Ημερίδα για την πολύπλευρη συμβολή του Μικρασιατικού και Ποντιακού Ελληνισμού κατά την Επανάσταση του 1821 πραγματοποίησαν χθες οι Μικρασιατικοί Σύλλογοι «Εγγλεζονήσι», «Ίωνες», «Μνήμες Προσφύγων» και η «Ένωση Ποντίων Μαγνησίας», στον κήπο του ξενοδοχείου «Ξενία».
Στην ομιλία του ο κ. Βλάσης Αγτζίδης, που αναφέρθηκε στη συμβολή των Ποντίων και των Θρακών, τόνισε μεταξύ άλλων: «Παρότι η Επανάσταση του 1821 έχει μελετηθεί σε μεγάλο βαθμό, εν τούτοις διάφορες παράμετροι που σχετίζονται με το ιδεολογικό, κοινωνικό, αλλά και γεωγραφικό πλαίσιο, παραμένουν ακόμα άγνωστοι. Στις παραμέτρους αυτές περιλαμβάνεται και η συμμετοχή των Ελλήνων που κατοικούσαν σε περιοχές που είτε δεν εντάχθηκαν από την αρχή στο ελεύθερο ελληνικό κράτος, είτε χάθηκαν οριστικά για τον ελληνικό κόσμο μετά το 1922. Η συμβολή των εθελοντών στα επαναστατικά γεγονότα φαίνεται ότι ήταν εξαιρετικά μεγάλη. Ο Κωνσταντίνος Βακαλόπουλος γράφει: «Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι στο μεγάλο στρατόπεδο που είχε σχηματιστεί έξω από την Ακρόπολη στις αρχές του 1827, μόνο 1.500 από τους 11.000 συνολικά άντρες κατάγονταν από τη Νότια Ελλάδα. Οι υπόλοιποι, «ίσως και μαχιμώτεροι», ήταν Ηπειρώτες, Θεσσαλοί, Μακεδόνες, Θρακιώτες, Μικρασιάτες, Επτανήσιοι και Κρητικοί».
Ιδιαίτερο συμβολισμό έχει το γεγονός ότι η έναρξη της Επανάστασης στη Μολδοβλαχία όπως και το τέλος της με τη μάχη της Πέτρας έγινε από δύο αδέλφια, τον Αλέξανδρο και τον Δημήτριο Υψηλάντη με καταγωγή της οικογένειας από τον μικρασιατικό Πόντο…».
Από την πλευρά του ο κ. Αθανάσιος Καραθανάσης μίλησε για τους Καππαδόκες, λέγοντας πως «μόλις έφθασε η είδηση της Επανάστασης στην Καππαδοκία τουρκικός όχλος ξεχύθηκε στις ρωμέικες γειτονιές απειλώντας με γενική σφαγή. Είναι γνωστό ότι πλούσιοι πρόκριτοι της Καισάρειας, με χρήματα και δώρα, χρημάτισαν τους αρχηγούς του όχλου και αποσοβήθηκε η απειλούμενη σφαγή. Στη γειτονική Μονή του Τιμίου Προδρόμου Ζιζίνδερε άλλες ομάδες Τούρκων ατάκτων εξεδίωξαν τους μοναχούς και τη λεηλάτησαν. Αυτοί, τότε, κατέφυγαν στα Φάρασα και όταν ησύχασαν κάπως τα πράγματα, επέστρεψαν και τη βρήκαν κατεστραμμένη. Στα γειτονικά χωριά για αρκετό καιρό επικρατούσε η τρομοκρατία και οι αναγκαστικοί εξισλαμισμοί. Ως ακόμη την Ανταλλαγή οι Καππαδόκες μοιρολογούσαν για τα γεγονότα εκείνου του καιρού και το μαρτύριο του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’. Κατά τη διάρκεια του Αγώνος του 1821 εκατοντάδες Καππαδοκών έφθασαν στον επαναστατημένο Μοριά και πολέμησαν στο πλευρό οπλαρχηγών του. Στα αρχεία του Αγώνος φέρονται ως Καραμανλήδες, Καππαδόκες και Ανατολίτες».
Η κ. Αρχοντία Παπαδοπούλου σημείωσε για τους Έλληνες της καθ’ ημάς Ανατολής: «Συμμετείχαν στην προετοιμασία της Επανάστασης του 1821 ως Φιλικοί και ενίσχυαν με χρήματα και πολεμοφόδια. Με την έναρξη της Επανάστασης ήρθαν και συμμετείχαν αθρόα στον κατά ξηρά και θάλασσα Αγώνα. Πολλοί από αυτούς συντηρούσαν και στρατιώτες με δικά τους έξοδα.
Ως αντίποινα καταστράφηκαν από τους Οθωμανούς ολοσχερώς οι Κυδωνίες και τα Μοσχονήσια, ενώ επλήγησαν βαρύτατα οι Έλληνες στην Κων/πολη, Σμύρνη, Μαγνησία και άλλες πόλεις. Δημεύτηκαν οι περιουσίες από την Υψηλή Πύλη των συμμετεχόντων στον Αγώνα και δολοφονήθηκαν οι συγγενείς τους.
Αυτά αποδεικνύονται μέσα από τα επίσημα έγγραφα και τις 493 αιτήσεις των Αγωνιστών για συνταξιοδότησή τους, που ευρίσκονται στο Αρχείο των Αγωνιστών της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος και άλλες στο Αρχείο των Γενικών Αρχείων του Κράτους».
Η συμβολή του Μικρασιατικού Ελληνισμού στην Επανάσταση του 1821 ήταν το θέμα του κ. Δημήτρη Κωνσταντάρα Σταθαρά, ο οποίος επισήμανε: «Ο Μικρασιάτικος Ελληνισμός πλήρωνε βαρύ φόρο αίματος, ύστερα από κάθε ήττα του τουρκικού στρατού ή του στόλου. Κατά τα «Ορλωφικά» (1770) ο ελληνικός πληθυσμός της Σμύρνης, «πλήρωσε» την πανωλεθρία του τουρκικού στόλου στον κόλπο του Τσεσμέ από τον Ορλώφ (5-7 Ιουλίου 1770). Η Φιλική Εταιρεία (Οδησσός, 1814) μετέφερε την έδρα της στην Κωνσταντινούπολη το 1817 και το 1819 οργανώθηκε στη Σμύρνη και Κυδωνίες. Αναφέρονται ονόματα Φιλικών από Σμύρνη, Κυδωνίες, Βουρλά, Μοσχονήσια, Έφεσος, Κύζικος, Μυσία, Προύσα, Τσεσμές, Μάδυτος, Φώκαια, Μουδανιά και Βιθυνία. Μετά την έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης στην Πελοπόννησο (23 Μαρτίου 1821) ο Σουλτάνος ξέσπασε σε σφαγές επιφανών Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη και απαγχόνισε τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε’ και άλλους αρχιερείς και επακολούθησαν σφαγές και λεηλασίες στις Κυδωνίες και στη Σμύρνη.
Συμμετοχή Μικρασιατών με εθελοντές σε άτακτα σώματα (σε οπλαρχηγούς) και τακτικά σώματα. Το 1826 συγκροτήθηκε η Ιωνική Φάλαγγα που αναγνώρισαν τη συμβολή της στον Αγώνα ο Νικηταράς, ο Καραϊσκάκης και ο Φαβιέρος (Εγκώμια για την Ιωνική Φάλαγγα). Ο Ιωνικός Λόχος συμμετείχε στην Επανάσταση της Θεσσαλίας το 1878 και την παραμονή της μάχης της Μακρινίτσας (17 Μαρτίου 1878) βρέθηκε στο Κλήμα του Φυτόκου».
Τέλος στην ημερίδα συμμετείχαν με ομιλίες τους η κ. Βασιλεία Γιασιράνη – Κυρίτση, η οποία ανέδειξε τα ιδιαίτερα στοιχεία από τη ζωή, τη δράση και την ανιδιοτελή προσφορά δύο γυναικών, της Μουρούζη Υψηλάντη Μαρίας και της Χατζηκώστα Πανωραίας, στην επαναστατημένη Ελλάδα με πλούσιο φωτογραφικό υλικό και ο κ. Δημήτριος Καραμπερόπουλος με θέμα της εισήγησής του τη Μικρά Ασία στη Χάρτα (1797) της Ελλάδας του Ρήγα Βελεστινλή.
Την ημερίδα συντόνισε ο ταμίας των «Ιώνων» κ. Πασχάλης Δήμου.