Μπορεί να αποδώσουμε το φταίξιμο στα στρώματα ύπνου, στον φόρτο εργασίας ή σε περιόδους έντονου άγχους. Η αλήθεια όμως είναι, ότι η αλλαγή ώρας κάθε φορά είναι μια απαιτητική διαδικασία για το βιολογικό μας ρολόι, κάτι με το οποίο συμφωνούν και οι ειδικοί.
Και ναι, ίσως αυτή η μία επιπλέον ώρα ημέρας, που επιμηκύνει τη διάρκεια της βόλτας μας ή το περιθώριο να τελειώσουμε τις δουλειές μας, να μοιάζει ιδανική. Παρόλα αυτά έχει τις συνέπειές της στην ξεκούραση και τον οργανισμό μας.
Οι ειδικοί σε θέματα ύπνου μάλιστα, υποστηρίζουν, ότι το να ξυπνάμε και να κοιμόμαστε μια ώρα νωρίτερα, απ’ ότι έχουμε συνηθίσει, επιβαρύνει το βιολογικό μας ρολόι. Συγκεκριμένα ερευνητές του American Academy of Sleep Medicine τάσσονται υπέρ της κατάργησης της αλλαγής ώρας και διατήρησης του χειμερινού ωραρίου. Ο λόγος είναι, ότι η αλλαγή των ρολογιών δε συμβαδίζει με το βιολογικό μας ρολόι.
Η αλλαγή ώρας υπεύθυνη για προβλήματα υγείας, ατυχήματα και μειωμένη παραγωγικότητα;
Ο θυμόσοφος ελληνικός λαός συνήθιζε να το λέει ραστώνη του καλοκαιριού. Οι ερευνητές πλέον μιλάνε για προσπάθεια του οργανισμού να προσαρμοστεί στο θερινό ωράριο. Η Lauren Hale, PhD, αντιπρόεδρος του Συμβουλίου του National Sleep Foundation εξηγεί, ότι αρκεί να δει τις συνέπειες κανείς στο σύνολο του πληθυσμού. Μπορεί οι περισσότεροι να κατηγορούν τα στρώματα, τον φόρτο εργασίας ή το βεβαρημένο πρόγραμμα για την κούραση. Όμως η Lauren Hale εξηγεί:
“Είναι δύσκολο να βγάλει κάποιος συμπεράσματα για προβλήματα υγείας εξαιτίας της αλλαγής ώρας από μεμονωμένες αναφορές. Ωστόσο σε επίπεδο πληθυσμού τη δεδομένη χρονική περίοδο παρατηρείται αύξηση σε καρδιακά επεισόδια, εμφράγματα, αυτοκτονίες, αυτοκινητιστικά ατυχήματα και μειωμένη παραγωγικότητα. Όλα αυτά παρατηρούνται σε έξαρση λίγες μέρες μετά τη μετάβαση στο νέο ωράριο”.
Γιατί αισθανόμαστε κούραση στην αλλαγή ώρας;
Κατά τη μετάβαση στο θερινό ωράριο ξυπνάμε μια ώρα νωρίτερα απ’ ότι έχουμε συνηθίσει, κάτι μας κάνει νωθρούς. Το σώμα λειτουργεί καλύτερα, όταν έχει σταθερό ωράριο σε όλη την εβδομάδα.
Σύμφωνα με κλινικούς ψυχολόγους διακόπτει το μοτίβο ύπνου καθενός μας προκαλώντας αϋπνία. Αυτό με τη σειρά του έχει ως αποτέλεσμα να αισθανόμαστε περισσότερο κουρασμένοι στη διάρκεια της ημέρας. Σκεφτείτε το jet lag ή πως ξυπνάτε τη Δευτέρα το πρωί, όταν έχετε ευχαριστηθεί ύπνο το Σαββατοκύριακο.
Ακόμη και μια ώρα διαφοράς μπορεί να διαταράξει τον κιρκάδιο ρυθμό και να εκκρίνονται οι ορμόνες της κορτιζόλης και της μελατονίνης. Με απλά λόγια αισθάνεστε νυσταλέοι ή σε υπερένταση σε ακατάλληλες στιγμές στη διάρκεια της ημέρας.
3 tips για να είστε έτοιμοι για την επόμενη αλλαγή ώρας
1. Πηγαίντε στα κρεβάτια σας για ύπνο νωρίς… αλλά με σύστημα
Η γονεϊκή εντολή που στοιχειώνει τα παιδικά μας χρόνια, γιατί διακόπτει το παιχνίδι, έχει βάση και τη συνιστούν και οι ειδικοί. Όσο νωρίτερα πηγαίνουμε στα κρεβάτια μας για ύπνο, τόσο το καλύτερο, απλώς πρέπει να το κάνουμε με σύστημα! Συγκεκριμένα τις 5 πρώτες μέρες πριν την αλλαγή ωραρίου, ξεκινήστε να πηγαίνετε για ύπνο κάθε βράδυ όλο και πιο νωρίς, πχ 15 ή 30 λεπτά.
Αν παρόλα αυτά δεν έχετε τόσο χρόνο στη διάθεσή σας, προσαρμόστε το ωράριό σας, ώστε να κοιμάστε πιο γρήγορα, οποιαδήποτε νύχτα της εβδομάδας. Με αυτόν τον τρόπο βοηθάτε το σώμα σας να προσαρμοστεί στην επικείμενη αλλαγή ωραρίου, πριν αυτή ολοκληρωθεί. Έτσι δε θα χάσετε το ίδιο πολύ ύπνο ούτε θα αισθάνεστε το ίδιο κουρασμένοι, όταν η αλλαγή έρθει.
Αν πάλι σας είναι δύσκολο να κοιμηθείτε νωρίτερα το βράδυ, ο διαλογισμός είναι η λύση, που συνιστούν οι ειδικοί. Μάλιστα μια μελέτη του 2018 έδειξε, ότι ο διαλογισμός όπου εξασκείτε διάφορες τεχνικές αναπνοής, όπως ο διαλογισμός σάρωσης σώματος, μείωσε τον χρόνο που χρειάζεται κάποιος για αν αποκοιμηθεί, ακόμη και σε ενήλικες, που δύσκολα τους έπαιρνε ο ύπνος.
2.Αφήστε άπλετο φυσικό φως να μπει στον χώρο σας κάθε πρωί
Όταν ξυπνάμε τα πρωινά του καλοκαιριού, έχει ήδη ξημερώσει, με αποτέλεσμα να χάνουμε μια ώρα πολύτιμου φωτός. Ακόμη κι αν δε βγήκατε έξω να δείτε την ανατολή του ήλιου, το περιορισμένο φως που μπαίνει στο σπίτι, μας κάνει νυσταλέους και με δυσκολία αποχωριζόμαστε τα μαξιλάρια ύπνου. Γι’ αυτό και οι ειδικοί προτείνουν να εκτιθέμεθα στο φως του ήλιο με το που ξυπνάμε.
Το φως είναι μια από τις ισχυρότερες παραμέτρους, που μπορεί να πυροδοτήσει τον κιρκάδιο ρυθμό μας. Επομένως το να χάσουμε το πρωινό φως μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στις συνήθειες του ύπνου μας.
Ο σίγουρος τρόπος είναι να ανοίξετε τα παντζούρια αμέσως με το που σηκωθείτε το πρωί, επιτρέποντας στον ήλιο να θέσει σε λειτουργία το εσωτερικό σας ρολόι. Αν συνηθίζετε να σηκώνεστε πριν την ανατολή του ήλιου, οι ειδικοί προτείνουν να εκτίθεστε σε τεχνητό φως για να αναπληρώσετε την απώλεια του πρωινού φωτός.
3. Εντάξτε την κίνηση στην καθημερινότητά σας
Αν χρειάζεστε έναν ακόμη λόγο για να είστε πιο δραστήριοι καθημερινά, σας τον δίνουμε εδώ. Οι έρευνες δείχνουν, ότι η τακτική άσκηση μπορεί να βελτιώσει τη διάρκεια και την ποιότητα του ύπνου. Ακριβώς δηλαδή ό,τι χρειάζεστε πριν χάσετε μια ώρα ύπνου εξαιτίας της αλλαγής ωραρίου.
Τα θεραπευτικά οφέλη της άσκησης είναι προφανή: Η άθληση συσχετίζεται με την ανθεκτικότητα απέναντι στο άγχος. Έτσι όσοι ταλαιπωρούνται από αϋπνία λόγω άγχους, μπορούν να ξαναβρούν τον ύπνο τους, αρκεί να αθλούνται τακτικά. Επίσης οι ενδορφίνες, υπεύθυνες για την καλή μας διάθεση, αυξάνονται κατά την άθληση, κάτι που βελτιώνει τη διάθεσή μας, αλλά και περιορίζει την κακή διάθεση, που οφείλεται στην αλλαγή της ώρας.
Image by Freepik