Κόσμος

Οι συμφωνίες και τα ερωτήματα για την τριμερή συμμαχία στη Μεσόγειο

assets_LARGE_t_420_54627284

Με δύο σημαντικά έργα που μπορούν να συνδέσουν ενεργειακά απευθείας την Ασία με την Ευρώπη η τριμερής συνάντηση κορυφής Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, που έγινε την Πέμπτη στη Λευκωσία, επιχειρεί να αναβαθμίσει σε στρατηγικής σημασίας σχέση την περιφερειακή συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο.

Οι κ. Αναστασιάδης, Νετανιάχου και Τσίπρας αποφάσισαν πλέον να εργαστούν συστηματικά με τη συγκρότηση μάλιστα τριμελούς επιτροπής από τα τρία ΥΠΕΞ για την παρακολούθηση της υλοποίησης των συμφωνηθέντων και, κυρίως, την προώθηση των δύο μεγάλων ενεργειακών πρότζεκτ: αυτό του υποβρύχιου καλωδίου μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος που θα συνδέει το Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα μέσω της Κρήτης (EuroAsia Interconnector) και αυτό του αγωγού μεταφοράς φυσικού αέριου από το Ισραήλ και την Κύπρο στην Ελλάδα (EastMed Pipeline), δύο έργα τα οποία έχουν σε πρώτη φάση επιλεγεί ως Εργα Κοινού Ενδιαφέροντος από την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Κι αν το έργο του καλωδίου μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος φαντάζει περισσότερο ρεαλιστικό, ο αγωγός φυσικού αεριού είναι ένα έργο που παρουσιάζει πολλά προβλήματα.

Παρότι ο ίδιος ο Μπ. Νετανιάχου αναφέρθηκε ρητά στην επιλογή εξαγωγής του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσόγειου μέσω του αγωγού προς την Ελλάδα, είναι προφανές ότι εξετάζουν κι άλλες επιλογές, ιδιαίτερα ελκυστικές και από οικονομική και από πολιτική άποψη.

assets_LARGE_t_420_54627285

Οι εργασίες αναμένεται να διαρκέσουν από το 2017 έως το 2020.

Δεν είναι τυχαίο ότι κατά τη διάρκεια της πτήσης της ισραηλινής αποστολής προς τη Λευκωσία, ο Ισραηλινός υπουργός Ενέργειας Γιουβάλ Στάινιτς δήλωσε στους Ισραηλινούς δημοσιογράφους ότι το Ισραήλ επιθυμεί να έχει τη Βαντοτάρα να εξάγει το φυσικό αέριό του και μέσω της Τουρκίας και μέσω της Ελλάδας, διευκρινίζοντας ότι από οικονομική άποψη η επιλογή της Τουρκίας είναι πιο συμφέρουσα.

Ομως, στο θέμα του φυσικού αερίου θα πρέπει να ξεπερασθούν και ορισμένα ακόμη σημαντικά προβλήματα, καθώς η πτώση της τιμής του πετρελαίου έχει πλήξει τις μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες όπως τη Noble Energy, η οποία έχει σημαντικό μερίδιο τόσο στο ισραηλινό κοίτασμα «Λεβιάθαν» όσο και στο κυπριακό «Αφροδίτη». Μόνο για την ανάπτυξη του «Λεβιάθαν» θα χρειασθεί να αντλήσει κεφάλαια 2,5 δισ. δολαρίων, ποσό που σήμερα είναι σχεδόν απαγορευτικό για την αμερικανική εταιρεία. Στο θέμα του αγωγού υπάρχει μεγάλη πολιτική πίεση (και από τους Αμερικανούς) για μεταφορά του φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω αγωγού από την Κύπρο προς την Τουρκία.

assets_LARGE_t_420_54627286

Στην επιλογή αυτή συνηγορούν και οικονομικά συμφέροντα στο Ισραήλ και στην Αγκυρα, ενώ και στη Λευκωσία υπάρχει η αντίληψη σε ορισμένους κύκλους ότι ένας τέτοιος αγωγός θα δελεάσει την Τουρκία ώστε να συμβάλει στη… λύση του Κυπριακού.

Οι άλλες επιλογές
Για την Ελλάδα είναι κρίσιμης σημασίας ο αποκλεισμός αυτής της επιλογής, καθώς οι δύο άλλες επιλογές, ο EastMed Pipeline ή η εξαγωγή του φυσικού αερίου του Ισραήλ και της Κύπρου από τους σταθμούς LNG της Αιγύπτου προς την Ελλάδα και από εκεί η μεταφορά του μέσω των διασυνδετηρίων αγωγών προς τα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη, είναι αυτές που αναβαθμίζουν τη στρατηγική σημασία της χώρας και την καθιστούν πραγματικό ενεργειακό κόμβο.

Είναι συνεπώς ιδιαίτερα σημαντικό ότι τόσο στη διμερή συνάντηση Νετανιάχου – Τσίπρα όσο και στην τριμερή Αναστασιάδη – Νετανιάχου-Τσίπρα, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός φρόντισε να αποσυνδέσει την προσπάθεια βελτίωσης των σχέσεων του Ισραήλ με την Τουρκία από τη στρατηγική συνεργούσα με την Ελλάδα και την Κύπρο και ότι, πάρα τις περί του αντιθέτου πιέσεις που υπάρχουν, αναφέρθηκε δημοσίως στην επιλογή του αγωγού EastMed. Ενδεικτική του κλίματος που δημιουργείται σχετικά με τον αγωγό ήταν και η δήλωση του επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενεργείας (International Energy Agency-IEA) από το Νταβός ότι τα «αποθέματα φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, σε συνδυασμό με τη λύση του Κυπριακού και την κατασκευή αγωγού προς την Τουρκία, θα οδηγήσουν σε περιορισμό της ενεργειακής εξάρτησης τόσο της Ευρώπης όσο και της ίδιας της Τουρκίας από το ρωσικό φυσικό αέριο».

Καθόλου τυχαίο ότι ο επικεφαλής της ΙΕΑ είναι ο Τούρκος Φατίχ Μπιρόλ, ο οποίος, αν και προέρχεται από χώρα που δεν διαθέτει πηγές ενέργειας, έχει εκλεγεί με τη στήριξη της τουρκικής κυβέρνησης και από τη θέση αυτή φροντίζει να στηρίζει τη χώρα του.

Ο Φ. Μπιρόλ στις δηλώσεις του έκανε λόγο για τεράστια κοιτάσματα που έχουν ήδη εντοπισθεί, αλλά και για κοιτάσματα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου τα οποία ακόμη δεν έχουν ανακαλυφθεί.

Αλλά το ενδιαφέρον είναι ότι ο επικεφαλής της ΙΕΑ δήλωσε ότι τα δύο μεγάλα προβλήματα είναι να φτάσουμε στην εμπορική εκμετάλλευση των κοιτασμάτων και κατόπιν να επιλεγεί ο οικονομικότερος τρόπος εξαγωγής τους και αποφάνθηκε ότι η πιο οικονομική οδός είναι μέσω της Τουρκίας.

Ενεργειακή εξάρτηση
Ο επικεφαλής της ΙΕΑ ανέφερε ακόμη ότι η μεταφορά του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου μέσω Τουρκίας θα μειώσει την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης και από τις ΗΠΑ και το αμερικανικό LNG. Υπενθυμίζεται ότι το σχέδιο αυτό προωθείται με ιδιαίτερο ζήλο από τους Αμερικανούς, και μάλιστα τέθηκε στην ελληνική κυβέρνηση από τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Τ. Κέρι στην πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα.

Η ελληνική πλευρά μάλιστα βλέπει θετικά το σχέδιο αυτό, που προβλέπει τη μεταφορά LNG από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες στην Αλεξανδρούπολη και από εκεί στα Βαλκάνια και στην Ανατολική Ευρώπη, καθώς σε αυτές τις υποδομές θα μπορεί να καταλήξει και το αέριο της Ανατολικής Μεσογείου αποφεύγοντας τη διαδρομή μέσω της Τουρκίας.Σαν παραφωνία πάντως ακούστηκε τη Δευτέρα στην κυπριακή Βουλή ο υπουργός Εξωτερικών Ι. Κασουλίδης να αναφέρεται στην προοπτική κατασκευής αγωγού προς την Τουρκία μετά τη λύση του Κυπριακού.

Αν και φυσικά δεν μπορεί θεωρητικά καμία επιλογή να αποκλεισθεί, είναι ιδιαίτερα προβληματικό τρεις ημέρες πριν από την πραγματοποίηση της τριμερούς με το Ισραήλ και την Ελλάδα, ο κ. Κασουλίδης να αναφέρεται σε αυτή την επιλογή, η οποία ακυρώνει το πιο σημαντικό ίσως υπόβαθρο της τριμερούς με το Ισραήλ, αλλά και με την Αίγυπτο.

«ΦΙΝΑΛΕ» ΤΟ 2020
Αρχισαν οι έρευνες στον βυθό

Το EuroAsia Interconnector έχει ήδη δρομολογηθεί και την προηγούμενη έβδομα άρχισαν οι βυθομετρικές έρευνες.

Το ιταλικό σκάφος Odin Finder της εταιρείας GAS ξεκίνησε από την Κύπρο και κατέληξε την Πέμπτη στον Πειραιά, σε μια πρώτη δοκιμαστική έρευνα για τις πιθανές χαράξεις της διαδρομής του υποβρύχιου καλωδίου. Η υλοποίηση του έργου προβλέπεται να ξεκινήσει το 2017 και να έχει ολοκληρωθεί το 2020. Θα έχει διάρκεια ζωής 50 χρόνια και η απόσβεσή του θα επιτευχθεί τα πρώτα τέσσερα έτη της λειτουργίας του. Το έργο θα καλύψει μια απόσταση 1.520 χιλιομέτρων σε βάθη που ξεπερνούν τα 2.000 μέτρα και θα μεταφέρει ενέργεια 2.000MW.

Το σχέδιο αποτελεί και ένα σημαντικό crash test, όχι μόνο για μελλοντικά σχέδια κατασκευής αγωγού φυσικού αερίου αλλά και για τις οριοθετήσεις θαλασσίων ζωνών, καθώς ο σχεδιασμός του έργου γίνεται με τα δεδόμενα ως να έχει οριοθετηθεί η ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου.

Αμφισβήτηση
Η Τουρκία αμφισβητεί ένα σημαντικό τμήμα της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ στην περιοχή, με τρόπο μάλιστα που μεταξύ των ΑΟΖ της Ελλάδας και της Κύπρου να παρεμβάλλεται η υποτιθέμενη τουρκική θαλάσσια ζώνη. Η πόντιση καλωδίου ή η εγκατάσταση αγωγού στον βυθό δεν απαιτεί την έγκριση του κράτους στο οποίο ανήκει η ΑΟΖ, όμως απαιτούνται συνεννοήσεις και διαβουλεύσεις σχετικά με τη διαδρομή την οποία θα ακολουθεί ο αγωγός ή το καλώδιο. Το ίδιο ιταλικό σκάφος το 2013 παρενοχλήθηκε από τουρκικό πολεμικό σκάφος δυτικά της Πάφου και διέκοψε τις εργασίες του.

Το έργο εξασφαλίζει εναλλακτικές πηγές προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας για την Ευρώπη, ενώ δίνει τέλος και στην ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου από την ΕΕ. Επίσης τερματίζεται η ενεργειακή απομόνωση και της Κρήτης από την ηπειρωτική Ελλάδα. Το ηλεκτρικό ρεύμα θα παράγεται είτε από το φυσικό αέριο της Κύπρου και του Ισραήλ είτε από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η γεωστρατηγική σημασία του έργου είναι προφανής, καθώς είναι η πρώτη απευθείας ενεργειακή διασύνδεση της Μέσης Ανατολής αλλά και της Ασίας με την Ευρώπη. Οι δύο πρώτες φάσεις του έργου προβλέπεται να έχουν κόστος 1,5 δισ. ευρώ.

ΕΜΠΟΔΙΟ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ
Ο Φατίχ Μπιρόλ επεσήμανε ότι εάν λυθεί το Κυπριακό, τότε εκλείπει ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα για τη μεταφορά του φυσικού αερίου (μέσω της Τουρκίας), και αυτό θα αποτελεί σημαντικό βήμα για την ενεργειακή ασφάλεια της περιοχής και της Ευρώπης.

Πηγή www.ethnos.gr

Προηγούμενο ΆρθροΕπόμενο Άρθρο
Μοιραστείτε το