχω να αναφέρω πολλά-πολλά ονόματα. Όμως αν πρέπει να περιοριστώ κάπου, δεν θα ήθελα να έχω ξεχάσει τον Καζαντζάκη, τον Καμύ, τον Μαρκέζ, τον Κάφκα, τον Χάκκα, τον Καββαδία, τον Ουελμπέκ, τον Κορτάσαρ, τον Κούντερα, τη Λυμπεράκη, τη Μήτσορα, τον Ραπτόπουλο, τον Σκαμπαρδώνη, τη Δούκα, την Καρυστιάνη, τον Τσαλαπάτη. Ειλικρινά δεν ξέρω πού να σταματήσω.
Ποιο στίγμα θα αφήσει η πανδημία στη ζωή μας και στην ψυχική υγεία μας;
Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον. Θέλει, έχει ανάγκη να ανήκει σε μια ομάδα. Η κοινωνικοποίησή του είναι αναγκαία συνθήκη για να ζήσει σύμφωνα με τις βιολογικές και τις ψυχοσυναισθηματικές του ανάγκες. Η απομόνωση, η αποστασιοποίηση, δημιουργούν περιβάλλον που ευνοεί την έξαρση νευρωσικών συμπτωμάτων, όπως για παράδειγμα φοβιών, ιδεοψυχαναγκασμών, καταθλίψεων. Οι άνθρωποι φοβούνται, και με τον τρόπο που ο καθένας διαχειρίζεται τον φόβο του πορεύεται σε μια άγνωστη γη, καθηλωμένος όμως. Διότι μόνο σαν καθήλωση θα μπορούσα να περιγράψω τη σημερινή συνθήκη όπου ο άνθρωπος περιορίζει τη συναναστροφή του με άλλους ανθρώπους. Για τα παιδιά τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα, με την έννοια ότι βρίσκονται σε περίοδο ανάπτυξης. Μαθητής, φοιτητής δεν είναι μόνο αυτός που μελετάει, που εκπαιδεύεται. Είναι ο νέος άνθρωπος, το παιδί που συναναστρέφεται συνομηλίκους του, που μιλάει, παίζει, συνδέεται με τους συμμαθητές του και τους συμφοιτητές του. Δεν είναι τυχαίο ότι σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη παρ’ όλη την απαγόρευση, τα σχολεία και τα πανεπιστήμια παρέμειναν ανοικτά. Για παράδειγμα στη Δανία, στη Βρετανία, στην Φιλανδία.
Υπογράφετε τα βιβλία σας ως Ανν Λου. Θέλετε να μας εξηγήσετε γιατί επιλέξατε μέρος του ονόματος και του επωνύμου σας;
Άρχισα να δημοσιεύω τα κείμενά μου στο blog μου το 2013. Ήμουν ήδη ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεύτρια και ήθελα να διαφυλάξω την περίπτωση που κάποιος θεραπευόμενός μου διάβαζε όσα έγραφα. Όμως πολύ γρήγορα αντιλήφθηκα πως δεν εμποδίζεται η ψυχοθεραπευτική σχέση. Το Ανν Λου έμεινε μετά σαν κάτι που αγαπήθηκε και δηλώνει το πώς ξεκίνησε η συγγραφική μου διαδρομή. Δεν είμαι όμως σίγουρη πως θα υπογράφω τα κείμενά μου και στο μέλλον έτσι.
Ποια αξία θεωρείτε υπέρτατη;
Για μένα οι άνθρωποι δεν ζουν αναπνέοντας οξυγόνο. Από την αγάπη ζουν. Την αγάπη που ανατέλλει μέσα στον άνθρωπο σαν ένας ζεστός ήλιος εκεί που υπάρχει ευγνωμοσύνη για έναν άλλο άνθρωπο και μόνο που υπάρχει. «Σ’ αγαπώ γιατί είσαι ωραία, σ’ αγαπώ γιατί είσαι εσύ» λέει το τραγούδι. Αυτή την όσο το δυνατόν πιο ανιδιοτελή αγάπη που έχει μια μάνα για το παιδί της, μια αγαπημένη για τον αγαπημένο της, ένας δάσκαλος για τους μαθητές τους, μια γιαγιά, ένας παππούς για το εγγόνι του. Την αγάπη που οδηγεί σε υπέρβαση, που αντέχει την άγνωστη προσμονή, την αγάπη της εμπιστοσύνης, που για όλους αυτούς τους λόγους γεννά ελπίδα για έναν καλύτερο κόσμο πιο ανθρώπινο.
Πρόσφατα επανεκδόθηκε η νουβέλα σας Ιώδιο που διάβασα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Θα μας πείτε λίγα λόγια για το βιβλίο σας αυτό;
Το Ιώδιο περιγράφει μια δύσκολη σχέση. Είναι η σχέση μάνας-κόρης. Είναι μια σχέση δυνατή που όμως δεν είναι και πάντα επιτυχής, κάτι που λίγο πολύ το βλέπουμε όλοι σε διάφορες σχέσεις τριγύρω μας. Γιατί άραγε θα αναρωτηθούμε. Γιατί και η μητέρα έχει το δικό της ασυνείδητο που περιέχει τα δικά της απωθημένα συναισθήματα. Αγνοεί ποιος είναι ο πραγματικός λόγος που λειτουργεί με τον τρόπο που λειτουργεί στο παιδί της. Την ίδια στιγμή που με τη λογική της δίνει λογικοφανείς απαντήσεις στο γιατί διαλέγει αυτή ή την άλλη επιλογή για το παιδί της, το ασυνείδητο της κρύβει το αληθινό της κίνητρο. Η σκηνή της σκυμμένης πάνω στο παιδί της μητέρας που το βοηθά να κάνει τα πρώτα του βήματα μας είναι οικεία. Από τη μια το εμπεριέχει και το περιβάλλει μέσα στο κυρτό της σώμα, κρατώντας το όρθιο από τα αδύναμα χέρια του, από την άλλη οδηγεί τα πρώτα του βήματα μακριά απ’ αυτήν προς τον κόσμο. Η μητρότητα μπορούμε να πούμε δεν είναι τόσο ένα γεγονός βιολογίας, όσο γεγονός επιθυμίας. Εξ ου και η φράση με την οποία ξεκινάει το Ιώδιο.
Πώς φαντάζεστε αρκετά χρόνια αργότερα το δικό σας στίγμα στον συγγραφικό χώρο;
Είμαι κακή στην πρόβλεψη. Επιθυμώ να γράφω όσο περισσότερο μπορώ, με το ίδιο πάθος. Δεν μπορεί παρά κάπου να οδηγήσει αυτό. Όπως βλέπω στη μέχρι τώρα πορεία μου, όσες δυσκολίες κι αν υπάρχουν, πάντα υπάρχει χώρος για τους ανθρώπους που γράφουν όπως και για αυτούς που διαβάζουν σαν να γράφουν.
Ασχολείστε συγγραφικά με κάτι καινούργιο;
Ναι, γράφω ένα μυθιστόρημα.