Τις πληγές του από τα μνημόνια και την οικονομική κρίση μετρά ο ελληνισμός, ο οποίος βρίσκεται σε ιστορικό ναδίρ και απειλείται με γεωπολιτική καθίζηση, όπως τονίζει χαρακτηριστικά, μετά και τις τελευταίες εξελίξεις στην Κύπρο, ο καθηγητής Εφαρμοσμένης Οικονομικής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Χρήστος Κόλλιας.
Ο ίδιος επισημαίνει για την προχθεσινή απόφαση του Eurogroup πως «τις τελευταίες ημέρες η Κύπρος βίωσε τις πιο δραματικές στιγμές της μετά την τουρκική εισβολή το 1974. Οι αναμενόμενες επιπτώσεις στην κυπριακή οικονομία μόνο ως οδυνηρές μπορούν να χαρακτηριστούν και μπορεί να είναι ανάλογες – σε όρους ποσοστιαίας μείωσης του ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια – αυτών που η εισβολή επέφερε στην οικονομία πέρα από τα άλλα δεινά που συσσώρευσε. Ο τομέας των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών ήταν ένας από τους δύο πυλώνες που στηριζόταν η κυπριακή οικονομία. Αυτός έπαψε να υφίσταται εν μία νυκτί μετά την αρχική απόφαση του Eurogroup. Ο τυπικός θάνατός του επισφραγίστηκε με την τελική συμφωνία που ανακοινώθηκε μετά από τις δραματικές διαβουλεύσεις του προηγούμενου Σαββατοκύριακου. Μαζί του θα συμπαρασύρει και άλλους κλάδους όπως αυτός των ακινήτων και της οικοδομικής δραστηριότητας. Μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα η Κύπρος θα βιώσει αθροιστικά ύφεση αντίστοιχου μεγέθους της δικής μας. Θα είναι ένας οικονομικός Γολγοθάς για την Κύπρο και τους πολίτες της με εκτόξευση της ανεργίας και μεγάλη μείωση εισοδημάτων».
Χωρίς σχέδιο
Ο κ. Κόλλιας σχολιάζει και τις αντιδράσεις της Κύπρου τις τελευταίες κρίσιμες ημέρες λέγοντας πως «σε μία βλακώδη απόφαση που παραβίαζε ένα άβατο – αυτό της εγγύησης των καταθέσεων – και καταρράκωνε την εμπιστοσύνη προς το τραπεζικό σύστημα – ακρογωνιαίο λίθο για την ομαλή λειτουργία του – σε όλη την Ευρωζώνη και κυρίως στον ευρωπαϊκό νότο, γι’ αυτό εξάλλου και η γερμανική οικονομική εφημερίδα Handelsblatt τη χαρακτήρισε ως «προπατορικό αμάρτημα», προστέθηκε μία απολύτως προβληματική και ελλειμματική πολιτική διαχείριση από πλευράς Κύπρου. Όπως άμεσα αποδείχθηκε, δεν υπήρχε ούτε στοιχειώδης εναλλακτικός σχεδιασμός και πρόταση, πόσο μάλλον πρόβλεψη για την κατεύθυνση που ήθελε η Γερμανία να εξωθήσει τα πράγματα αναζητώντας λύση για την Κύπρο. Το «όχι» της Κυπριακής Βουλής που πιθανόν χαροποίησε πολλούς από εμάς (συμπεριλαμβάνομαι σε αυτούς) ήταν ένα συναισθηματικά φορτισμένο «όχι», χωρίς να εδράζεται σε οποιαδήποτε υποστηρικτική βάση. Οι κινήσεις που ακολούθησαν ήταν μάλλον κινήσεις απεγνωσμένες και χωρίς συνοχή και γι’ αυτό όχι μόνο δεν απέφεραν αποτελέσματα, αλλά μάλλον λειτούργησαν αρνητικά για τις σχέσεις Λευκωσίας-Μόσχας. Οι δηλώσεις του Ρώσου πρωθυπουργού Μεντβέντεφ για την κυπριακή ΑΟΖ είναι ενδεικτικές της ζημιάς που συντελέστηκε. Καθώς δε ο λύκος στην αντάρα χαίρεται, η Τουρκία έσπευσε να τις εκμεταλλευτεί».
Η Γερμανία και ο Νότος
Ο κ. Κόλλιας τονίζει πως «η απροθυμία της Μόσχας να συνδράμει με δάνειο την Κύπρο – δάνειο μάλιστα ιδιαίτερα μικρού μεγέθους για τα δεδομένα της Ρωσίας – θα πρέπει να είναι άκρως διδακτική για όσους αγνοούν τις αδήριτες γεωπολιτικές και γεωοικονομικές πραγματικότητες. Εξ ου και τα διάφορα φαιδρά που προεκλογικά είχαμε ακούσει στην Ελλάδα: Δάνεια από Ρωσία, Κίνα, ακόμα και από το Ντουμπάι. Επικίνδυνες κατά τη γνώμη μου ελαφρότητες. Είναι διαφορετικό να αγνοείς τους κινδύνους, από το να τους αψηφάς. Σε αντίθεση με το πρώτο, το δεύτερο αποτελεί συνειδητή επιλογή, εν γνώσει των κινδύνων και των προκλήσεων. Για να μην παρανοηθούν τα λεγόμενά μου: Δεν είμαι οπαδός της υποταγής στα κελεύσματα ισχυρότερων δυνάμεων, αλλά της ορθολογικής αποτίμησης της πραγματικότητας και του προσεκτικού σχεδιασμού που μεγιστοποιεί τους συντελεστές ισχύος που διαθέτει μία χώρα, ούτως ώστε να μπορεί να διεκδικεί από καλύτερη θέση. Αυτός ο σχεδιασμός δεν υπήρχε ούτε στην περίπτωση της Κύπρου ούτε φυσικά και στη δική μας. Πολύ φοβάμαι δε ότι, όπως είναι σήμερα διαμορφωμένοι οι συσχετισμοί σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, οι βαθμοί ελευθερίας που έχουν μικρότερες χώρες, πολύ δε περισσότερο χώρες που οικονομικά έχουν καταρρεύσει, είναι απελπιστικά περιορισμένοι επί του παρόντος. Όμως ο ιστορικά μυωπικός τρόπος με τον οποίο η Γερμανία κυρίως διαχειρίζεται την κρίση έχει αφενός μεν επιφέρει ισχυρότατα πλήγματα στο ευρωπαϊκό ενοποιητικό εγχείρημα και ίσως δε να οδηγήσει σε αντισυσπειρώσεις και συμμαχίες χωρών που πλήττονται από τη στενόμυαλη, ιδεοληπτική και αλαζονική συμπεριφορά του ισχυρότερου μέλους της Ευρωζώνης που αφαιμάζει τις τελευταίες ικμάδες ρευστότητας από το Νότο που θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν την ανάκαμψη. Τελικά, η κατάρρευση του Νότου θα συμπαρασύρει και τη γερμανική οικονομία, καθώς μεγάλο μέρος των εξαγωγών της είναι εξαγωγές προς άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αρκετές από τις οποίες σήμερα περιδινίζονται σε μία καθοδική υφεσιακή πορεία».
Ιστορικό ναδίρ
Ο κ. Κόλλιας αναφέρεται στη σημερινή γεωπολιτική και γεωοικονομική κατάσταση του ελληνισμού κάνοντας λόγο για ιστορικό ναδίρ. Συγκεκριμένα σημείωσε πως «όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Κύπρο μπορούμε μετά βεβαιότητας να αποφανθούμε ότι ο ελληνισμός, με την έννοια των δύο ελληνικών κρατών, στο σύνολό του βρίσκεται στο ιστορικό ναδίρ του τελευταίου μισού αιώνα, ίσως και περισσότερο. Ο κίνδυνος μιας ευρύτερης γεωπολιτικής καθίζησης δεν μπορεί να αποκλειστεί, αν λίαν συντόμως δεν ξεκινήσει η ταχεία ανασυγκρότηση όχι μόνο των οικονομιών, αλλά και της βαθύτατα πληγωμένης κοινωνικής συνοχής από τον εξόφθαλμα κοινωνικά άδικα τρόπο με τον οποίο έχουν επιμεριστεί τα κόστη και τα βάρη της κρίσης. Δυστυχώς, γεωπολιτικά ανήκουμε σε μία περιοχή με έντονη ρευστότητα, όπου συναντώνται και συγκρούονται τα συμφέροντα πολλών και ισχυρών δυνάμεων. Συνεπώς, η συμμετοχή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και στην Ευρωζώνη συνεχίζει να είναι και για την Ελλάδα και την Κύπρο μία επιπρόσθετη θωράκιση».