Ως εντελώς αδικαιολόγητη την χαρακτηρίζει το υπουργείο Οικονομικών
«Το εύρος της και η χρονική στιγμή, που επέλεξε για να την ανακοινώσει, είναι ακατανόητα»
Ο οίκος αξιολόγησης Moody’s Investors Service υποβάθμισε κατά τρεις μονάδες την πιστοληπτική ικανότητας της Ελλάδος, από Ba1 στο Β1. Δεν αποκλείει μάλιστα να προβεί και σε ακόμη μεγαλύτερη υποβάθμισή της, εξαιτίας των επίμονων οικονομικών δυσκολιών που αντιμετωπίζει η χώρα και τον αμείωτο κίνδυνο χρεοκοπίας της. Ως “εντελώς αδικαιολόγητη” χαρακτηρίζει την υποβάθμιση το υπουργείο Οικονομικών.
Η Moody’s αποδίδει την απόφασή της σε τρεις λόγους:
Πρώτον, στο γεγονός ότι τα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής που απαιτούνται για την σταθεροποίηση του ελληνικού χρέους είναι ιδιαίτερα φιλόδοξα και ανοικτά σε σημαντικούς κινδύνους εφαρμογής, παρά την πρόοδο που έχει ήδη επιτευχθεί.
Δεύτερον, στο γεγονός ότι η χώρα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες στη συλλογή εσόδων.
Τρίτον, στο γεγονός ότι υπάρχει κίνδυνος οι προϋποθέσεις που θα συνοδεύσουν τη συνέχιση παροχής στήριξης από επίσημες πηγές μετά το 2013 να αντικατοπτρίσουν κριτήρια ρευστότητας που η χώρα δεν θα μπορέσει να ικανοποιήσει και να οδηγήσουν σε αναδιάρθρωση του υφιστάμενου χρέους.
“Επιπρόσθετα, ο κίνδυνος μιας αναδιάρθρωσης μετά το 2013 μπορεί να οδηγήσει τις ελληνικές Αρχές και τους επενδυτές να συμμετάσχουν σε επίπονους όρους ανταλλαγής χρέους ακόμη και νωρίτερα”, σημειώνει ο οίκος Αξιολόγησης.
Έντονη η αντίδραση
από το υπουργείο Οικονομικών
Σε ανακοίνωσή του, το υπουργείο Οικονομικών κάνει λόγο για αδικαιολόγητη υποβάθμιση που εγείρει ερωτήματα για το εύρος και τον χρόνος ανακοίνωσης.
Αναλυτικά η ανακοίνωση- απάντηση έχει ως εξής:
Η χθεσινή υποβάθμιση από τον οίκο αξιολόγησης Moody’s είναι εντελώς αδικαιολόγητη, καθώς δεν βασίζεται σε μια αντικειμενική και ισορροπημένη αξιολόγηση των οικονομικών συνθηκών τις οποίες αντιμετωπίζει η Ελλάδα. Επιπρόσθετα, το εύρος της υποβάθμισης και η χρονική στιγμή, που ο συγκεκριμένος οίκος επέλεξε για να την ανακοινώσει, είναι ακατανόητα και εγείρουν σοβαρά ερωτηματικά.
Η απόφαση του οίκου αξιολόγησης βασίζεται αποκλειστικά στους εκτιμώμενους κινδύνους του προγράμματος και της διεθνούς κατάστασης. Η πρόοδος που έχει επιτευχθεί απλώς αναφέρεται στην ανακοίνωση αλλά δεν συνυπολογίζεται στην ανάλυση ούτε στις θετικές προοπτικές που αυτή δημιουργεί για την οικονομία.
Τα επιχειρήματα που επικαλείται ο οίκος στη σχετική ανακοίνωσή του κατά κανένα τρόπο δεν ανταποκρίνονται στην πρόοδο που έχει σημειωθεί τους τελευταίους μήνες και δεν αιτιολογούνται από καμία από τις εξελίξεις και τις πληροφορίες, που έχουν προστεθεί από τον Ιούνιο του 2010, όταν είχε αποφασιστεί η προηγούμενη υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από τον ίδιο οίκο.
Η ανακοίνωση προχωρά ένα βήμα παραπέρα, προεξοφλώντας την αποτυχία συγκεκριμένων πολιτικών- ενώ έχει ήδη υλοποιηθεί μεγάλος αριθμός μεταρρυθμίσεων- αλλά και τις ίδιες τις αποφάσεις της ΕΕ, τη στιγμή που όλοι γνωρίζουν ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η διαπραγμάτευση για τη Σύνοδο Κορυφής στο τέλος του μήνα και οι οριστικές αποφάσεις δεν έχουν ακόμη ληφθεί.
Ειδικότερα, ο οίκος Moody’s επικαλείται ως επιχείρημα ότι το έργο των διαρθρωτικών αλλαγών είναι δύσκολο και ενέχει πολλούς κινδύνους στην υλοποίηση, κάτι το οποίο είναι απολύτως γνωστό από πέρυσι τον Μάιο που υπογράφηκε το πρόγραμμα. Στους εννέα μήνες που έχουν μεσολαβήσει, όχι μόνο έχει αποδειχτεί η αποφασιστικότητα της Ελλάδας να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις, αλλά έχουν εφαρμοστεί πρωτοφανείς σε κλίμακα παρεμβάσεις και μεταρρυθμίσεις.
Η μείωση του ελλείμματος κατά έξι μονάδες του ΑΕΠ και του πρωτογενούς ελλείμματος περισσότερο από επτά μονάδες του ΑΕΠ είναι η πιο μεγάλη απόδειξη ότι, σε σχέση με εννέα μήνες πριν, οι κίνδυνοι, όχι απλώς δεν έχουν αυξηθεί, άλλα αντίθετα, η χώρα έχει μπει σε ένα δρόμο επιθετικής δημοσιονομικής προσαρμογής για να εξαλείψει τους κινδύνους που υπήρχαν.
Επιπλέον, η ανακοίνωση επικαλείται καθυστέρηση στην ανάκαμψη των εσόδων, όταν το αποτέλεσμα από την εκτέλεση του Προϋπολογισμού του 2010 δείχνουν αύξηση των εσόδων σχεδόν 6% σε μία χώρα που η ύφεση ήταν 4,5%. Η Moody’s προχωράει ακόμη περισσότερο, προεξοφλώντας, χωρίς κανένα νέο δεδομένο, την αποτυχία πολιτικών που είτε δεν έχουν ακόμη ψηφιστεί – όπως το φορολογικό νομοσχέδιο που είναι στην Βουλή – είτε μόλις έχουν ξεκινήσει να εφαρμόζονται.
Τέλος, η Moody’s επικαλείται αβεβαιότητα σχετικά με τις συνθήκες στην Ευρωζώνη, μετά το 2013, και την επίδρασή τους στο ελληνικό χρέος, παρότι όλοι γνωρίζουν πως οι αποφάσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ευρωζώνης βρίσκονται ακόμη σε διαδικασία επεξεργασίας και πως υπάρχει ρητή δέσμευση από τις περισσότερες χώρες για αποφάσεις στην τακτική Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου. Το επιχείρημα αυτό αγνοεί πλήρως την έκφραση αποφασιστικότητας των χωρών-μελών της Ευρωζώνης με κάθε τρόπο να συνεχιστεί η στήριξη των χωρών, που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα πρόσβασης σε δανειακά κεφάλαια.
Η Ελλάδα αξιολογείται κάθε τρεις μήνες από τρεις διεθνείς οργανισμούς τόσο ως προς την υλοποίηση του προγράμματος διαρθρωτικών αλλαγών, όσο και ως προς την πρόοδο που σημειώνεται στους δείκτες δημοσιονομικής εξυγίανσης και ανταγωνιστικότητας. Η πρόσφατη αξιολόγηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επιβεβαιώνει την πρόοδο που έχει σημειώσει η χώρα και οι εκτιμήσεις για την πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών κινούνται στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που υιοθετείται από τον συγκεκριμένο οίκο αξιολόγησης. Αυτό εντείνει την αίσθηση ότι η απόφαση για την υποβάθμιση της Ελλάδας δεν στηρίζεται σε ισχυρά επιχειρήματα.
Σε τελική ανάλυση η υποβάθμιση από τη Moody’s είναι πιο αποκαλυπτική για τα λανθασμένα κίνητρα και την έλλειψη λογοδοσίας των οίκων αξιολόγησης παρά για την πραγματική κατάσταση της Ελληνικής οικονομίας. Οι οίκοι αυτοί δεν αντιμετώπισαν έγκαιρα την αύξηση του κινδύνου στον χρηματοπιστωτικό τομέα που οδήγησε στην κρίση του 2008, και τώρα ανταγωνίζονται μεταξύ τους για την πρωτιά στην «ανακάλυψη» κινδύνων που θα οδηγήσουν στην επόμενη κρίση.
Σε μία ιδιαίτερα ευαίσθητη στιγμή για την παγκόσμια οικονομία και τις αγορές, παρόμοιες αδικαιολόγητες αποφάσεις ενέχουν τον κίνδυνο να εξελιχθούν σε αυτοεκπληρούμενες προφητείες. Σίγουρα βέβαια καθιστούν επιτακτική την ανάγκη πιο αποτελεσματικής ρύθμισης σε Ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο των ίδιων των οίκων αξιολόγησης.
Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση της Moody’s σε καμία περίπτωση δεν επηρεάζει την χρηματοδότηση της Ελληνικής Δημοκρατίας, αφού συνεχίζει να αντλεί κεφάλαια από τον μηχανισμό στήριξης. Επιπλέον, η Ελλάδα σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχει λάβει όλες τις αναγκαίες πρόνοιες για την διαφύλαξη της σταθερότητας και την άντληση ρευστότητας για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα.
Ο Διεθνής Τύπος
Στο μεταξύ, η υποβάθμιση στο αξιόχρεο της Ελλάδας κατά τρεις βαθμίδες έγινε βασική είδηση στα μεγάλα διεθνή οικονομικά πρακτορεία.
Το Bloomberg αναφέρει ότι μετά από την ανακοίνωση του οίκου σημειώθηκε άνοδος του spread των 10ετών ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου κατά 4 μονάδες βάσης στις 901 μονάδες βάσης (9,01 ποσοστιαίες μονάδες), ενώ η ισοτιμία του ευρώ υποχώρησε κατά 0,1% έναντι του δολαρίου και διαμορφώθηκε στα 1,3975 δολάρια, αφού προηγουμένως είχε φθάσει τα 1,40 δολάρια.
Το Reuters αναφέρεται στην απάντηση του υπουργείου Οικονομικών της Ελλάδας στην ανακοίνωση του οίκου Moody’s, επισημαίνοντας ιδιαίτερα τα σημεία της, τα οποία χαρακτηρίζουν αδικαιολόγητη την απόφαση του οίκου και τονίζουν ότι είναι επιτακτική η ανάγκη πιο αποτελεσματικής ρύθμισης των οίκων αξιολόγησης.
Πολιτικές αντιδράσεις
“Χωρίς να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι η ελληνική οικονομία εξακολουθεί να κινείται σε λάθος κατεύθυνση, η ανακοίνωση του Οίκου Moody’s έρχεται σε στιγμή αδικαιολόγητη. Λίγο πριν την αυριανή δημοπρασία των εξαμηνιαίων εντόκων γραμματίων του Δημοσίου και λίγες ημέρες πριν τις κρίσιμες αποφάσεις για την αντιμετώπιση του χρέους στην Ευρώπη”, αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο εκπρόσωπος Τύπου της ΝΔ Γ. Μιχελάκης.
“Αναδεικνύεται έτσι η ανάγκη ρύθμισης της λειτουργίας των Οίκων Αξιολόγησης. Ανάγκη που από καιρό έχει επισημάνει ο Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Αντώνης Σαμαράς” προστίθεται.