Την τοποθέτηση ραμπών και αναβατορίων, λειτουργικές αστικές συγκοινωνίες, αλλά και ομαλή πρόσβαση στους δημόσιους χώρους ζητούν εννιά στους δέκα Βολιώτες, ώστε τα άτομα με αναπηρία να μπορούν να διευκολύνονται στην καθημερινότητά τους. Σύμφωνα με έρευνα που έγινε στην πόλη, το 80% των Βολιωτών αναγνωρίζει ότι τα ΑμεΑ δεν έχουν τις ίδιες δυνατότητες πρόσβασης με τους υπόλοιπους σε διάφορους. Παράλληλα σε έρευνα που έγινε και στα άτομα με αναπηρία επισημαίνεται η ανάγκη για πολύ περισσότερες παρεμβάσεις. Για παράδειγμα ελάχιστες είναι οι πολυκατοικίες που να διαθέτουν εξοπλισμό ώστε να αυτοεξυπηρετούνται τα άτομα με αναπηρίες κατά την είσοδο ή έξοδο.
Ενδιαφέρουσα έρευνα με θέμα «Η κινητικότητα των ατόμων με αναπηρίες στην πόλη. Η περίπτωση του Βόλου» πραγματοποίησε η αρχιτέκτονας μηχανικός κ. Βάνα Γεωργαλά και τα συμπεράσματα παρουσιάστηκαν στο πανελλήνιο συνέδριο του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας Πολεοδομίας Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Όπως τονίζεται στην έρευνα «τα Άτομα με Αναπηρίες αποτελούν ένα σημαντικό ποσοστό των κατοίκων των πόλεών μας. Παρά το γεγονός αυτό όμως αντιμετωπίζουν συχνά δυσκολίες στη ζωή τους μέσα σε αυτές. Σκοπός αυτής της εργασίας είναι ο εντοπισμός των προβλημάτων τους, και ο εντοπισμός πιθανών λύσεων και προτάσεων, για το σχεδιασμό φιλόξενων πόλεων και προσβάσιμων από όλους τους πολίτες.
Στην έρευνα πεδίου που αφορά στα Άτομα με Ειδικές Ανάγκες στην πόλη του Βόλου, έλαβαν μέρος 98 άτομα. Από αυτούς τα 61 ήταν γυναίκες και 37 άντρες.
Τα επαγγέλματα των ερωτηθέντων είναι δημόσιοι υπάλληλοι, ιδιωτικοί υπάλληλοι, εκπαιδευτικοί, αρχιτέκτονες – πολεοδόμοι, άλλες ειδικότητες μηχανικών, άλλα επαγγέλματα: Έμποροι, γιατροί, γεωπόνοι, νοσηλευτές.
Η κατηγοριοποίηση των επαγγελμάτων έγινε κυρίως λαμβάνοντας ως κριτήριο τη συχνότητα και τον τρόπο επαφής των ατόμων με την πόλη.
Ρωτήσαμε τους πολίτες εάν πιστεύουν ότι τα άτομα με Ειδικές Ανάγκες έχουν τις ίδιες δυνατότητες με τους υπόλοιπους πολίτες σε διάφορους τομείς της καθημερινής ζωής. Για τη διασκέδαση και την εργασία το 63% απάντησε «μάλλον όχι» και σίγουρα «όχι», ενώ για την κίνηση μέσα στην πόλη το ίδιο ποσοστό αγγίζει το 80%. Επίσης για την πρόσβαση στους δημόσιους χώρους το 70% των ερωτηθέντων εκτιμά επίσης ότι τα άτομα με ανάγκες δεν έχουν τις ίδιες δυνατότητες, ενώ το ίδιο υποστηρίζει και ένα ποσοστό 60% των ερωτηθέντων και όσον αφορά την πρόσβαση στην κατοικία.
Στη συνέχεια του ερωτηματολόγιου, ζητήθηκε από τους ερωτηθέντες να δώσουν προτεραιότητα σε κάποιες εργασίες βελτίωσης, σύμφωνα με το τι πιστεύουν πως πρέπει να γίνει ώστε να καλυτερέψει η ζωή των ατόμων με ειδικές ανάγκες στην πόλη.
Πρώτη προτεραιότητα αποτελούν οι εξής εργασίες: Τοποθέτηση ραμπών- αναβατορίων, προσβάσιμα δημόσια κτίρια, λειτουργικές αστικές συγκοινωνίες
Δεύτερης προτεραιότητας φαίνονται να είναι τα εξής: Μεγαλύτερα πεζοδρόμια, προσβάσιμα θέατρα και σινεμά, ειδικοί χώροι στάθμευσης ΙΧ, αυστηρότεροι νόμοι και προδιαγραφές, προσβάσιμες πολυκατοικίες
Λιγότερο ενδιαφέρον φαίνονται να δείχνουν για τα προσβάσιμα καφέ και εστιατόρια και για τους προσβάσιμους χώρους άθλησης.
Τι ζητούν τα άτομα με ανάγκες
Η ίδια μέθοδος ακολουθήθηκε και για την καταγραφή των απόψεων Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες που διαμένουν και μετακινούνται μέσα στις πόλεις.
Δόθηκαν λοιπόν τα ίδια ερωτηματολόγια σε 42 άτομα. Στην έρευνα έλαβαν μέρος 42 άτομα. Από αυτούς τα 18 ήταν γυναίκες και τα 24 άντρες.
Σημαντικό ποσοστό των συμμετεχόντων είναι άνεργοι, συνταξιούχοι ή ασχολούνται με οικιακά.
Βλέποντας τις απαντήσεις γίνεται ξεκάθαρο πως τα Άτομα με Ειδικές Ανάγκες αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην καθημερινότητά τους και η κίνηση μέσα στην πόλη δεν είναι εύκολη για αυτά, όπως θα έπρεπε.
Ζητήθηκε από τους ερωτηθέντες να δώσουν προτεραιότητα σε κάποιες εργασίες βελτίωσης, σύμφωνα με το τι πιστεύουν πως πρέπει να γίνει ώστε να καλυτερέψει η ζωή των ατόμων με ειδικές ανάγκες στην πόλη.
Σε μία προσπάθεια γενικής ταξινόμησης των αποτελεσμάτων – πάντα όμως με ελάχιστες διαφορές ποσοστών – καταλήγουμε στα παρακάτω αποτελέσματα
Πρώτη προτεραιότητα αποτελούν οι εξής εργασίες: Τοποθέτηση ραμπών – αναβατορίων, προσβάσιμα δημόσια κτίρια, λειτουργικές αστικές συγκοινωνίες, προσβάσιμες πολυκατοικίες, μεγαλύτερα πεζοδρόμια, προσβάσιμα θέατρα και σινεμά.
Δεύτερης προτεραιότητας φαίνονται να είναι τα εξής: Ειδικοί χώροι στάθμευσης ΙΧ, προσβάσιμα καφέ και εστιατόρια, προσβάσιμοι χώροι άθλησης. Λιγότερο ενδιαφέρον φαίνεται να δείχνουν για αυστηρότερους νόμους και προδιαγραφές.
Οι υποδομές
Αναφορικά με τις υποδομές για ΑμεΑ στην πόλη του Βόλου, κάποιοι βασικοί κανόνες έχουν τηρηθεί σε αρκετά κτίρια της πόλης του Βόλου.
Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά στα δημόσια κτίρια, ράμπες έχουν προβλεφθεί σε αρκετά δημόσια κτίρια, όπως είναι η Δ.Ε.Η. και κάποιες τράπεζες.
Σε κτίρια που υπάρχουν μόνο σκάλες έχουν τοποθετηθεί ειδικοί μηχανισμοί ανάβασης, όπως παραδείγματος χάριν στον Ο.Τ.Ε. και στη Δ.Ε.Υ.Α.Μ.Β.
Στον τομέα της εκπαίδευσης παρατηρούμε πως σε σχολή του Πανεπιστημίου που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης έχουν προβλεφθεί ειδικές θέσεις στάθμευσης.
Σε όλα τα πεζοδρόμια του κέντρου της πόλης έχουν τοποθετηθεί γραμμές σήμανσης και μικρές ράμπες, για πιο εύκολη μετάβαση από το πεζοδρόμιο στο δρόμο.
Δυστυχώς όμως, κάποιες φορές οι λειτουργίες αυτές παρεμποδίζονται, αφού τα πεζοδρόμια χρησιμοποιούνται σαν θέσεις στάθμευσης ποδηλάτων και δικύκλων.
Προτάσεις
Προκειμένου να σχεδιαστούν χώροι προσπελάσιμοι από όλους, πρέπει να ακολουθηθούν κάποια βήματα, ώστε να καταλήξουμε στα βέλτιστα αποτελέσματα.
Η κ. Γεωργαλά τονίζει μεταξύ άλλων πως «αρχικά πρέπει να επιλεχθούν περιοχές με υψηλή επισκεψημότητα, όπου θα δημιουργηθεί η αλυσίδα ανεμπόδιστης πρόσβασης.
Πρέπει να γίνει στη συνέχεα μια αποτύπωση της υπάρχουσας κατάστασης πρόσβασης στις περιοχές που επιλέχθηκαν ώστε να εντοπιστούν σημεία- εμπόδια που παρεμποδίζουν την κίνηση των ΑμεΑ.
Τα στοιχεία αυτά θα κατηγοριοποιηθούν σε φυσικά, τεχνητά, αρχιτεκτονικά, διοικητικά και σε εκείνα που προκύπτουν από την ασυνείδητη συμπεριφορά των πολιτών.
Κάποιες ενέργειες που θα βοηθούσαν στην κίνηση των ΑμεΑ είναι οι εξής: Η αφαίρεση των κλαδιών και των θάμνων που εμποδίζουν την όδευση. Η αφαίρεση των διαφημιστικών πινακίδων ή των αντικειμένων του αστικού εξοπλισμού. Η συντήρηση των πλακών του πεζοδρομίου. Η. διαφύλαξη της όδευσης των πεζών ελεύθερα σε πεζοδρόμια χωρίς τραπεζοκαθίσματα και περίπτερα. Ο αυστηρός έλεγχος για την τήρηση του ΚΟΚ.
Για τα δημόσια κτίρια της πόλης του Βόλου η έρευνα απέδειξε ότι αυτά διαθέτουν έναν επαρκή εξοπλισμό. Ωστόσο θα μπορούσαν να γίνουν και άλλες αλλαγές για την ακόμα μεγαλύτερη βελτίωσή τους.
Στις συγκοινωνίες στην πόλη του Βόλου έχουν τεθεί σε κυκλοφορία αστικά λεωφορεία κατάλληλα να εξυπηρετήσουν Άτομα με Αναπηρίες. Η χρήση τους δεν γίνεται με ευκολία, καθώς δεν είναι λειτουργικές οι στάσεις τους, αλλά και τα υπόλοιπα στοιχεία που σχετίζονται με τη μετακίνησή τους.
Όσον αφορά στην κατοικία σπάνια συναντά κανείς στην πόλη του Βόλου πολυκατοικία που να διαθέτει εξοπλισμό ώστε να αυτοεξυπηρετούνται τα Άτομα με Αναπηρίες κατά την είσοδο ή έξοδο.
Αστοχίες εφαρμογών
Αναφορικά με τα συμπεράσματα στην έρευνα επισημαίνεται πως «όσον αφορά στην Ελλάδα, τα άτομα με αναπηρία έχουν υποστεί και συνεχίζουν να υφίστανται καθημερινά παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους.
Η ασάφεια των νομοθετικών ρυθμίσεων σε συνδυασμό με την αστοχία στην εφαρμογή των αποφάσεων, αποτελεί τροχοπέδη στην επίλυση των προβλημάτων.
Οι παρεμβάσεις είναι τις περισσότερες φορές επιδερμικές και όχι ουσιαστικές, καθώς αφορούν μόνο διορθώσεις λειτουργικού και χρηστικού τύπου, αλλά δε δίνουν τη δυνατότητα να αναλάβουν δραστηριότητες τα Άτομα με Αναπηρίες και να συγκυβερνήσουν την πόλη.
Η συζήτηση μαζί τους απέδειξε ότι δε δείχνουν καμία αισιοδοξία κατά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό όμως γι’ αυτό ευθύνονται οι συμπολίτες τους, δηλαδή όλοι εμείς που τους συμπεριφερόμαστε με οίκτο ή προσποιούμαστε ότι είναι ανύπαρκτοι».