Αναγκαίο το παιχνίδι στα κωφά και βαρήκοα παιδιά – H Γιώτα Κούγιαλη μιλά για το πρωτοποριακό βιβλίο της

Το παιχνίδι είναι αναφαίρετο δικαίωμα όλων των παιδιών. Πόσο μάλιστα εκείνων που αντιμετωπίζουν προβλήματα ακοής. Κάπως έτσι προέκυψε η ιδέα της συγγραφής του πρωτοποριακού βιβλίου «Ψυχοκινητικά παιχνίδια για κωφά/βαρήκοα παιδιά», που κυκλοφόρησε πριν από λίγους μήνες από τις εκδόσεις Ήβη που έχουν έδρα τον Βόλο. Η συνεργασία της νηπιαγωγού Γιώτας Κούγιαλη και του ειδικού παιδαγωγού Δημήτρη Αισώπου, απέφερε ένα εξαιρετικό εγχειρίδιο που μπορεί να βελτιώσει θεαματικά τη ζωή των κωφών και βαρήκοων παιδιών.

Η Πηλιορείτισσα συγγραφέας με καταγωγή από το Προμύρι, η οποία εργάστηκε για πολλά χρόνια στη δημόσια εκπαίδευση, αλλά και στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ως υπεύθυνη για την πρακτική άσκηση των φοιτητών του Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης, μίλησε για το βιβλίο που συνέγραψε με τον Δημήτρη Αίσωπο και υπόσχεται να προσφέρει εναλλακτικές λύσεις στην καθημερινότητα των παιδιών με πρόβλημα στην ακοή. «Αυτό που είδαμε και εντοπίσαμε, ήταν η έλλειψη ενός τέτοιου βιβλίου. Δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο στη βιβλιογραφία που να ασχολείται με παιχνίδια για κωφά/βαρήκοα παιδιά και ήταν η ανάγκη να υπάρχουν παιχνίδια γι αυτά τα παιδιά. Από εκεί ξεκίνησε, όλα τα παιδιά έχουν δικαίωμα στο παιχνίδι. Είδαμε ότι υπήρχε έλλειψη. Αυτή ήταν η πρώτη ώθηση, ανέφερε χαρακτηριστικά η συνταξιούχος, πλέον, νηπιαγωγός, καθώς αναφέρθηκε στη συνεργασία της με τον Δημήτρη Αίσωπο.

Η κ. Κούγιαλη υπήρξε εκπαιδευτικός γενικής κατεύθυνσης. Πριν αρκετά χρόνια, για την ακρίβεια το 1998, έγραψε το βιβλίο «Ψυχοκινητικές δραστηριότητες για νήπια και προνήπια», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Δόθηκε ως εγχειρίδιο στους φοιτητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και στους δασκάλους για την εξομοίωσή τους κι έτσι ήταν γνώστρια του αντικειμένου, που αφορά στις ψυχοκινητικές δραστηριότητες των παιδιών. Με δεδομένη και την εξειδίκευση του έτερου συγγραφέα στην ειδική αγωγή, οι δύο εκπαιδευτικοί ένωσαν τις δυνάμεις τους και ολοκλήρωσαν το βιβλίο για τα ψυχοκινητικά παιχνίδια σε κωφά και βαρήκοα παιδιά.

«Το βιβλίο χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο περιλαμβάνει ψυχοκινητικές δραστηριότητες για νήπια και προνήπια, κωφά/βαρήκοα παιδιά εννοείται. Απευθύνονται αυτές οι δραστηριότητες σε μικρότερα παιδιά, ηλικίας νηπιαγωγείου», είπε η κ. Κούγιαλη και πρόσθεσε: «Στο δεύτερο μέρος βάλαμε παραδοσιακά παιχνίδια και τις παραλλαγές τους. Τα προσαρμόσαμε στις ανάγκες των κωφών/βαρήκοων παιδιών. Όλα αυτά τα παιχνίδια και στα δύο μέρη, παίζονται άνετα απ’ όλα τα παιδιά. και ακούοντα και κωφά/βαρήκοα. Και είναι πολύ καλά, όχι μόνο για τις ειδικές τάξεις, αλλά και τις τάξεις ένταξης που υπάρχουν παιδιά ακούοντα και παιδιά κωφά/βαρήκοα. Έτσι παίζοντας μεταξύ τους , μπορούν να κοινωνικοποιηθούν και να αποκτήσουν συναίσθηση. Να μπαίνει το ένα παιδί στη ψυχολογία του άλλου, να σέβεται τις ανάγκες του καθενός και ό,τι προσφέρει το παιχνίδι».

Η συγγραφέας ανέφερε μάλιστα ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα των παιχνιδιών που διασκεύασαν με τον Δημήτρη Αίσωπο: «Ένα πολύ γνωστό παιχνίδι είναι η «Μικρή Ελένη». Τα παιδιά πιάνονται χέρι-χέρι και σχηματίζουν ένα κύκλο και τραγουδούν τους στίχους «Η μικρή Ελένη κάθεται και κλαίει, γιατί δεν την παίζουν οι φιλενάδες της», ενώ ένα άλλο κάθεται στο κέντρο, το οποίο έχοντας κλειστά τα μάτια πιάνει ένα παιδί και καλείται να το αναγνωρίσει μόνο από την ψηλάφηση. Στην αρχή βάζουμε το παιχνίδι όπως ακριβώς το γνωρίζουμε. Χωρίς αλλαγές. Έπειτα παραθέτουμε τη διασκευή του. Τι αλλάζουμε σ’ αυτό για να είναι προσεγγίσιμο από τα κωφά/βαρήκοα παιδιά. Σ’ αυτή την περίπτωση δεν κλείνουν τα μάτια. Ας μη ξεχνάμε ότι δεν ακούνε. Αν τους κλείσεις και τα μάτια, χάνουν τον προσανατολισμό τους, νιώθουν πως βρίσκονται στο κενό. Αν τους πούμε να κλείσουν τα μάτια, όχι όμως με ύφασμα κι εμείς βρισκόμαστε πάντα δίπλα τους ακουμπώντας το χέρι στην πλάτη, θα νιώσουν ασφάλεια κι έτσι θα συνεχιστεί το παιχνίδι. Μια τόσο μικρή διαφορά κάνει το παιχνίδι προσβάσιμο στα κωφά/βαρήκοα παιδιά».

Η Γιώτα Κούγιαλη στάθηκε επίσης στον χρόνο που χρειάστηκε μέχρις ότου το βιβλίο πάρει τον δρόμο για το τυπογραφείο, εξηγώντας τον λόγο: «Μας πήρε καιρό να το ολοκληρώσουμε. Άλλωστε, πρόκειται για κάτι καινούριο. Πρέπει να ξέρεις ποιοι είναι οι κανόνες που πρέπει να ακολουθήσεις για να παίξεις και μέσα στην εισαγωγή μας έχουμε αυτούς τους κανόνες. Διαβάσαμε πολύ, καταφύγαμε σε βιβλιογραφία».

Σε κάθε περίπτωση, το βιβλίο μπορεί να εξελιχθεί σε ένα πολύ χρήσιμο «εργαλείο», που μπορεί να βελτιώσει τη ζωή των παιδιών: «Φυσικά και όχι μόνο των παιδιών, αλλά και των οικογενειών. Μπορεί ο γονιός να το πάρει. Κατά κάποιο τρόπο αυτά τα παιδιά ήταν καταδικασμένα να μην παίξουν. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να έχεις μπροστά σου έναν πλούτο παιχνιδιών για να επιλέξεις. Δεν παίζουμε οτιδήποτε με κάθε παιδί. Παίζουμε κάτι που είναι στα μέτρα του και ανταποκρίνεται στις γνωστικές του δυνατότητες. Δεν θα του δώσουμε κάτι πολύ εύκολο, γιατί υποτιμούμε το παιδί, ούτε κάτι πολύ δύσκολο. Επομένως όταν έχεις μπροστά έναν αρκετά μεγάλο αριθμό παιχνιδιών, μπορείς να προσεγγίσεις καλύτερα το παιδί και να βοηθήσεις την ομαλή ένταξή του».

Κι επειδή στην πράξη κρίνονται όλα, η κ. Κούγιαλη θυμήθηκε όσα έγιναν στην επίσημη παρουσίαση του βιβλίου πριν από λίγους μήνες, κατά τη διάρκεια του 2ου Φεστιβάλ Παιδικού και Εφηβικού Βιβλίου, που έγινε στον Βόλο πριν από λίγους μήνες: «Οι αντιδράσεις των παιδιών ήταν απίστευτες. Όταν παρουσιάσαμε το βιβλίο στο φεστιβάλ παιδικού βιβλίου στη Νέα Ιωνία, το κλίμα που επικρατούσε, ήταν κλίμα αγάπης. Συναντήθηκαν στα παιχνίδια ακούοντα και κωφά/βαρήκοα παιδιά. Τα έβλεπες ότι χαίρονταν πάρα πολύ κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού. Ήταν κάτι τόσο ωραίο και συγκινητικό. Είχαμε πολύ καλή ανταπόκριση».