Μια πάρα πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα παρουσιάστηκε την Τετάρτη 21 Δεκεμβρίου το βράδυ στην αίθουσα Πολυμέσων στον 5ο όροφο του κτιρίου Ρόζα Ιμβριώτη, στο παραλιακό συγκρότημα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με ομιλητή τον ερευνητή του Eteron – Ινστιτούτο για την Έρευνα και τη Κοινωνική Αλλαγή, δρ. Κώστα Γούση. Στην εκδήλωση που διοργάνωσε το τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, το πιο εντυπωσιακό εύρημα της έρευνας, όπως αναφέρθηκε, είναι ότι οι νέοι σε ποσοστό 84% σκοπεύουν να ψηφίσουν στις επόμενες εκλογές.
Η ομιλία του δρ. Κώστα Γούση είχε ως θέμα «Αλλάζοντας το αφήγημα για τη Generation Z: Μεθοδολογικές παρατηρήσεις και ευρήματα για τη νέα γενιά την περίοδο της πανδημίας». Όπως εξήγησε ο ίδιος στη «Θ», πρόκειται για την πρώτη έρευνα στην Ελλάδα που αναδεικνύει μια τέτοιου είδους θεματολογία εστιάζοντας αποκλειστικά στην ηλικιακή κατηγορία 16 – 25 ετών, την Generation Ζ ή Gen Z, όπως, εν συντομία, ονομάζεται.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε όλη τη χώρα τον Δεκέμβριο του 2021 από την aboutpeople. Η κατάρτιση του ερωτηματολογίου και η παρουσίαση και ανάλυση των βασικών συμπερασμάτων της έρευνας έγινε από τριμελή ερευνητική ομάδα, αποτελούμενη από την Αναστασία Βενετή, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Bournemouth (UK), τον Σταμάτη Πουλακιδάκο, επίκουρο καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και τον Αλέξανδρο Μινωτάκη, υπ. διδάκτορα στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ.
Σχετικά με τα συμπεράσματα της έρευνας για τη Gen Z στην Ελλάδα, η ερευνητική ομάδα επισημαίνει: «Στα σημαντικότερα ευρήματα της έρευνας είναι η αποτύπωση μιας γενιάς που φαίνεται να ενδιαφέρεται για την πολιτική ζωή, αναπτύσσει εξωδιαδικτυακό ρεπερτόριο δράσης, έχει ανησυχίες για τις μελλοντικές εξελίξεις και προβληματισμό γύρω από την πανδημία. Παράλληλα, είναι μια γενιά που περνά πολλές ώρες στο διαδίκτυο, εκφράζει μια συγκρατημένη εμπιστοσύνη στον ψηφιακό κόσμο και είναι περισσότερο απομακρυσμένη από τα παραδοσιακά μέσα. Ανάμεσα σε άλλα, διαφαίνεται μια «κριτική» διάθεση απέναντι στο ενημερωτικό περιεχόμενο, η οποία πιθανόν επηρεάζεται από τη δυσπιστία που εκφράζεται έναντι θεμελιωδών θεσμών των σύγχρονων κοινωνιών, μεταξύ αυτών και των ΜΜΕ. Τέλος, παρόλο που οι νέοι και οι νέες της Gen Z έχουν συναίσθηση του καίριου ζητήματος των ψευδών ειδήσεων και της παραπληροφόρησης, προκύπτει η άμεση ανάγκη ψηφιακού εγγραμματισμού (digital media literacy)».
Όπως σημείωσε ο κ. Κώστας Γούσης, «ένα από τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα της έρευνας είναι ότι οι νέοι σε ποσοστό 84% σκοπεύουν να ψηφίσουν στις επόμενες εκλογές», προσθέτοντας πως «δεν ρωτήσαμε για την πρόθεση ψήφου. Θέλαμε να δούμε την τάση της συμμετοχής. Έτσι προκύπτει ότι το 84% των νέων θα πάει να ψηφίσει στις επόμενες εκλογές».
Ο ίδιος κρίνοντας κι από άλλες έρευνες, αλλά και από στοιχεία προηγούμενων εκλογών, σημείωσε πως «συμπεραίνουμε ότι υπάρχει μαζική συμμετοχή της νέας γενιάς στις εκλογές. Και είναι πολύ σημαντικό αυτό για όλα τα κομματικά επιτελεία, τα οποία πρέπει να το λάβουν σοβαρά υπόψη τους, με το δεδομένο ότι πλησιάζουν οι εθνικές εκλογές».
Η έρευνα
-Πόσο σε ανησυχεί το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής;
Πάρα πολύ 35,3%, Πολύ 24,4%, Αρκετά 31,1%, Όχι και τόσο 7,2%, Καθόλου 1,4%, Δεν ξέρω-δεν απαντώ 0,6%.
– Τον Δεκέμβριο του 2020, ξεκίνησε μία σειρά από καταγγελίες αθλητριών και ηθοποιών σχετικά με σεξουαλική παρενόχληση που είχαν δεχθεί στην καριέρα τους (κίνημα #metoo). Συμφωνείς ή διαφωνείς με τη λογική και τους στόχους του κινήματος #metoo;
Συμφωνώ απόλυτα 64,6%, Συμφωνώ αρκετά 22,3%, Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ 10,4%, Διαφωνώ αρκετά 0,9%, Διαφωνώ απόλυτα 0,7%, Δεν ξέρω-δεν απαντώ 1,1%.
– Συμφωνείς ή διαφωνείς με τις κινητοποιήσεις που έχουν λάβει χώρα ενάντια στην ίδρυση πανεπιστημιακής αστυνομίας;
Συμφωνώ απόλυτα 30,3%, Συμφωνώ αρκετά 17,7%, Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ 31,3%, Διαφωνώ αρκετά 8,2%, Διαφωνώ απόλυτα 10,6%, Δεν ξέρω-δεν απαντώ 1,9%.
– Συμφωνείς ή διαφωνείς με τις κινητοποιήσεις που έχουν λάβει χώρα κατά των εμβολίων και της χρήσης μάσκας στα σχολεία;
Συμφωνώ απόλυτα 9,4%, Συμφωνώ αρκετά 9,4%, Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ 20,8%, Διαφωνώ αρκετά 22,2%, Διαφωνώ απόλυτα 37,6%, Δεν ξέρω-δεν απαντώ 0,6%.
– Συμφωνείς ή διαφωνείς με το hashtag #Δεν είναι αθώοι αναφορικά με την καταδίκη της Χρυσής Αυγής ως εγκληματικής οργάνωσης;
Συμφωνώ απόλυτα 53,8%, Συμφωνώ αρκετά 18,4%, Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ 11,2%, Διαφωνώ αρκετά 4,6%, Διαφωνώ απόλυτα 4,1%, Δεν ξέρω-δεν απαντώ 7,9%.
– Συμφωνείς ή διαφωνείς με το hashtag #cancelefood, που χρησιμοποιήθηκε στα μέσα Σεπτεμβρίου του 2021, ως ένδειξη αλληλεγγύης στους εργαζόμενους διανομείς της e-food;
Συμφωνώ απόλυτα 29,3%, Συμφωνώ αρκετά 34,9%, Ούτε συμφωνώ ούτε διαφωνώ 21,7%, Διαφωνώ αρκετά 6,2%, Διαφωνώ απόλυτα 3,3%, Δεν ξέρω-δεν απαντώ 4,6%.
– Έχεις συμμετάσχει σε κάτι από τα παρακάτω τον τελευταίο χρόνο ή όχι (δυνατότητα πολλαπλής απάντησης);
Διαδήλωση / Πορεία / Διαμαρτυρία 25,6%, Κόμμα οργάνωση νεολαίας 9,5%, Συλλογικότητα γειτονιάς 7,3%, Οικονομική συνεισφορά σε πολιτική / κοινωνική εκδήλωση φεστιβάλ (εισιτήρια, συνδρομές κ.τ.λ.) 21,1%, Δεν έχω συμμετάσχει σε κάτι από τα παραπάνω 54,3%.
– Σκοπεύεις να ψηφίσεις στις επόμενες εκλογές ή όχι;
Ναι 84%, Όχι 8,8%, Δεν ξέρω – δεν απαντώ 7,2%.
– Σε μία κλίμακα από 1 (Αριστερά) έως 10 (Δεξιά), πού θα τοποθετούσες πολιτικά τον εαυτό σου;
1 Αριστερά 4%, 2 3,9%, 3 8,8%, 4 10,2%, 5 14,8%, 6 8%, 7 8%, 8 5%, 9 1,8%, 10 Δεξιά 3,1%, Δεν αποδέχομαι τη διάκριση Αριστεράς-Δεξιάς 19,9%, Δεν ξέρω-δεν απαντώ 12,5%.
– Πόσο θα έλεγες ότι σε ενδιαφέρει να παρακολουθείς την επικαιρότητα;
Πάρα πολύ 28,6%, Πολύ 26,4%, Αρκετά 30,5%, Όχι και τόσο 12,7%, Καθόλου 0,8%, Δεν ξέρω – δεν απαντώ 1%.
– Πόσο χρόνο περίπου περνάς στο Διαδίκτυο καθημερινά;
Περισσότερες από 10 ώρες 10,6%, 5-10 ώρες 51,6%, Λιγότερο από 5 ώρες 36,7%, Δεν ξέρω-δεν απαντώ 1,1%.
– Ποια social media χρησιμοποιείς περισσότερο (επίλεξε έως δυο απαντήσεις);
Facebook / messenger 46,7%, Twitter 4,7%, Instagram 74,9%, TikTok 19,1%, YouTube 39,4%, Snapchat 0,8%, WhatsApp 1,5%, Άλλο 3%, Κανένα 1,2%.
– Πόσο συχνά ενημερώνεσαι από διαδικτυακές ενημερωτικές ιστοσελίδες;
Πολύ συχνά (καθημερινά) 48,7%, Συχνά (π.χ. 1-3 φορές την εβδομάδα) 37,1%, Σπάνια (π.χ. λιγότερο από μία φορά την εβδομάδα) 11,7%, Ποτέ 1,9%, Δεν ξέρω-δεν απαντώ 0,6%.
– Πόσο αξιόπιστες θεωρείς τις διαδικτυακές ενημερωτικές ιστοσελίδες ως πηγή ενημέρωσης;
0 Καθόλου 1,8%, 1 1,3%, 2 4%, 3 8,6%, 4 8,8%, 5 20,3%, 6 12,8%, 7 23,2%, 8 11,7%, 9 2,9%, 10 Πολύ 4,6%, Μ.Ο. 6%
– Πόσο συχνά ενημερώνεσαι από τα social media;
Πολύ συχνά (καθημερινά) 50,2%, Συχνά (π.χ. 1-3 φορές την εβδομάδα) 34,8%, Σπάνια (π.χ. λιγότερο από μία φορά την εβδομάδα) 12,1%, Ποτέ 2,8%, Δεν ξέρω-δεν απαντώ 0,1%.
– Πόσο αξιόπιστα θεωρείς τα social media ως πηγή ενημέρωσης;
0 Καθόλου 4,7%, 1 4,2%, 2 6,8%, 3 10,6%, 4 9,9%, 5 22,6%, 6 15%, 7 12,9%, 8 6,8%, 9 3,6%, 10 Πολύ 2,9%, Μ.Ο. 5%.
– Επίλεξε μέχρι τρεις από τους παρακάτω παράγοντες που εμπιστεύεσαι περισσότερο για ζητήματα επικαιρότητας:
Οικογένεια 49,4%, Φίλοι 39,5%, Social media 31,4%, ΜΜΕ (τηλεόραση, εφημερίδες, ραδιόφωνο) 29%, Ειδικοί επιστήμονες 61,8%, Πολιτικά πρόσωπα κόμματα συνδικαλιστικές οργανώσεις 6,8%, Εκπαίδευση (σχολείο, πανεπιστήμιο) 33,6%, Εκκλησία 3,8%.
– Ακολουθείς πολιτικούς ή πολιτικά κόμματα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (ΜΚΔ) ή όχι;
Ναι 17,7%, Όχι 79,1%, Δεν ξέρω-δεν απαντώ 3,2%.
– Εάν ναι, σε ποια ΜΚΔ (πολλαπλής επιλογές);
Instagram 67,9%, Facebook 59,6%, Twitter 32,1%, YouTube 21,2%, TikTok 3%, ΔΑ 1,1%.
– Κοινοποιείς (κάνεις share) αναρτήσεις με πολιτικό περιεχόμενο (π.χ. δημοσιεύσεις πάνω σε πολιτικά θέματα από πολιτικούς, πολιτικά κόμματα, ΜΚΟ, ΜΜΕ, χρήστες διαδικτύου) ή όχι;
Ναι 21,9%, Όχι 75%, ΔΓ/ΔΑ 3,1%.
– Κάνεις δικές σου αναρτήσεις με πολιτικό περιεχόμενο (επί πολιτικών κοινωνικών θεμάτων) ή όχι;
Ναι 20,9%, Όχι 76,5%, ΔΓ/ΔΑ 2,6%.
– Εάν ναι, σε ποια ΜΚΔ;
Instagram 76,5%, Facebook 53,9%, Twitter 18,8%, YouTube 8%, TikTok 4,7%, Άλλο 2,6%.
– Ακολουθείς λογαριασμούς ΜΚΟ (π.χ. Greenpeace, WWF, Γιατροί χωρίς Σύνορα, Διεθνής Αμνηστία) ή όχι;
Ναι 38,6%, Όχι 59,5%, ΔΓ/ΔΑ 1,9%.
– Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται ευρέως ο όρος influencer, ο οποίος περιγράφει άτομα που έχουν έντονη δραστηριότητα και πολλούς ακολούθους σε ένα ή περισσότερα social media. Ακολουθείς στα social media ανθρώπους που θεωρούνται influencers ή όχι;
Ναι 63%, Όχι 37%, ΔΓ/ΔΑ 0%.
– Ποια από τα παρακάτω κριτήρια είναι για σένα τα πιο σημαντικά όταν αποφασίζεις να ακολουθήσεις κάποιον influencer (μέχρι 3 επιλογές);
Έχει χιούμορ και με κάνει να γελάω 69,7%, έχει γνώσεις γύρω από θέματα που με ενδιαφέρουν 60,3%, έχει παρόμοιες απόψεις με τις δικές μου για θέματα που με απασχολούν 35,3%, έχει ίδια ενδιαφέροντα με εμένα 15,9%, είναι σε κοντινή ηλικία με τη δική μου 6,5%, έχει ωραίο γούστο και εμπιστεύομαι τις προτάσεις της/του 23%, είναι ανοιχτή/ός να μοιραστεί δικές της/του εμπειρίες και σκέψεις πάνω σε διάφορα θέματα 21%, έχει μια ζωή που είναι διαφορετική από τη δική μου και μου αρέσει 14,6%, έχει μια ζωή παρόμοια με τη δική μου και μου αρέσει να την/τον παρακολουθώ 2,1%, θεωρώ ότι έχει όμορφη εμφάνιση 5,8%, άλλοι άνθρωποι που γνωρίζω την/τον ακολουθούν 1,5%, είναι γνωστή/ος- διάσημη/ος 6,7%, άλλο 1,2%.
– Πόσο θα έλεγες ότι εμπιστεύεσαι τις προτάσεις και τις θέσεις των influencers που ακολουθείς πάνω σε πολιτικά και κοινωνικά θέματα;
Πολύ 6,3%, Αρκετά 27,4%, Λίγο 42,6%, Καθόλου 17,3%, ΔΓΔΑ 6,4%.
– Νιώθεις ότι έχεις υπάρξει «θύμα» ψευδούς είδησης ή όχι;
Ναι 71%, Όχι 22,4%, ΔΓΔΑ 6,6%.
– Πιστεύεις ότι έχεις την ικανότητα να αναγνωρίσεις μια ψευδή είδηση ή όχι;
Ναι 74,7%, Όχι 12,5%, ΔΓΔΑ 12,8%.
– Όταν διαβάζεις μια είδηση που σε ενδιαφέρει πόσο συχνά τη «διασταυρώνεις» από διαφορετικές πηγές;
Πολύ συχνά 35,2%, Αρκετές φορές 53,8%, Σπάνια 9%, Ποτέ 0,7%, ΔΓΔΑ 1,3%.
– Όταν διαβάζεις μια είδηση, με βάση ποιες παραμέτρους κρίνεις αν είναι αληθινή (επίλεξε μέχρι δύο παραμέτρους);
Από το εάν εμπιστεύεσαι το άτομο που την (ανα)δημοσίευσε 49,1%, από το εάν προέρχεται από επίσημο κρατικό φορέα 45,1%, από το εάν προέρχεται από γνωστό ΜΜΕ 22,6%, από το εάν σου φαίνεται λογικό ταιριάζει με το πώς σκέφτεσαι 41,2%, από τα σχόλια που διαβάζεις κάτω από την είδηση 13,3%, άλλο 6,4%, ΔΓΔΑ 0,2%.