Μια πολυδιάστατη εγκατάσταση, που ξυπνά πρωτόγονα ένστικτα, εμπνευσμένη από ένα κατάστημα με δέρματα ζώων στον Βόλο, που λειτουργεί και ως βυρσοδεψείο και τίτλο «Why Look At Animals?/Αγρίμια», είναι η ελληνική συμμετοχή στην 56η Μπιενάλε της Βενετίας, που θα γίνει από τις 9 Μαΐου έως τις 22 Νοεμβρίου του 2015.
Η εικαστικός και καθηγήτρια στο τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Μαρία Παπαδημητρίου, έχει στόχο, όπως λέει, να σοκάρει, να αφυπνίσει, να προβληματίσει, να θέσει τον άνθρωπο απέναντι σε αρχέγονα ζητήματα και να τον φέρει αντιμέτωπο με άγριες εικόνες.
Θηράματα
Ανάμεσα σε ταριχευμένα ζώα, ακατέργαστα δέρματα από αγριογούρουνα, λύκους, αρκούδες, κουνάβια, αντικείμενα και εργαλεία, φωτογραφίες και συνθέσεις αρχειακού υλικού γύρω από την έννοια του κυνηγιού, της παγίδας, του δολώματος, η ελληνική συμμετοχή θα «μιλήσει» στους επισκέπτες της Μπιενάλε για την αρχετυπική σχέση του ανθρώπου με τα ζώα.
Τα ζώα δεν παρουσιάζονται ως άτομα που διαβιούν ελεύθερα στη φύση, αλλά ως θηράματα που πιάστηκαν από τον άνθρωπο, ο οποίος τα έχει ως τρόπαιο ή εμπορεύσιμο υλικό.
«Η πρόθεσή μου είναι να κάνω μία έμμεση αναφορά στα πιο αρχαία ριζωμένα αρχέτυπα και στερεότυπα, καθώς και στα ζητήματα που επικεντρώνεται η καλλιτεχνική εργασία: διαφορετικότητα, διακρίσεις, αποκλεισμός, περιθωριοποίηση, βαναυσότητα, φόβος, ελευθερία, ανθρώπινα δικαιώματα και αλληλεγγύη», λέει η Μ. Παπαδημητρίου στο «Εθνος» και προσθέτει: «Θα μιλήσω για φαινόμενα και καταστάσεις σημερινές, για μια ανθρώπινη αξιοπρέπεια επί ίσοις όροις, έναν στόχο που ιδανικά μπορούμε να φτάσουμε, με σκοπό να αναδυθούν οι ψυχολογικές και κοινωνικές εντάσεις, που εμείς και η κοινωνία είμαστε εμποτισμένοι, οι διφορούμενες έννοιες και η βία, άλλες φορές εκρηκτική, άλλες φορές υπόγεια και άλλες φορές γλοιώδης».
Τον περασμένο Μάρτιο η Μ. Παπαδημητρίου και ο συνεργάτης της Γιώργος Τζιρτζιλάκης είδαν τυχαία στην αγορά του Βόλου ένα κατάστημα που τους κίνησε την περιέργεια, τόσο ως προς το? εμπόρευμα όσο και ως προς την επιγραφή «Αγριμικά», μία λέξη που απαντάται στα αντάρτικα τραγούδια και στην κυριολεκτική της έννοια σημαίνει τα ζώα εκείνα που αντιστέκονται στην εξημέρωση, όπως ο λύκος, οι αρκούδες, οι αλεπούδες.
«Πλησιάζοντας τα παράθυρα του κλειστού μαγαζιού, η θέα των αναρτημένων τομαριών στον τοίχο και τα ταριχευμένα ζώα, μας έκοψαν την ανάσα. Τις επόμενες μέρες επισκέφτηκα τον χώρο ξανά και ξανά. Γνώρισα τον ιδιοκτήτη, έναν υπέροχο άνθρωπο με σπάνιο ήθος και ακέραιο χαρακτήρα, μια ξεχωριστή προσωπικότητα. Η αντιδιαστολή του είδους του καταστήματος με τον ιδιοκτήτη, δεν μπορούσε παρά να είναι το επόμενο έργο μου», λέει η καλλιτέχνιδα.
Εχοντας μάλιστα ένα παθιασμένο και επίμονο ενδιαφέρον για τους Ρομά από το 1998, η Μ. Παπαδημητρίου βρίσκει έμπνευση στα κοινά σημεία που έχουν οντότητες «ξένων» ή περιθωριακών και όπως αναφέρει έχει μεταφέρει σε μουσεία σύγχρονης τέχνης και εκθέσεις από παράγκες, μέχρι κουβέρτες και αντικείμενα καθημερινής χρήσης που είχαν εξαντλήσει την ύπαρξή τους.
«Ο στόχος του καλλιτέχνη είναι καταρχήν να ξαφνιάσει τον εαυτό του. Από τη στιγμή που το έργο ολοκληρώνεται επιτυχώς, ολοκληρώνεται μια αναμέτρηση σε πολλαπλά επίπεδα: τεχνικά, συγκινησιακά, νοηματικά, πολιτικά ως προς τη δημόσια έκφραση μιας θέσης, ακόμη και ιστορικά, κοινωνικά, ανθρωπολογικά.
Τότε, ο ίδιος ο καλλιτέχνης, ο πιο σκληρός ίσως κριτής του έργου και του εαυτού του, δεν είναι παρά ένας από τους θεατές. Το έργο τέχνης πρέπει να είναι ανοιχτό σε πολλαπλές αναγνώσεις, αλλιώς είναι άγονο», σημειώνει.
Η πενταμελής ad hoc γνωμοδοτική επιτροπή του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, που μελέτησε 11 ελληνικές υποψηφιότητες, κατέληξε ομόφωνα στην πρόταση της Μαρίας Παπαδημητρίου για τα «Αγριμικά».
Αγριες σκηνές
«Ζούμε σε μια εποχή σκληρότητας, με τη βία να εξαπλώνεται γύρω μας. Βλέπουμε πολύ άγριες σκηνές, δείτε τι κάνουν οι τζιχαντιστές, με πόση ευκολία αποκεφαλίζουν ομήρους. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα αυτή η εγκατάσταση, μέσα σε τούτο το περιβάλλον, γιατί θέτει αλληγορικά το θέμα άνθρωπος και κτήνος. Η σχέση αυτή έχει διπλή ανάγνωση, από τη μια ο άνθρωπος και το κτήνος και από την άλλη ο άνθρωπος που γίνεται ο ίδιος κτήνος», λέει στο «Εθνος» η διευθύντρια του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και μέλος της επιτροπής, Μαρία Τσαντσάνογλου.
Η εικαστικός Μ. Παπαδημητρίου και οι συνεργάτες της -Θ. Ιστικοπούλου, Β. Πλαβού, Στ. Ζήρας, Α. Αντάπαση, Ε. Στάμου, Ν. Ζαραμπούκα-Χατζημάνου, Ντ. Παπαδημητρίου, J. Allen- θα στήσουν την εγκατάσταση σε έναν μεγάλο χώρο της 56ης Μπιενάλε, που έχει θέμα «All the World΄s Futures» και αφορά την επαναξιολόγηση της σχέσης μεταξύ τέχνης και καλλιτεχνών στο υφιστάμενο πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον.
Με διαδραστικό έργο
Η Μαρία Παπαδημητρίου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1957. Σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών Enesba στο Παρίσι και είναι καθηγήτρια στην Πολυτεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Είναι γνωστή για την ικανότητά της να ενεργοποιεί συνεργασίες και συλλογικές δραστηριότητες, που συνδέουν άμεσα την τέχνη με την κοινωνία.
Το έργο της είναι διαδραστικό, ποικιλόμορφο, με κοινωνικοπολιτικές αναφορές και κύριο άξονα τον τόπο και τον άνθρωπο. Το 1998 ίδρυσε το Προσωρινό Αυτόνομο Μουσείο για Ολους (T.A.M.A.) και το 2003 της απονεμήθηκε το βραβείο ΔΕΣΤΕ, για τη σύγχρονη ελληνική τέχνη.
Πηγή:ethnos.gr