Χαρακτηρίζεται από ατολμία και έλλειψη οράματος, επισημαίνει η Αντιπροσωπεία Μαγνησίας
Η μελέτη της Β 1 Φάσης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου Βόλου διέπεται από ένα πνεύμα ατολμίας και έλλειψης οράματος. Αυτό επισημαίνει μεταξύ άλλων η Αντιπροσωπεία του ΤΕΕ Μαγνησίας σε υπόμνημά της προς το Δημοτικό Συμβούλιο Βόλου, αναφορικά με τη μελέτη, αφού την εξέτασε και έκανε σχετικές εισηγήσεις η σχετική Ομάδα Εργασίας που είχε συστήσει και οι Μόνιμες Επιτροπές της. Το υπόμνημα απεστάλη και στο τεχνικό Γραφείο Δοξιάδη που είχε αναλάβει τη μελέτη.
Όπως σημειώνει η Αντιπροσωπεία του ΤΕΕ Μαγνησίας «δεν επιλύονται τα βασικά προβλήματα του πολεοδομικού σχεδιασμού της περιοχής μας, που δημιουργήθηκαν από τον επιπόλαιο σχεδιασμό των Ζ.Ο.Ε. του 1986».
Ειδικότερα το ΤΕΕ αναφέρεει:
«Το πολεοδομικό συγκρότημα Βόλου περικλείεται από περιοχές ΖΟΕ, που με το πνεύμα και τα δεδομένα της εποχής, προσπαθούσαν να προστατεύσουν τον περιαστικό χώρο, ενώ σήμερα αυτός ο σφιχτός εναγκαλισμός εγκλωβίζει και παρεμποδίζει την ανάπτυξη του πολεοδομικού συγκροτήματος.
Από την διαχρονική παρακολούθηση της πορείας του ΓΠΣ βλέπουμε ότι η πρώτη τροποποίηση των Ζ.Ο.Ε. έγινε λίγο χρόνο μετά την θέσπισή τους (1989), ενώ έκτοτε η πολιτεία προβαίνει σε συνεχείς τροποποιήσεις, ενώ πολλές χωροθετήσεις εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας έγιναν σε περιοχές που η χρήση αντίκειται στην εγκεκριμένη Ζ.Ο.Ε. Ως παραδείγματα αναφέρονται το Πανθεσσαλικό Στάδιο (3β), η εγκατάσταση του νεκροταφείου (3δ και 3γ), η εγκατάσταση και δημιουργία Βιοτεχνικού χώρου στην περιοχή Πετρομαγούλα (3β), το Συνεδριακό Κέντρο της Μητρόπολης (3δ), οι εργατικές κατοικίες Αγ. Παρασκευής (1β), το Αθλητικό Κέντρο Άλλης Μεριάς (3α) κλπ.
Η υπό διαβούλευση (Β1) φάση του Γ.Π.Σ. Βόλου, προκειμένου να υλοποιηθούν οι προγραμματιζόμενες επεκτάσεις, προχωρά σε προτάσεις κατάργησης μικρών τμημάτων ΖΟΕ ιδιαιτέρως κάτω από τον περιφερειακό. Είναι φανερό πως οι μελετητές πιστεύουν ότι, επεμβαίνοντας «σε μικρό βαθμό» στις ΖΟΕ, θα μπορούσαν να υλοποιήσουν τις συγκεκριμένες προτάσεις τους και τελικά να γίνουν αυτές αποδεκτές μέσω τροποποιήσεων των ΖΟΕ με Π.Δ. Καθίσταται σαφές, ότι η τροποποίηση των ΖΟΕ πρέπει να προταχθεί της όποιας άλλης διαδικασίας, να γίνει από μηδενική βάση, σε ευρύτερη κλίματα από αυτή που προτείνεται στη μελέτη και τηρώντας τις νόμιμες διαδικασίες. Διαφορετικά, οι επιλογές που γίνονται από την μελέτη του Γ.Π.Σ., δεν θα είναι εκείνες που προκύπτουν από την ανάλυση των αναγκών και υπαγορεύονται από την επιστημονική μεθοδολογία, αλλά όσες είναι συμβατές με τις λανθασμένες σε σημαντικό βαθμό, εγκεκριμένες Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου.
Παρατηρήσαμε, επίσης, ότι στην παρούσα, τουλάχιστον, φάση χρησιμοποιούνται παρωχημένα υπόβαθρα, αν και έχουν παραχθεί – απ’ ό,τι γνωρίζουμε – σύγχρονα υπόβαθρα σε ψηφιακή μορφή για όλες τις απαραίτητες πληροφορίες και ζητούμενα. Εάν ο σχεδιασμός ολοκληρωθεί στα υπόβαθρα της (Β1) φάσης, οι μηχανικοί της Μαγνησίας που θα έρθουν να εφαρμόσουν στο μέλλον τις προτάσεις του ΓΠΣ, θα βρεθούν σε πολύ δύσκολη θέση. Η μελέτη πρέπει να παρουσιαστεί σε υπόβαθρα από πρόσφατους ορθοφωτοχάρτες και οι προτεινόμενες τροποποιήσεις των ΖΟΕ να προσαρμόζονται με τα υφιστάμενα φυσικά όρια (δρόμοι, ρέματα, κλπ) και όρια αγροτεμαχίων και όχι ευθείες γραμμές, που διχοτομούν ιδιοκτησίες με σοβαρά προβλήματα στην μελλοντική δόμησή τους.
Η υπό διαβούλευση μελέτη χαρακτηρίζεται και από έλλειψη οράματος διότι, μετά την ενδελεχή μελέτη των προτάσεών της, οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι δυστυχώς δεν μας έχει δημιουργηθεί η πεποίθηση, ότι με τον ενδεικνυόμενο τρόπο θα δοθούν λύσεις στα χρονίζοντα προβλήματα του παρελθόντος και θα υποδειχθούν προτάσεις και εργαλεία, που θα δρομολογήσουν μία αναπτυξιακή πορεία για το μέλλον με ορίζοντα 20-30 ετών.
Προβλήματα
Από τα σημαντικότερα προβλήματα που μπορούμε να επισημάνουμε είναι:
α) Η μη εναρμόνιση του Γ.Π.Σ με το Ρυθμιστικό Σχέδιο. Μπορεί οι μελετητές να έλαβαν υπόψη τις κατευθύνσεις του Ρ.Σ., ωστόσο η μη ύπαρξη έγκρισης του τελικού σχεδίου Ρυθμιστικού γεννά από μόνη της προβλήματα. Ως γνωστόν το ΤΕΕ επισήμανε πλείστες όσες αδυναμίες στο Ρυθμιστικό Σχέδιο, το οποίο αυτή τη στιγμή, είναι στα συρτάρια του Υπουργείου, χωρίς να γνωρίζουμε, τι τελικά ισχύει και τι όχι. Και το ερώτημα είναι: Τι θα γίνει αν εγκριθεί το Γ.Π.Σ και οι κατευθύνσεις του συγκρούονται με τις κατευθύνσεις του Ρυθμιστικού Σχεδίου; Επίσης, πόσες και ποιες από τις επισημάνσεις της διαβούλευσης του Ρυθμιστικού έχουν ενσωματωθεί στο τελικό κείμενο εκείνης της μελέτης; Άποψή μας είναι ότι δεν μπορεί να προηγηθεί έγκριση του ΓΠΣ χωρίς εγκεκριμένο Ρ.Σ.
β) Το Γ.Π.Σ προβλέπει αύξηση του πληθυσμού, κατά 22.000 κατοίκους. Για το νέο αυτό πληθυσμό, δεν αρκεί η χωροθέτηση κατοικίας, αλλά πρέπει να εξασφαλιστούν τόσο σε αυτούς, όσο και στους ήδη υπάρχοντες κατοίκους, χώροι για άσκηση των επαγγελματικών τους δραστηριοτήτων.
Και για αυτό το σκοπό υπάρχει πλήρης απουσία κατευθυντηρίων γραμμών. Είναι γνωστό ότι από σφάλματα ή παραλείψεις του εγκεκριμένου Γ.Π.Σ. ολόκληροι παραγωγικοί κλάδοι απομακρύνθηκαν από τον Βόλο και τη Μαγνησία, διότι πρακτικά δεν υπήρχε δυνατότητα να χωροθετηθούν σε περιοχή κατάλληλη για την άσκηση της δραστηριότητάς τους. Ενδεικτικά αναφέρεται η δημιουργία εγκαταστάσεων Υγείας και Εκπαίδευσης, οι κάθετες μονάδες αντιπροσωπειών εμπορίας – επισκευής αυτοκινήτων, οι υπεραγορές κλπ. Χώροι για ανάπτυξη νέων σύγχρονων εμπορικών δραστηριοτήτων (logistics κλπ) δεν προβλέπονται, αλλά και για άλλες δραστηριότητες δεν υπάρχουν οι ενδεδειγμένες κατευθύνσεις, με αποτέλεσμα μεγάλοι οικονομικοί κλάδοι, που μπορούν να δώσουν σημαντικές ανάσες στην τοπική οικονομία, να μην μπορούν να εγκατασταθούν στην περιοχή.
γ) Η τουριστική ανάπτυξη της περιοχής χωροθετείται σε δύο ιδιαίτερα οικοδομικά κορεσμένες περιοχές (Αγριά και Αλυκές), χωρίς καμιά πρόβλεψη για ανάπτυξη μεγάλων τουριστικών μονάδων (απαραιτήτων για τη στήριξη του αεροδρομίου Κεντρικής Ελλάδας).
Θα πρέπει το Γ.Π.Σ. να μεριμνήσει και για την τουριστική ανάδειξη του Βόλου δημιουργώντας στον επισκέπτη κίνητρα για την παραμονή του στην πόλη, αποτελώντας έτσι ο Βόλος αυτός καθαυτός έναν «προορισμό» και όχι απλά μια σύντομη στάση των επισκεπτών στη διαδρομή τους προς το Πήλιο ή προς τις Σποράδες. Εξάλλου, το ίδιο το Ειδικό Χωροταξικό για τον Τουρισμό προτείνει το Βόλο ως μια περιοχή προτεραιότητας για την ανάπτυξη του αστικού τουρισμού.
Προβληματισμό προκαλεί, τέλος, η αντιμετώπιση της εκτός σχεδίου δόμησης με μόνο εργαλείο την αύξηση των κατά κανόνα αρτιοτήτων. Αναμφίβολα, πιστεύουμε ότι η εκτός σχεδίου δόμηση πρέπει να περιοριστεί. Όμως, το μεγαλύτερο πρόβλημα το δημιουργεί ο ίδιος ο Νόμος για την εκτός σχεδίου δόμηση, είναι η υπερδόμηση που προκύπτει εκτός σχεδίου σε πολύ μεγάλο αριθμό χρήσεων και όχι τόσο η κατάτμηση των κτημάτων. Αντίθετα, συμφωνούμε με την κατάργηση των παρεκκλίσεων, με παράλληλη εξέταση της συνταγματικής νομιμότητας της ρύθμισης, γεγονός που –και πάλι- δημιουργεί την ανάγκη συνολικής αναθεώρησης του θεσμικού πλαισίου της εκτός σχεδίου δόμησης», καταλήγει το ΤΕΕ Μαγνησίας.