Η Άννα Εμμανουήλ γεννήθηκε το 2002 στον Βόλο. Είναι απόφοιτος του Παιδαγωγικού Τμήματος Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Ιδιαίτερο ερευνητικό ενδιαφέρον στον κλάδο της αποτελεί η ενασχόληση με την τέχνη και η προσβασιμότητα αυτής σε σχέση με τα άτομα με αναπηρία όρασης. Αγαπημένα της καθημερινά ενδιαφέροντα αποτελούν η συγγραφή ποίησης, διηγημάτων, αλλά και η δημιουργία έργων τέχνης σε ψηφιακή μορφή (digital art), όπου και έχει αποσπάσει το Α’ Βραβείο του Πανελλήνιου Διαγωνισμού Digital Art by Kefalos (2024). Το Εστί ηδονή είναι η πρώτη της ποιητική συλλογή από τις ΑΩ Εκδόσεις.
Συνέντευξη
ΧΑΡΙΤΙΝΗ ΜΑΛΙΣΣΟΒΑ
«Εστί ηδονή», ο τίτλος της πρώτης σας ποιητικής συλλογής, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΑΩ. Θα μας δώσετε κάποια στοιχεία του βιβλίου;
Το «Εστί ηδονή» πρόκειται για ένα βαθιά ερωτικό βιβλίο όπου μας μυσταγωγεί στα βαθύτερα της ηδονής και του έρωτα. Κάθε ποίημα αποτελεί μια ερωτική εξομολόγηση. Μια προσωπική κατάθεση καρδιάς. Κάθε στίχος και ένα ερωτικό κάλεσμα. Οι συμβολισμοί με το θεϊκό σε συνδυασμό με το ανθρώπινο, δεν εξαντλούνται, αλλά διεισδύουν στο υποσυνείδητο, βοηθώντας τον αναγνώστη, να κατανοήσει πλήρως πως μπορεί ο Έρωτας να ακολουθήσει τα χνάρια της θυσίας στον Κόσμο και της μαρτυρίας. Κάθε σελίδα κοσμείσαι εξίσου από σχέδια που δημιουργούν την αίσθηση ότι κάθε στίχος ζωντανεύει εμπρός μας και γινόμαστε όλοι εξίσου κοινωνοί της ερωτικής μέθεξης.
Τι σας ώθησε να γράψετε σε ποιητικό λόγο;
Αν είχα στα χέρια μου, αυτή τη στιγμή, την πένα μου και μια λευκή σελίδα, δεν θα μπορούσα να γράψω τον λόγο για τον οποίο γράφω. «Αν ένα πουλί μπορούσε να πει με ακρίβεια τι τραγουδάει, γιατί τραγουδάει και τι είναι αυτό που το κάνει να τραγουδάει, δεν θα τραγουδούσε…». Παραλλάσσοντας την παραπάνω σημείωση του Πωλ Βαλερύ θα λέγαμε ότι «Αν ένας ποιητής μπορούσε να πει με ακρίβεια τι γράφει, γιατί γράφει και τι είναι αυτό που τον κάνει να γράφει, δεν θα έγραφε». Κι εγώ, δεν ξέρω να σας πω, τι είναι αυτό που με ωθεί να γράφω. Σε τι με βοηθάει και ποιος είναι ο σκοπός της. Το μόνο που ξέρω είναι ότι με κάνει ταξιδιώτισσα της ζωής. Είτε με γεμίζει με έρωτα είτε με θλίβει είτε με ουρανοκυλά είτε με κατεβάζει στα τάρταρα της Κόλασης. Πράξη ερωτική. Πράξη θυσίας. Ένας καθρέφτης που δεν βλέπεις το πρόσωπό σου, αλλά το απόλυτο κενό.
Με ποια αφορμή και κάτω από ποιες συνθήκες γράφετε;
Όταν βρίσκομαι στον κήπο μου και ξαφνικά στο ραδιόφωνο αρχίζει ένα εκπληκτικό τραγούδι, κάποια αόρατη ενέργεια αγγίζει την ψυχή μου. Όταν βλέπω τον ήλιο να γέρνει μέσα στη θάλασσα, θέλω να εκφράσω την ομορφιά μέσα από τις λέξεις μου. Ένα κελάηδημα. Ένα φιλί. Μια μυρωδιά ή ένα χάδι. Ακόμη και ένα βλέμμα αρκεί για να γράψω. Ή ακόμα και ένα όνειρο που φαντάζομαι όταν ξαπλώνω στο κρεβάτι, μονομιάς με τραβά να το κάνω ύλη. Κι όλο αυτό γίνεται βάλσαμο στην ψυχή μου. Γίνεται τροφή και έμπνευση. Γίνεται έρωτας…
Τα ποιήματα που περιλαμβάνονται στο Εστί ηδονή σε ποιες χρονικές περιόδους γράφτηκαν;
Η συγκεκριμένη ποιητική συλλογή γράφτηκε σε μια περίοδο βαθιά ηδονική που είχε ως πηγή έμπνευσης τον Έρωτα. Διαβάζοντας τις σελίδες του Ν. Καζαντζάκη «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται» ήρθε μια θρυαλλίδα έμπνευσης. Πως η ιδεολογία του Θείου και του Πάθους μπορεί να συσχετιστεί με τον Έρωτα. Πως ο καθένας μας, μπορεί να γίνει ένας άνθρωπος θεϊκός και ανθρώπινος, έτοιμος να σταυρωθεί στο ξύλο της θυσίας στην αγάπη, πως ο Έρωτας γίνεται Δημιουργός μας. Η ουσία του Έρωτα είναι ο αγώνας. Μέσα στον αγώνα τούτο δουλεύουν αιώνια ο πόνος, η ηδονή και η ελπίδα. Όμοια όπως τόνιζε και ο Καζαντζάκης είναι και η ουσία του Θεού. Γι’ αυτό χρέος μου ήταν να σμίξω τις δυο άρχουσες ουσίες της ανθρώπινης ζωής στον σύγχρονο ρυθμό της κοινωνίας μας.
Τι σημαίνει για εσάς το να γράφετε ποίηση;
Για μένα η ποίηση είναι μια πηγή αθωότητας. Μια πηγή επανάστασης. Μια μεταμόρφωση των ονείρων μου σε κάτι απτό. Μια βαθύτερη αντίληψη της πραγματικότητας. Οι αισθήσεις μου με κινητοποιούν άκρως στην ενστάλαξη των σκέψεών μου σε λέξεις. Σε πνευματικά αρώματα που θέλω να γευτώ όχι μόνο εγώ, αλλά και όσοι ταξιδεύουν μαζί μου στη ζωή. Η ποίηση είναι ελευθερία που ταυτίζεται με το φως. Μπορεί και με το μυστήριο. Με τη μαγεία. Μετασχηματίζει και διαιωνίζεται. Είναι ο μόνος τρόπος για να φθάνεις κάθε μέρα στον Παράδεισο…
Ποιο ποίημα της συλλογής θεωρείτε πιο αντιπροσωπευτικό; Θέλετε να γράψετε κάποιους στίχους του;
Το ποίημα «Ανήφορος» θεωρώ ότι είναι το πιο αντιπροσωπευτικό δείγμα του πώς για να κερδίσεις τον αιώνιο έρωτα, θα χρειαστεί να βαστάξεις επάνω σου τη θυσία και τον πόνο:
«Βαρύς ο Σταυρός της Ηδονής.
Ασήκωτος πόνος.
Οδυρμός συνοδεύει το πέρασμα.
Το Άγιο ξύλο, της θυσίας μου,
Ακράδαντο, απέραντο…
Σε κουβαλώ μέσα μου και πάνω μου.
Ναι, σε ποθώ.
Όσο τίποτα στο φως και στο σκοτάδι.
Γιατί φως από το φως σου είμαι.
Εγώ είμαι το φως του κόσμου.
Έκσταση θεία.
Κάλεσμα παράφορο για αέναη άφεση.
Συνεχής προσευχή.
Και όποιος ακολουθήσει το βήμα μου,
Όπως και τώρα στον ανήφορό σου,
Αγάπη
Μετέωρος θα ’ρθει, στο σκοτάδι και τον ήλιο.
Ματώνει το σύρσιμο τα άκρα μου.
Μητρικός σπαραγμός λιγώνει ακόρεστα τα σωθικά μου.
Ζωή μπροστά.
Θυσία στο φως της Ηδονής ελαύνει…».
Γιατί οι νέοι του ηλικιακού σας πεδίου δεν ασχολούνται με την ανάγνωση ποίησης;
Ίσως για την πλειοψηφία των νέων της σύγχρονης εποχής η ποίηση και η λογοτεχνία είναι μια νεκρή ύλη του παρελθόντος. Η αυτοματοποίηση, η εικόνα και η βραχύβια απόλαυση της οθόνης, έχει απομακρύνει τους νέους από την πνευματική αναζήτηση. Η ποίηση δεν πρέπει να θεωρείται κάτι ξεπερασμένο. Η ποίηση έχει την ευελιξία να προσαρμόζεται και να ανταποκρίνεται στην εποχή μας. «Η ποίηση έρχεται να σε βρει με ποδήλατο, με μηχανάκι, με αυτοκίνητο άλλοτε έρχεται σαν αμαζόνα με το σπαθί υψωμένο, άλλοτε σε ακολουθεί από το σουπερμάρκετ σαν κουρελού ζητιάνα… Πατρίκιος». Ίσως σε αυτό σημαντικό ρόλο, μιλάω πλέον και ως εκπαιδευτικός, διαδραματίζουν και οι φορείς αγωγής, όπως το σχολείο, αλλά και η οικογένεια όπου δεν ενσαρκώνουν στους νέους την τροφή για γνώση και έκφραση. Συνήθως οι νέοι συνδέουν το βιβλίο με πράγματα αρνητικά. Με εξετάσεις, με διαγωνίσματα, με την αποστήθιση. Και με αυτόν τον τρόπο η λογοτεχνία γίνεται εξαναγκασμός. Απώθηση που δεν προσφέρει κάτι ουσιώδες. Όμως θα ήθελα να παροτρύνω κάθε νέο, πως η συγγραφή και η ποίηση είναι η ύστατη μορφή ελευθερίας. Είναι ο μόνος τρόπος να ξεγλιστρούμε στο δέρμα, την φωνή και την ψυχή του άλλου…
Ποιοι είναι οι δικοί σας αγαπημένοι λογοτέχνες;
Φυσικά ο Οδύσσειος Καβάφης. Ιδιαίτερα τα έργα του που αφορούν την ηδονή. Ιδιαίτερη λυρικότητα και εξύμνηση του έρωτα ως ανάμνηση. Καθώς και ο αγαπημένος Βρεττάκος. Ένας ποιητικός κόσμος γιομάτος μικρά και μεγάλα θαύματα. Μέσα σ’ αυτόν βλέπει τη μεγαλοσύνη του Θεού. Και δεν τον αλλάζει με τίποτα! Όλα τα ντύνει με φως και με χρώματα χαρούμενα, τα λούζει μ’ ευωδιές και μύρα. Όλα τού είναι μαγικά, ωραία. Τα βλέπει τυλιγμένα σε μια αιώνια μακαριότητα και αγάπη.
Ποιο βιβλίο διαβάσατε πρόσφατα και σας εντυπωσίασε;
Ένα βιβλίο που διάβασα πρόσφατα ήταν το βιβλίο «Συνομιλώντας με τον Τάσο Λειβαδίτη». Όπου οι συγγραφείς έχουν δημιουργεί έναν μακροσκελή διάλογο μαζί του μέσα από πολλαπλές ερωτήσεις που αφορούν τη ζωή.
Θα μας πείτε και για εικαστικά έργα που κοσμούν το βιβλίο σας;
Εκτός από την ποίηση, ένα από τα βασικά ενδιαφέροντά μου είναι και η ψηφιακή ζωγραφική. Προσπαθώ να ενσαρκώνω τα συναισθήματά μου και μέσα από την εικαστική απεικόνιση. Οι εικόνες πέρα από τις λέξεις μπορούν και ταξιδεύουν. Έτσι προσπάθησα να αποτυπώσω κάθε ερωτικό στίχο με μια βαθιά ερωτική εικόνα, διατηρώντας το ενδιαφέρον του αναγνώστη.
Ποια αξία θεωρείτε υπέρτατη;
Υπέρτατη; Η αγάπη. Η απόλυτη, η άνευ όρων και η άδολη. Το πλήρες «άγγιγμα ψυχής». Η ένωση των δυο ψυχών σε μια. Η συναισθηματική ολοκλήρωση μέσα από την ένωση. Μαζί όμως με την αγάπη και η ελευθερία. Το να κοιτάζεις κανείς το σκοτάδι χωρίς ελπίδα καμιά και να στέκεται όρθιος.
Ασχολείστε με τη συγγραφή κάποιου νέου βιβλίου;
Οι λέξεις μου ποτέ δεν στερεύουν και τρέχουν σαν αίμα στις φλέβες μου. Πάντα κάτι καινούργιο γεννιέται.