Στις 15 Οκτωβρίου καθιέρωσε ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών τη Διεθνή Ημέρα της Αγρότισσας και η 16η Οκτωβρίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής και ημέρα ίδρυσης του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) του ΟΗΕ. Η χρονική σειρά των ημερών δημιουργεί άμεσα τον συνειρμό για τον ιδιαίτερο συμβολισμό των δύο ημερών αυτών για την κοινωνία, καθώς αποτυπώνεται άμεσα ο τρόπος εξέλιξης του ανθρώπινου γένους ανά τους αιώνες.
Σύμφωνα με τα διεθνή στοιχεία, το μέσο για τη διασφάλιση σωματικής και ψυχικής υγείας είναι η διατροφή. Σύμφωνα επίσης με επίσημες στατιστικές, περίπου το 50% των τροφίμων που παράγονται ετησίως στον κόσμο, καλλιεργείται από γυναίκες. Η διατροφή των ανθρώπων διαχρονικά έχει άμεση σχέση με τον ρόλο των γυναικών σε βιολογικό και κοινωνικό επίπεδο. Είναι παγκόσμιου βεληνεκούς ο ρόλος της γυναίκας – μητέρας στην διατροφή της επόμενης γενιάς. Η ανθρώπινη παράδοση έχει δώσει ιδιαίτερη έμφαση στον ρόλο της μητέρας – φύσης, της μητέρας – γης. Οι γυναίκες της Ζαγοράς και του Πηλίου γενικότερα με τον τριπλό ρόλο, της μάνας, της συζύγου και της αγρότισσας, ήταν πάντα στην πρώτη γραμμή, πολλές φορές στο παρασκήνιο, αλλά στην ουσία των γεγονότων και στο πεδίο του αγώνα για την επιβίωση και τη διαμόρφωση ενός καλύτερου μέλλοντος για τις επόμενες γενιές, σε ένα τοπίο ευλογημένο, αλλά δύσκολο γεωμορφολογικά. Από τη μία πλευρά ήταν και είναι μάχιμες στο χωράφι, για να συμβάλλουν στη παραγωγή των προϊόντων της οικογένειας, από την άλλη πάντα ενεργές στην ανατροφή των παιδιών της οικογένειας. Τις τελευταίες δεκαετίες οι γυναίκες αγρότισσες της Ζαγοράς αποτελούν και έναν δυναμικό πυρήνα εποχιακού εργατικού δυναμικού, που απασχολείται στο συσκευαστήριο του Αγροτικού Συνεταιρισμού. Ο Συνεταιρισμός, ευρύτερα γνωστός από τα μήλα και τα άλλα προϊόντα με το εμπορικό σήμα «ZAGORIN», πέραν από την οικονομική του συμβολή, δημιουργεί και ενισχύει γεγονότα ή δράσεις, που αναδεικνύουν την πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής, της πατρίδας μας και αποτελεί φορέα που είναι ταυτισμένος με την αγροτική δραστηριότητα στη Δημοτική Ενότητα της Ζαγοράς. Έχοντας ως κορωνίδα παραγωγής και εμπορίας τα κόκκινα μήλα, για τα οποία ο Συνεταιρισμός έχει κατοχύρωση Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης από το 1996, προωθεί στην αγορά ένα από τα βασικότερα προϊόντα, που συμβάλλουν στην υγιεινή διατροφή και θωρακίζουν τον ανθρώπινο οργανισμό. Η αποκλειστική καλλιέργεια των μήλων και των υπολοίπων προϊόντων, όπως αχλάδια, κάστανα, κεράσια, ακτινίδια, με το σύστημα της Ολοκληρωμένης Παραγωγής ή με το σύστημα της Βιολογικής Παραγωγής και η κατοχή όλων των διεθνών πιστοποιήσεων καθιστούν τα προϊόντα του Συνεταιρισμού όχι μόνο συμμάχους υγιεινής διατροφής των καταναλωτών, αλλά και απολύτως ασφαλή. Η κατανάλωση τροφών, όπως τα μήλα, θωρακίζουν τον οργανισμό. Άλλωστε, τα μήλα, αποτελούν από τις πρώτες στερεές τροφές που καταναλώνει ο άνθρωπος, σύμφωνα με τις οδηγίες της σύγχρονης παιδιατρικής. Η σχέση λοιπόν των αγροτών και ειδικά των αγροτισσών με τη διατροφή και δη τα υψηλής ποιότητας προϊόντα, στο πέρασμα των χρόνων έχει αποκτήσει ειδική βαρύτητα για την κοινωνία, τοπικά και ευρύτερα.
Γυναίκες το 40% των μελών του Συνεταιρισμού
Ο Συνεταιρισμός σήμερα εξυπηρετεί τα κοινά συμφέροντα περισσότερων από 800 παραγωγών, που αντιπροσωπεύουν το 99% περίπου του συνόλου των αγροτών από τη Ζαγορά, αλλά και τα όμορα χωριά Πουρί και Μακρυράχη. Το 40% των μελών του Συνεταιρισμού είναι γυναίκες, οι οποίες καλούνται προφανώς να αντιμετωπίσουν τη γενικότερη κοινωνική κατάσταση ως προς τα θέματα ισότητας φύλων. Παρά ταύτα η ένταξη γυναικών στην αιωνόβια συνεταιριστική οργάνωση δεν ξεκίνησε πρόσφατα, αλλά αρκετά χρόνια πριν καν δοθεί καθολικό δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες στην Ελλάδα. Οι πρώτες γυναίκες – συνεταίρες, σύμφωνα με το μητρώο του Συνεταιρισμού, εγγράφηκαν το 1920, ενώ η πρώτη γυναίκα πρόεδρος γενικής συνέλευσης καταγράφεται τη δεκαετία του 1960 και αντίστοιχα τη δεκαετία του 1980 παρατηρείται εκ νέου συμμετοχή γυναίκας στο προεδρείο γενικής συνέλευσης. Έτσι, σταδιακά, οι αγρότισσες της περιοχής διεκδίκησαν τον ενεργό ρόλο τους, τόσο ως μέλη της Οργάνωσης, αποκτώντας δικές τους συνεταιριστικές μερίδες, όσο και με την ενεργότερη συμμετοχή τους, καθώς το 2011 καταγράφεται η πρώτη υποψηφιότητα γυναίκας για το διοικητικό συμβούλιο του Συνεταιρισμού, ενώ το 2015 και το 2019 εκλέχθηκε και η πρώτη αγρότισσα – μέλος του Συνεταιρισμού στο διοικητικό συμβούλιο και πρόκειται για την αντιπρόεδρο Δέσποινα Βαρούτα. Ο κομβικός ρόλος των γυναικών – αγροτισσών στο χωράφι, αφορά πρωτίστως την πρώτη διαλογή των μήλων προς παράδοση, αλλά φυσικά και τη συγκομιδή. Ειδικά η διαλογή μήλων στο χωράφι, αποτελεί σχεδόν αποκλειστική ευθύνη των θηλυκών της κάθε οικογένειας. Η διαγενεακή επαφή των γυναικών της περιοχής στο χωράφι, εμφανίζεται από δυο γυναίκες άλλης ηλικίας, που συμμετέχουν ενεργά στη διαδικασία της συγκομιδής μήλων και κάστανων.
Από τη Ζαγορά στο Πουρί
Η Κική Πριτσά, από τη Ζαγορά, έχει καταφέρει στη ζωή της όλους τους ρόλους, από αυτόν της κόρης ως και της μητέρας και γιαγιάς. Έχει δύο κόρες και τέσσερα εγγόνια, από τα οποία το μεγαλύτερο είναι πλέον τελειόφοιτος της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Η προσωπική της διαδρομή είναι συνυφασμένη με την αγροτική παραγωγή και ευρύτερα τον πρωτογενή τομέα, αλλά και με τη συνεταιριστική παράδοση της περιοχής. Ο πατέρας της, Δημήτριος Αργ. Ντόβας, υπήρξε πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς Πηλίου, στα «πέτρινα» για την οργάνωση χρόνια της δεκαετίας του 1950 και συγκεκριμένα από το 1951 μέχρι το 1955, ενώ την ίδια δεκαετία διετέλεσε και προϊστάμενος του εποπτικού συμβουλίου, όπως επίσης και μέλος των οργάνων διοίκησης, σε μια πολύ δύσκολη καμπή της ιστορίας του Συνεταιρισμού, που επηρεάστηκε από τον εμφύλιο πόλεμο και την τραγική μεταπολεμική οικονομική κατάσταση. Ο σύζυγός της, Βασίλης Πριτσάς, εκτός από μέλος του Συνεταιρισμού υπήρξε και ένας από τους πρωτεργάτες μιας κίνησης του 1962 για ίδρυση Δασικού Συνεταιρισμού της Ζαγοράς, ως δασεργάτης που εργαζόταν παράλληλα. Η Κική Πριτσά, παρά τα χρόνια της, βοηθάει τις κόρες και τους γαμπρούς της, που είναι επίσης συνεταιριστές, στο χωράφι ενεργά. Η ταχύτητά της στη διαλογή μήλων είναι ζηλευτή, καθώς η εμπειρία της είναι πλέον μεγάλη. Η ματιά της δεν αποσπάται ούτε λεπτό από τον στόχο της. Στον ηλικιακό αντίποδα, η Σοφία Χιώτη, από το Πουρί, τελειόφοιτη Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στο Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Μεγαλωμένη σε οικογένεια που απασχολείται συστηματικά στον πρωτογενή τομέα, καθημερινά βρίσκεται στο χωράφι, για να συμβάλλει ενεργά στις ανάγκες συγκομιδής μήλων και κάστανων. Ο πατέρας της, ο αδερφός της και ο αρραβωνιαστικός της είναι μέλη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ζαγοράς και η ίδια η Σοφία καλύπτει ισάξια με την εργασία της, όχι μόνο τις ανάγκες στα κτήματα αλλά και τις ανάγκες επισιτισμού των εργατών γης, που απασχολούν με τον αρραβωνιαστικό της. Μαζεύει μήλα και κάστανα, που αποτελούν τη βασικότερη πηγή εισοδήματος του νοικοκυριού, ενώ παράλληλα κάνει την πρακτική της άσκηση στο λογιστήριο του Αγροτικού Συνεταιρισμού. Αυτή είναι η Ελληνίδα αγρότισσα και δη η αγρότισσα του Πηλίου που δημιουργεί και μεγαλουργεί, έχοντας στα χέρια της μια κληρονομιά δυναμικής κουλτούρας, που μεταφέρει η ίδια από γενιά σε γενιά. Τιμή λοιπόν σε όλες τις αγρότισσες που καλλιεργούν και θρέφουν με τα προϊόντα τους όλο τον πλανήτη.