Με συνολικό προϋπολογισμό 82,15 εκατ. ευρώ, η Περιφέρεια Θεσσαλίας σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δίνουν λύση στο πρόβλημα της επεξεργασίας και διαχείρισης των αστικών λυμάτων για τους οικισμούς άνω των 2000 κατοίκων. Με τον τρόπο αυτό επιλύεται ένα σοβαρό πρόβλημα προστασίας του περιβάλλοντος και αποφεύγει η Θεσσαλία και η Δήμοι της, από την επιβολή προστίμων για τη μη συμμόρφωση στην κείμενη νομοθεσία. Σε δηλώσεις του για το ζήτημα αυτό ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Κώστας Αγοραστός ανέφερε τα εξής:
«Το περιβάλλον είναι το κοινό μας σπίτι και η προστασία του είναι υπόθεση όλων μας. Ως αιρετή Περιφέρεια με αποφασιστικότητα δίνουμε καθημερινή μάχη με έμφαση στο στόχο μας για καλύτερο και ποιοτικότερο περιβάλλον. Τα έργα της επεξεργασίας λυμάτων, που άλλα υλοποιούνται και άλλα πρόκειται να υλοποιηθούν μέσω του ΕΣΠΑ, σηματοδοτούν την επίλυση μιας σειράς σημαντικών προβλημάτων. Η υλοποίηση των έργων αυτών αποτελεί επιτακτική ανάγκη για τους Δήμους, αφ’ ενός γιατί για οικισμούς άνω των 2000 κατοίκων επιβάλλεται η ύπαρξη και λειτουργία δικτύων ακαθάρτων και αφ’ ετέρου για την διασφάλιση της προστασίας του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας. Σε συνεργασία με τον Υπουργό κ. Φάμελο και τη Διαχειριστική Αρχή σχεδιάσαμε τη στρατηγική μας πάνω στο ζήτημα των αστικών λυμάτων και δίνουμε την ευκαιρία σε όλους τους οικισμούς άνω των 2000 κατοίκων να αποκτήσουν τις απαιτούμενες υποδομές. Παράλληλα με τον τρόπο αυτό η Θεσσαλία και η χώρα αποφεύγουν το ενδεχόμενο επιβολής προστίμων. Καλούμε όλους τους Δήμους και τις Δ.Ε.Υ.Α. να «τρέξουν» τις διαδικασίες, ώστε έγκαιρα να υλοποιηθούν τα απαιτούμενα έργα, αποφέροντας θετικό πρόσημο στον τομέα διαχείρισης αστικών λυμάτων στη Θεσσαλία».
Ο περιφερειάρχης επεσήμανε παράλληλα ότι η πρόσκληση που «τρέχει» αυτή τη στιγμή από την Διαχειριστική Αρχή Περιφέρειας Θεσσαλίας, είναι προϋπολογισμού 33,6 εκατ. ευρώ και αφορά στους οικισμούς Γ΄ προτεραιότητας, ενώ άλλα 9,7 εκατ. ευρώ έργα, βρίσκονται σε εξέλιξη από το ΕΣΠΑ 2007-2013. Απ’ το Τομεακό Πρόγραμμα ΥΜΕΠΕΡΑΑ χρηματοδοτούνται άλλα 38,1 εκατ. ευρώ, σύνολο δηλαδή 82,15 εκατ. ευρώ.
Ο κ. Αγοραστός σημείωσε ακόμη ότι για τους οικισμούς που δεν θα μπορέσουν να ενταχθούν στην τρέχουσα Πρόσκληση, προβλέπεται να εκδοθεί επόμενη Πρόσκληση στο πλαίσιο διαχείρισης των πόρων της «εκχώρησης» στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, μετά από τις «εκπτώσεις» που θα προκύψουν στους διαγωνισμούς ανάδειξης αναδόχων στα ενταγμένα έργα και αφού βέβαια προωθηθούν σε αποδεκτό επίπεδο ωριμότητας.
ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
Η Οδηγία 91/271/ΕΟΚ όπως ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με την ΚΥΑ 5673/400/1997 (ΦΕΚ 192Β/14-03-1997), προβλέπει την επεξεργασία των αστικών λυμάτων, με συγκεκριμένες ημερομηνίες εφαρμογής ανά κατηγορία μεγέθους οικισμού, πέραν των οποίων ενεργοποιείται διαδικασία επιβολής προστίμων για περιβαλλοντικές παραβάσεις. Ήδη στη χώρα μας καταγράφονται καθυστερήσεις στην εφαρμογή της Οδηγίας, για οικισμούς έως και Γ΄ προτεραιότητας – δηλαδή έως 2.000 ισοδύναμο πληθυσμό – που επιτακτικά πλέον και με χρηματοδότηση κυρίως από το ΕΣΠΑ 2014-2020 πρέπει να αρθούν.
Η αποτύπωση του μεγέθους των οικισμών της χώρας και της κατάστασής τους ως προς την επεξεργασία των αστικών λυμάτων, γίνεται από τον αρμόδιο φορέα που είναι η Ειδική Γραμματεία Υδάτων (Ε.Γ.Υ.) στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και η οποία αποστέλλει τα σχετικά στοιχεία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σύμφωνα με τον ισχύοντα σήμερα Πίνακα στοιχείων, σε επίπεδο Θεσσαλίας καταγράφονται 35 οικισμοί έως και Γ΄ προτεραιότητα. Αυτοί κατανέμονται ως εξής :
α) 4 οικισμοί Β΄ προτεραιότητας ( Βόλος, Καρδίτσα, Λάρισα, Τρίκαλα), που έχουν ολοκληρώσει και λειτουργούν τα απαιτούμενα έργα επεξεργασίας αστικών λυμάτων,
β) 31 οικισμοί Γ΄ προτεραιότητας (με ισοδύναμο πληθυσμό από 2.000 έως 15.000 κατοίκους), με την κατάσταση των έργων που απαιτούνται για συμμόρφωση με την Οδηγία, να ποικίλλει : οικισμοί με πλήρως υλοποιημένα έργα, έως οικισμοί με μηδενική υλοποίηση έργων.
ΣΤΟΧΟΙ
Στόχος της Περιφέρειας Θεσσαλίας και σε συνεργασία με το αρμόδιο Υπουργείο Π.ΕΝ. και το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης – αρμόδιο για το ΕΣΠΑ 2014-2020 και το Τομεακό Πρόγραμμα «Υ.ΜΕ.ΠΕΡ.Α.Α.», είναι να μπορέσουν να χρηματοδοτηθούν για να ολοκληρωθούν όλα τα έργα στους οικισμούς που εκκρεμούν, ώστε και περιβαλλοντικά να υπάρχει συμμόρφωση και αποτροπή κινδύνων, αλλά και να μην οδηγηθούμε σε επιβολή προστίμων.
Στο πλαίσιο αυτό και με συνεργασία που ξεκίνησε από το 2014, για τα απαιτούμενα έργα που δεν ολοκληρώθηκαν με τη λήξη του ΕΣΠΑ 2007-2013, εξασφαλίστηκε χρηματοδότηση από το Τομεακό Πρόγραμμα ΥΜΕΠΕΡΑΑ. Ένα μέρος των έργων εντάχθηκε σε διαχείριση από την αρμόδια Διαχειριστική Αρχή του ΥΜΕΠΕΡΑΑ, ενώ άλλο μέρος εντάχθηκε σε διαχείριση της Διαχειριστικής Αρχής Περιφέρειας Θεσσαλίας στο πλαίσιο της «εκχώρησης» πόρων που εγκρίθηκε ύψους 43,3 εκατ. ευρώ συγχρηματοδοτούμενη δημόσια δαπάνη για έργα «Λυμάτων».
Στην άμεση διαχείριση του ΥΜΕΠΕΡΑΑ και μέσω σχετικών Προσκλήσεων, χρηματοδοτούνται οι Β΄ φάσεις των έργων «phasing» (τμηματοποιημένα) από το ΕΣΠΑ 2007-2013, στους οικισμούς : Μουζάκι – Μαυρομάτι (1,1 εκατ. ευρώ), Αμπελώνας (8 εκατ. ευρώ), Σούρπη (προς ένταξη), Αγριά – Άνω Βόλος (17 εκατ. ευρώ -συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης της ΕΕΛ Βόλου για παραλαβή λυμάτων οικισμών Γ΄προτ.).
Στη διαχείριση της Περιφέρειας Θεσσαλίας εντάσσονται έργα σε υπόλοιπους οικισμούς που εκκρεμούν και στο πλαίσιο των πόρων της «εκχώρησης». Αναλυτικά, ήδη με Πρόσκληση που εκδόθηκε από την ΕΥΔ Περιφέρειας Θεσσαλίας τον 12ο/2016, εντάχθηκαν και χρηματοδοτούνται έργα επιλέξιμης δαπάνης 9,7 εκατ. ευρώ, που αφορούν στους οικισμούς Γ΄ προτεραιότητας :
– Αγιόκαμπος, Κάτω Σωτηρίτσα, Βελίκα και ολοκλήρωση δικτύων Αγιάς: 1 έργο προϋπολογισμού 6,1 εκατ. ευρώ συνολική Δημόσια Δαπάνη. Είναι η Β΄φάση πράξης «phasing» (τμηματοποιημένη) από το ΕΣΠΑ 2007-2013, με Κύριο τη ΔΕΥΑ Αγιάς και Φορέα Υλοποίησης την Περιφέρεια Θεσσαλίας.
– Παλαμάς : 1 έργο προϋπολογισμού 2,4 εκατ. ευρώ συνολική Δημόσια Δαπάνη. Είναι η Β΄φάση πράξης «phasing» (τμηματοποιημένη) από το ΕΣΠΑ 2007-2013, με Κύριο τη ΔΕΥΑ Παλαμά και Φορέα Υλοποίησης το Δήμο Παλαμά.
– Γιάννουλη και Φαλάνη : 1 έργο προϋπολογισμού 3,6 εκατ. ευρώ συνολική Δημόσια Δαπάνη. Είναι η Β΄φάση πράξης «phasing» (τμηματοποιημένη) από το ΕΣΠΑ 2007-2013, με Κύριο και Φορέα Υλοποίησης τη ΔΕΥΑ Λάρισας.
Η τρέχουσα Πρόσκληση της ΕΥΔ Περιφέρειας, προϋπολογισμού 33,6 εκατ. ευρώ και «συγκριτικής αξιολόγησης», αφορά στους οικισμούς Γ΄ προτεραιότητας : Κρανιά και Τσαριτσάνη (αρμοδιότητας ΔΕΥΑ Ελασσόνας), Νίκαια (αρμοδιότητας ΔΕΥΑ Κιλελέρ), Ν. Αγχιάλος (αρμοδιότητας ΔΕΥΑΜΒ), Συκούριο (αρμοδιότητας ΔΕΥΑ Τεμπών), Πατητήρι (αρμοδιότητας Δήμου Αλοννήσου) και Ζαγορά (αρμοδιότητας Δήμου Ζαγοράς-Μουρεσίου).
Οι προϋποθέσεις και τα κριτήρια ένταξης έργων στο πλαίσιο της Πρόσκλησης αυτής, καθορίστηκαν με Απόφαση της Επιτροπής Παρακολούθησης του Ε.Π. ΥΜΕΠΕΡΑΑ.
Παράλληλα, με πόρους του ΠΕΠ Θεσσαλίας 2014-2020, στο οποίο δεν προβλέπεται η χρηματοδότηση έργων επεξεργασίας λυμάτων σε οικισμούς Γ΄ προτεραιότητας και άνω, αλλά σε μικρότερους και με στόχο τη διασφάλιση απαιτήσεων Κανονισμών και δημόσιας υγείας, εντάχθηκαν και υλοποιούνται έργα συγχρηματοδοτούμενης δημόσιας δαπάνης 8,5 εκατ. ευρώ που αφορούν στους οικισμούς: Στόμιο, Αμαλιάπολη, Μάνδρα – Κουτσόχερο και Πυργετός – Κρανιά.