Στο μικροσκόπιο η συχνότερη ενζυμοπάθεια

Περίπου το 5% του πληθυσμού στην Ελλάδα πάσχει από την πιο συχνή ενζυμοπάθεια του πλανήτη, την έλλειψη του ενζύμου G6PD (αφυδρογονάση της 6-φωσφορικής γλυκόζης), με τους άντρες να παρουσιάζουν μεγαλύτερη συχνότητα. Μάλιστα, πολλές περιοχές παρουσιάζουν μεγαλύτερη έλλειψη εξαιτίας των ελιών που υπήρχαν σε αυτές.

Η έλλειψη του ενζύμου G6PD έχει αποτελέσει αντικείμενο μελέτης, αρκετές φορές, στο Εργαστήριο Βιοχημείας της Άσκησης του Τομέα Κινησιολογίας του ΚΕΤΕΑΘ του ΤΕΦΑΑ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, υπό την εποπτεία του αναπληρωτή καθηγητή Βιοχημείας της Άσκησης Θανάση Τζιαμούρτα. Πρόσφατα, ολοκληρώθηκε ακόμη μία εργασία, με την οποία εξετάστηκε η επίδραση της συμπληρωματικής λήψης λιποϊκού οξέος σε άτομα με την έλλειψη του G6PD, της συχνότερης ενθυμοπάθειας του πλανήτη, που υπολογίζεται πως επηρεάζει περίπου 400 εκατομμύρια άτομα στον κόσμο.

Προηγούμενες έρευνες του εργαστηρίου έχουν δείξει ότι τα άτομα που πάσχουν από την έλλειψη του ενζύμου G6PD μπορούν να γυμνάζονται παρά το γεγονός ότι αυξάνονται τα επίπεδα του οξειδωτικού στρες, αφού δεν υπάρχουν διαφορές στις μεταβολές αυτού σε σχέση με τα φυσιολογικά άτομα.

Σε αυτή την τελευταία μελέτη, όπως αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Τζιαμούρτας, πήραν μέρος άτομα των οποίων η δραστικότητα του ενζύμου ήταν 50 φορές μικρότερη του κανονικού και άτομα με φυσιολογικά επίπεδα του ενζύμου. Οι συμμετέχοντες έλαβαν για τέσσερις εβδομάδες 600 mg α-λιποϊκό οξύ ενώ λήφθηκε αίμα, δύο εβδομάδες και τέσσερις εβδομάδες μετά τη χορήγηση του συμπληρώματος.

Τα αποτελέσματα ήταν άκρως ενδιαφέροντα, αφού όλοι σχεδόν οι δείκτες που σχετίζονται με το οξειδωτικό στρες και τις ελεύθερες ρίζες επηρεάστηκαν προς τη σωστή κατεύθυνση. Τα άτομα με την έλλειψη του ενζύμου είχαν 30% χαμηλότερα επίπεδα γλουταθειόνης – πρόκειται για μια σημαντική αντιοξειδωτική ουσία – σε σχέση με τα άτομα με τα φυσιολογικά επίπεδα. Η λήψη του συμπληρώματος αύξησε σημαντικά τα επίπεδα της γλουταθειόνης και στις δύο ομάδες των συμμετεχόντων. Επίσης, αυξήθηκε η δραστικότητα της καταλάσης, ενός σημαντικού αντιοξειδωτικού ενζύμου, η ολική αντιοξειδωτική ικανότητα του ορού, ενώ μειώθηκαν σημαντικά δείκτες που σχετίζονται με την καταστροφή των λιπιδίων και των πρωτεϊνών. Τέλος, δεν προκλήθηκε αιμόλυση, αφού δε μεταβλήθηκαν τα επίπεδα της αιμοσφαιρίνης και της χολερυθρίνης.

«Πιστεύουμε πως τα αποτελέσματα είναι ενδιαφέροντα και δείχνουν ότι μπορεί να επηρεαστεί η αντιοξειδωτική ικανότητα των ατόμων που έχουν χαμηλότερα επίπεδα γλουταθειόνης» αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Έλληνας επιστήμονας και προσθέτει: «Έχει ενδιαφέρον να εξεταστεί τι θα γίνει στην περίπτωση που αυτά τα άτομα, μετά τη λήψη του συμπληρώματος, υποβληθούν σε κάποια δοκιμασία όπου η παραγωγή ελεύθερων ριζών είναι αυξημένη, όπως για παράδειγμα μετά από άσκηση».

Δραστικές ρίζες

«Στον οργανισμό μας, συνέχεια, παράγονται διάφορες ουσίες, οι οποίες εάν αφεθούν ανεξέλεγκτες μπορεί να δημιουργήσουν ανεπανόρθωτες βλάβες στα κύτταρά μας. Αυτές οι ουσίες ονομάζονται δραστικές ρίζες οξυγόνου και αζώτου και μας είναι περισσότερο γνωστές ως ελεύθερες ρίζες. Για να μπορέσει ο οργανισμός να αντεπεξέλθει στη δράση των ελεύθερων ριζών έχει δημιουργήσει ένα σύστημα αποτελούμενο από πολλές ουσίες που ονομάζονται αντιοξειδωτικά. Στις αντιοξειδωτικές ουσίες συμπεριλαμβάνονται διάφορες πρωτεΐνες και βιταμίνες. Μας είναι γνωστό ότι η βιταμίνη C και η βιταμίνη Ε μπορούν να αντεπεξέλθουν στη δράση των ελεύθερων ριζών και ότι θεωρούνται αντιοξειδωτικές ουσίες. Μία άλλη πολύ σημαντική ουσία για την αντιμετώπιση των ελεύθερων ριζών είναι η γλουταθειόνη» σημειώνει ο κ. Τζιαμούρτας.

Η γλουταθειόνη – συμπληρώνει – είναι ένα τριπεπτίδιο, αποτελείται δηλαδή από τρία αμινοξέα, το γλουταμινικό οξύ, την κυστεΐνη και τη γλυκίνη. Είναι πολύ σημαντική για την απομόνωση των ελεύθερων ριζών επειδή μπορεί και το κάνει αυτό από μόνη της, αλλά βοηθάει και στην ανακύκλωση των βιταμινών C και Ε. Ωστόσο, υπάρχουν περίπου 400 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο που έχουν χαμηλότερα επίπεδα γλουταθειόνης εξαιτίας της έλλειψης ενός ενζύμου που ονομάζεται αφυδρογονάση της 6 φωσφορικής γλυκόζης ή περισσότερο γνωστό ως και G6PD. Τα άτομα τα οποία πάσχουν από τη συγκεκριμένη έλλειψη του ενζύμου, πέραν του γεγονότος ότι έχουν χαμηλά επίπεδα γλουταθειόνης, δεν μπορούν να φάνε κουκιά, να πάρουν ασπιρίνη, να μυρίσουν ναφθαλίνη ή να πάρουν φάρμακα για την ελονοσία. Θεωρείται ότι κάτω από καταστάσεις, όπου η δημιουργία ελευθέρων ριζών είναι μεγαλύτερη, τότε τα άτομα με έλλειψη του G6PD κινδυνεύουν περισσότερο να πάθουν αιμόλυση, να καταστραφούν δηλαδή τα ερυθρά τους αιμοσφαίρια.