Photo Gallery, Πολιτισμός

Συνάντηση ιστορίας και παράδοσης στις λαϊκές βρύσες του Πηλίου

Το νέο βιβλίο του Γιώργου Θωμά από την Εταιρεία Θεσσαλικών Ερευνών

 

 

Η ιστορία, η αρχιτεκτονική, οι παραδόσεις που χτίζονται γύρω από τις λαϊκές βρύσες του Πηλίου παρουσιάζονται στη νέα έκδοση του Γιώργου Θωμά από την Εταιρεία Θεσσαλικών Ερευνών. Όπως αναφέρει, μεταξύ άλλων, η πρόεδρος της Εταιρείας Θεσσαλικών Ερευνών κ. Μηλίτσα Ζαρλή – Καραθάνου, «το Πήλιο, ο ανεξάντλητος αυτός χώρος επιστημονικών διερευνήσεων, είναι το αντικείμενο της παρούσης μελέτης του Γιώργου Θωμά. Πιο συγκεκριμένα ο ακούραστος ερευνητής έστρεψε αυτή τη φορά το ενδιαφέρον του στις λαϊκές βρύσες του Πηλίου, στους «μικρούς ναΐσκους του νερού», το οποίο με τη σειρά του αποτελεί «τα θεμέλια του κόσμου ολόκληρου, την ουσία της βλάστησης, που προσδίδει νέα γέννηση». Αυτά τα προσκυνητάρια που ζωογονούνται από την αέναη ροή του νερού και το σιγανό του ήχο και αποτελούν έκφραση αντιπροσφοράς του ανθρώπου στο ζωντανό και «θεϊκό» νερό, κατέγραψε ο συγγραφέας μετά από πολύχρονες έρευνες βασισμένες πρώτα από όλα στην αυτοψία.

Έτσι αρχικά μας ταξιδεύει στο χρόνο για να αποσαφηνιστεί η ιστορικότητα του φαινομένου γενικά και στο Πήλιο ειδικότερα, προσφέροντας στον αναγνώστη ενδιαφέρουσες πληροφορίες. Οι βρύσες, που στο Πήλιο βρίσκονται παντού, στους οικισμούς, στην εξοχή, στα δάση, έχουν βέβαια το όνομά τους. Ο συγγραφέας ταξινομεί τις ονοματοθεσίες των πηλιορείτικων βρυσών και ενημερώνει για τους λόγους που σε κάθε περίπτωση προσδόθηκε η συγκεκριμένη ονομασία.

Ο τρόπος κατασκευής των βρυσών και η αρχιτεκτονική τους τυπολογία είναι ασφαλώς ένα σημαντικό επί μέρους θέμα, το οποίο αναπτύσσεται στη μελέτη του Γιώργου Θωμά. Η ανάλυση γίνεται μάλιστα λεπτομερέστερη σε ορισμένες πολύ χαρακτηριστικές βρύσες. Οι πενήντα φωτογραφίες που πλαισιώνουν το κείμενο, οι περισσότερες από το προσωπικό του αρχείο, υποβοηθούν σημαντικά την προσπάθεια. Ο συγγραφέας στέκεται βέβαια αναλυτικότερα στις φιλοτεχνημένες βρύσες, καθώς και σ’ αυτές που φέρουν διάφορες επιγραφές και δίνουν σχετικές πληροφορίες, ενώ παράλληλα ο αναγνώστης παρακολουθεί το άγρυπνο ενδιαφέρον για τη συντήρηση των βρυσών που δημιουργούνταν στο λαϊκό άνθρωπο μετά την ανέγερσή τους.

«Αν το καφενείο αποτελούσε κατάκτηση των αντρών – ένας χώρος επικοινωνίας του αρσενικού πληθυσμού, η βρύση αντίθετα ήταν τόπος των γυναικών, μια κοινωνία του γυναικόκοσμου … μια πραϋντική εκτόνωση κι ένα ψυχολογικό αντίβαρο στη δεσμευτική καταπίεση του χωριού», σημειώνει ο συγγραφέας, για να αναπτύξει τη διάσταση του κοινωνικού ρόλου των βρυσών, που έδεναν τις γυναίκες και τις καθιστούσαν ομάδα.

Άλλο θέμα της μελέτης είναι η στάση του λαϊκού ανθρώπου απέναντι στις βρύσες, καθώς και οι λαϊκές εκδηλώσεις, όπως το «αμίλητο νερό» της Πρωτοχρονιάς, το «αμίλητο» νερό των Αγίων Θεοδώρων, το «αμίλητο» νερό του Κλήδονα, η επίσκεψη της Πηλιορείτισσας νύφης στη βρύση κ.ά., και η παραμυθιακή τους πλαισίωση. Για το τελευταίο θέμα ο Γιώργος Θωμάς παρουσίασε απομαγνητοφωνημένες αφηγήσεις κυρίως γυναικών, γεννημένων τον προπερασμένο αιώνα.

Ο Γιώργος Θωμάς, δυναμικό στέλεχος της Εταιρείας Θεσσαλικών Ερευνών από την ίδρυσή της, βραβευμένος από την Ακαδημία Αθηνών, συγγραφέας πολλών βιβλίων και αναρίθμητων άρθρων ιστορικού και λαογραφικού περιεχομένου σε εφημερίδες και περιοδικά, προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό μια σχετικά μικρή στο μέγεθος αλλά άρτια μελέτη, καρπό πολύχρονου και μεγάλου μόχθου, που αναμένεται να συναρπάσει τόσο με το ενδιαφέρον περιεχόμενο, όσο και με το θελκτικό της λόγο.

Η Ε.Θ.Ε. απεφάσισε να εκδώσει την παρούσα μελέτη ως ελάχιστο δείγμα τιμής στον ακούραστο αυτόν εργάτη του πνεύματος, ο οποίος τόσα προσέφερε και προσφέρει στην επιστήμη, στον πολιτισμό και ιδιαίτερα στην Εταιρεία Θεσσαλικών Ερευνών, της οποίας τους σκοπούς και τις αξίες υπηρέτησε και εξακολουθεί να υπηρετεί με ήθος, με πάθος και μοναδική πνευματική και επιστημονική παραγωγικότητα».

 

Προηγούμενο ΆρθροΕπόμενο Άρθρο
Μοιραστείτε το