Του Γεώργιου Καπουρνιώτη
Ο κ. Γεώργιος Πέκος, καθηγητής δήλωσε πως «Η Επανάσταση του 1821 δεν προήλθε από υποκίνηση μιας ορισμένης κοινωνικής τάξης, ούτε από σύγκρουση διαφόρων οικονομικών συμφερόντων, πολύ δε περισσότερο δεν προήλθε ως ανάγκη πολιτειακής μεταβολής, χαρακτηριστικά γνωρίσματα των ποικίλων επαναστατικών κινημάτων άλλων λαών στην παλαιότερη και νεότερη ιστορία. Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 ήταν εξ ολοκλήρου Εθνική. Σε αυτήν εξεγέρθηκαν όλοι όσοι ήταν Έλληνες. Δίκαια λοιπόν θεωρείται το μεγαλύτερο δυναμικό φαινόμενο της ωριμότητας του υποδουλώμενου και παθούντος την Ελευθερία του Ελληνικού λαού».
200 ολόκληρα χρόνια πέρασαν από την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Γιορτάσαμε την επέτειο και τιμήσαμε τους προγόνους μας. Είμαστε ΕΛΛΗΝΕΣ και είμαστε υπερήφανοι για αυτό. Η μέρα αυτή μάς βοήθησε να ενισχύσουμε την εθνική μας συνείδηση αλλά και μάς υπενθύμισε τις θυσίες που κάναν οι πρόγονοί μας για την πατρίδα μας, για την ελευθερία. Η ιστορική και πολιτιστική τους προσφορά στην ανθρωπότητα ήταν πολύ σημαντική για αυτό. Η επέτειος λειτουργεί και ως αρωγός για να μάθουν τα μικρά παιδιά, τι συνέβη εκείνη τη μέρα και γιατί τιμάμε, θαυμάζουμε, σεβόμαστε όσους πολέμησαν. Βασικός στόχος της είναι να αναδειχθούν οι αξίες οι οποίες ενέπνευσαν τους ήρωες – αγωνιστές και η αγάπη για τη χώρα να αποτελέσει πρότυπο για τους νέους.
Στη νίκη οδήγησε, εκτός από την αγάπη για την πατρίδα, η σωστή οργάνωση των Ελλήνων. Η ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας αποτέλεσε τη σημαντικότερη μυστική οργάνωση που σχηματίστηκε για την προετοιμασία της επανάστασης του 1821 και την απελευθέρωση των Ελλήνων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Πολλοί σοφοί άνδρες ήταν μέλη της, οι οποίοι πίστευαν ότι με τις γνώσεις, τη μόρφωση, την Παιδεία, θα επιτύχουν τον στόχο τους. Ο Καποδίστριας και ο Κοραής έδειξαν μεγάλο ζήλο για να μορφώσουν τους Έλληνες. Σκοπός της Φιλικής Εταιρείας ήταν η γενική επανάσταση των Ελλήνων για την «ανέγερσιν και απελευθέρωσιν του Ελληνικού Έθνους και της Πατρίδoς μας», όπως έγινε γνωστό από τον Ξάνθο, δηλώνοντας στα «Aπομνημονεύματά» του: «… δια να ενεργήσωσι μόνοι των ό,τι ματαίως από πολλού χρόνου ήλπιζον από την φιλανθρωπίαν των χριστιανών βασιλέων». Το πάθος για την πατρίδα και η θέληση για την απόκτηση Ελευθερίας ανέδειξαν τη γρήγορη ανάπτυξή της. Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως το 1820 είχε αρχίσει και εξαπλωνόταν σχεδόν σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας και τις περισσότερες ελληνικές παροικίες του εξωτερικού. Χιλιάδες υπολογίζονται οι μυημένοι, μολονότι είναι γνωστά μόνο 1096 ονόματα. Τους πρώτους μήνες του 1821 τα μέλη της αριθμούν δεκάδες χιλιάδες. Η οργάνωση είχε υπερβεί τα ίδια της τα όρια.
Στις γραμμές της συσπειρώνονται κυρίως έμποροι και μικροαστοί, αλλά και Φαναριώτες και κοτζαμπάσηδες και κληρικοί, πρόσωπα που θα διαδραματίσουν αγωνιστικό ρόλο (θετικό ή αρνητικό) στον αγώνα για την ανεξαρτησία, όπως οι οπλαρχηγοί Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Οδυσσέας Ανδρούτσος, Αναγνωσταράς, ο αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Δικαίος (Παπαφλέσσας), οι Φαναριώτες Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος και Νέγρης, οι Υδραίοι μεγαλοκαραβοκύρηδες Κουντουριώτηδες, οι μεγαλοκoτζαμπάσηδες Ζαΐμης, Λόντος, Νοταράς, ο μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός κ.ά.
Η μεγάλη επιτυχία είναι ότι οι Έλληνες ήταν αποφασισμένοι και μπόρεσαν να κρατήσουν την Επανάσταση ζωντανή μέχρις ότου αναγκαστούν οι Μεγάλες Δυνάμεις για τα δικά τους συμφέροντα αλλά και λόγω της πίεσης του φιλελληνικού κινήματος να αντιμετωπίσουν το ελληνικό ζήτημα της διεθνούς διπλωματίας.
Αξίζει να σημειωθεί πως σημαντική ήταν και η συμβολή της εκκλησίας, στην Επανάσταση του 1821. Σύμφωνα με τον κ. Κωνσταντίνο Μαλαφάντη, καθηγητής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρόεδρος της Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδος, η Εκκλησία διατηρούσε την ισορροπία ανάμεσα στην τήρηση της «πειθαρχίας» του λαού απέναντι στον σουλτάνο, για την οποία ήταν επίσημος εγγυητής, και στην περιφρούρηση της ασφάλειας των χριστιανών και τη μέριμνα για τη μόρφωση και τη μυστική εθνική τους αφύπνιση. Τόνισε χαρακτηριστικά ότι υπήρχαν Μητροπόλεις, Αρχιεπίσκοποι και Μοναστήρια, τα οποία είχαν ως στόχο να προστατέψουν και να στηρίξουν τους Χριστιανούς. Οι ιεράρχες της εποχής φρόντιζαν για τη μόρφωση των πιστών, την παιδεία τους και προσπαθούσαν να διατηρήσουν αναλλοίωτη τη δύναμη της πίστης τους. Ωστόσο, σημαντική ήταν και η προσπάθειά τους για την ενίσχυση της εθνικής αυτοσυνειδησίας τους. Όπως υπογράμμισε ο Steven Runciman: «Η Ορθοδοξία διατήρησε τον ελληνισμό μέσα από τους σκοτεινούς αιώνες, αλλά χωρίς την ηθική δύναμη του ελληνισμού και αυτή η Ορθοδοξία θα είχε απισχανθεί» (Μαλαφάντης, 2021).
Η φετινή μας επέτειος έγινε γνωστή και τιμήθηκε από όλη τη γη, από άκρη σε άκρη του πλανήτη. Δημοφιλή κτίρια ανά τον κόσμο χρωματίστηκαν στα χρώματα της γαλανόλευκης σημαίας μας. Τιμήθηκε η Ελλάδα μας και οι ήρωες – αγωνιστές της. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής όπου φωταγωγήθηκαν πολλά κτίρια, σε διάφορα σημεία της αλλά και η Αυστραλία, όπου η όπερα του Σίνδεϊ ντύθηκε κι αυτή στα χρώματά μας. Είμαστε υπερήφανοι που είμαστε ΕΛΛΗΝΕΣ. Είμαστε υπερήφανοι για τους προγόνους μας. Διαμορφώνουμε τη νέα γενιά με Αξίες, Ιδανικά, Αγάπη για την ΠΑΤΡΙΔΑ και μάχιμους για την υπεράσπιση της χώρας μας όπως ήταν οι ήρωες της Επανάστασης.
Βιβλιογραφία:
Μαλαφάντης, Κ. (2021). Η συμβολή της εκκλησίας, στην Επανάσταση του 1821. Κοινωνία, 62(1).
Πέκος, Γ. (1988). Το management του 1821. Θεσσαλονίκη: Α.Β.Σ.Θ.