Πεπαλαιωμένα δίκτυα, ακατάλληλες δεξαμενές και υποβαθμισμένη ποιότητα νερού σε πολλές περιοχές συνθέτουν την εικόνα των εγκαταστάσεων ύδρευσης των περιοχών που εντάχθηκαν στο Δήμο Βόλου. H πρόταση της ΔΕΥΑΜΒ για εξυγίανση των δικτύων περιλαμβάνει και την τοποθέτηση υδρομέτρων σε όλες τις κατοικίες.
Το υδραγωγείο της Πορταριάς περιλαμβάνει 21 δεξαμενές οι οποίες υδροδοτούν 5.543 κατοίκους συμπεριλαμβανομένων και των τουριστικών κλινών. Η παροχή πλήρωσης με νερό αυτών των δεξαμενών προέρχεται κυρίως από την πηγή Μάνα και δευτερευόντως από τις πηγές Λυρίτσα, Αγ. Τριάδα, Κρύα βρύση, ενώ γεωτρήσεις χρησιμοποιούνται για την ενίσχυση του υδραγωγείου της Άλλης Μεριάς.
Οι κοινόχρηστες βρύσες Αδάμαινα, Κάτω Κατηχωρίου και πλατείας Κατηχωρίου υδροδοτούνται απευθείας από τις τοπικές πηγές.
Η Πορταριά διαθέτει καινούριο δίκτυο διανομής, ωστόσο δεν έχει αποκοπεί πλήρως το παλιό δίκτυο. Η επαφή των δικτύων γίνεται μέσω των ιδιωτικών δικτύων των καταναλωτών. Λόγω της πληθώρας των δεξαμενών, δεν παρουσιάζονται προβλήματα υψηλών πιέσεων στο δίκτυο διανομής. Με εξαίρεση ένα μικρό τμήμα του οικισμού, δεν υπάρχουν υδρομετρητές. Τα αναγκαία έργα είναι: Θέση σε λειτουργία της δεξαμενής Μάγγου, ως δεξαμενής κεφαλής του υδραγωγείου, απομόνωση του παλιού δικτύου, εγκατάσταση υδρομετρητών.
Κατηχώρι: Το δίκτυο, με εξαίρεση το δίκτυο μεταφοράς νερού από την Μάνα, δεν παρουσιάζει προβλήματα. Τα αναγκαία έργα είναι: Βελτίωση των φρεατίων πιεζόθραυσης του αγωγού μεταφοράς, θέση σε αποδοτική λειτουργία υφιστάμενης γεώτρησης, με νερό άριστων χαρακτηριστικών για ενίσχυση του υδραγωγείου, εγκατάσταση υδομετρητών.
Άλλη Μεριά: Δεν υπάρχουν ιδιαίτερα προβλήματα.
Σταγιάτες: Η λειτουργία του υδραγωγείου είναι ανορθόδοξη. Έτσι αντί ο οικισμός να υδροδοτείται με βαρύτητα, υδροδοτείται μέσω αντλιοστασίων. Τα αναγκαία έργα είναι: Θέση σε λειτουργία της υφιστάμενης δεξαμενής που εξασφαλίζει την υδροδότηση του οικισμού χωρίς αντλιοστάσια, εγκατάσταση υδρομετρητών.
Μακρινίτσα: Το υδραγωγείο της Μακρινίτσας περιλαμβάνει 7 δεξαμενές οι οποίες υδροδοτούν 1.846 κατοίκους, συμπεριλαμβανομένων και των τουριστικών κλινών. Η παροχή πλήρωσης με νερό αυτών των δεξαμενών προέρχεται από τις πηγές Φλάμπουρο, Βλαχογιάννη, Κολορίζια, Καρασμάρι και Αγ. Νικολάου.
Η πηγή Μπαρμπαγιάννη υδροδοτεί την κοινόχρηστη βρύση Κουκουράβας.
Το δίκτυο διανομής στη Μακρυνίτσα είναι παλιό. Η ΔΕΥΑΜΒ έχει ετοιμάσει μελέτη αντικατάστασης του δικτύου και ζωνοποίησης με δύο νέες δεξαμενές, η οποία είχε ενταχθεί στο Θησέα, αλλά δεν προχώρησε. Τα αναγκαία έργα είναι: Αντικατάσταση του δικτύου (ένταξη σε κατάλληλο χρηματοδοτικό πρόγραμμα), τοποθέτηση υδρομετρητών.
Ιωλκός: Το υδραγωγείο του Ιωλκού περιλαμβάνει 4 δεξαμενές οι οποίες υδροδοτούν 2.177 κατοίκους, ενώ δεν εντοπίζονται ξενοδοχεία ή άλλου είδους καταλύματα προσωρινής διαμονής. Η παροχή πλήρωσης με νερό αυτών των δεξαμενών προέρχεται από την πηγή Μάνα και την πηγή Λαγοστής, ενώ συμμετέχει και η γεώτρηση που βρίσκεται στο Tennis Club.
Το δίκτυο του Ιωλκού δεν παρουσιάζει ιδιαίτερα προβλήματα. Είναι αναγκαίος ο εκσυγχρονισμός των μειώσεων πίεσης. Στο πλαίσιο του συγχρηματοδοτούμενου έργου αποχέτευσης του οικισμού, θα αρθούν και όποια προβλήματα του δικτύου διανομής. Το αναγκαία έργο είναι αντικατάσταση των μειωτών.
Αγριά: Το υδραγωγείο της Αγριάς περιλαμβάνει 7 δεξαμενές οι οποίες υδροδοτούν 8.462 κατοίκους, συμπεριλαμβανομένων και των τουριστικών κλινών. Η πλήρωση αυτών των δεξαμενών με νερό προέρχεται από τις πηγές Ανεμούτσα και από τις γεωτρήσεις Κναβάκι και Τρύπιο Λιθάρι. Η υδροδότηση της Δράκειας και των Χανίων γίνεται από τις εκεί τοπικές πηγές.
Η Αγριά διαθέτει καινούριο δίκτυο. Ωστόσο λόγω προβλήματος του υλικού εμφανίζει μία μεγάλη πυκνότητα βλαβών, οι οποίες αυξάνονται από την ανασφαλή μείωση των πιέσεων που επιτυγχάνεται σήμερα μέσω απαρχαιωμένων μειωτών. Τη θερινή περίοδο το υδραγωγείο εξαρτάται αποκλειστικά από μία γεώτρηση, με αποτέλεσμα την εμφάνιση αδυναμίας υδροδότησης σε περίπτωση βλαβών. Τα αναγκαία έργα είναι :αντικατάσταση των μειωτών, αντικατάσταση τμήματος του δικτύου διανομής (θα γίνει στο πλαίσιο του έργου της αποχέτευσης), ανόρυξη γεώτρησης.
Στη Δράκεια λειτουργούν παράλληλα τρία δίκτυα διανομής, ενώ παρά τη μεγάλη υψομετρική ανάπτυξη του οικισμού, δεν υπάρχει μείωση της πίεσης. Τα αναγκαία έργα είναι: Απομόνωση και διαχωρισμός των δικτύων (τοποθέτηση δικλείδων διακοπής και ελέγχου), δημιουργία ζωνών πίεσης (εγκατάσταση μειωτών), εγκατάσταση υδρομέτρων.
Στα Χάνια το δίκτυο είναι καινούριο. Δεν υπάρχει όμως διαχωρισμός της διανομής ανά δεξαμενή, με αποτέλεσμα η ευρισκόμενη σε υψηλότερο υψόμετρο να αδειάζει στη δεύτερη και να παρουσιάζονται προβλήματα υδροδότησης σε τμήμα του οικισμού. Τα αναγκαία έργα είναι: Διαχωρισμός των δικτύων, εγκατάσταση υδρομέτρων.
Αρτέμιδα: Το υδραγωγείο της Αρτέμιδας περιλαμβάνει 13 δεξαμενές οι οποίες υδροδοτούν 4.413 κατοίκους, συμπεριλαμβανομένων και των τουριστικών κλινών. Η πλήρωση των δεξαμενών προέρχεται από τις πηγές Αγ. Ιωάννη, Βαμβακέικο, Κουτσανέικο, καθώς και από τις γεωτρήσεις Καναβάκι, Καρανίκα, Αρμαγαίικο, ΕΤΕΑΠ.
Οι πηγές Λιοντάρια και Παπαδάκη στον Αγ. Λαυρέντιο υδροδοτούν ανεξάρτητα δύο κοινόχρηστες βρύσες.
Στα Κάτω Λεχώνια το δίκτυο είναι κατασκευασμένο σε διάφορες περιόδους. Το σημαντικότερο πρόβλημα είναι ωστόσο η ανασφαλής υδροδότηση του οικισμού με γεωτρήσεις μικτού χαρακτήρα (υδρευτικές – αρδευτικές). Υπάρχουν υδρόμετρα τα οποία δεν λειτουργούν. Τα αναγκαία έργα είναι ανόρυξη γεώτρησης, ενίσχυση του υδραγωγείου, με την ολοκλήρωση και θέση σε λειτουργία του ημιτελούς έργου υδροδότησης με πηγαίο νερό, λειτουργία υδρομέτρων.
Στα Άνω Λεχώνια το δίκτυο δεν διαφέρει από αυτό των Κάτω Λεχωνίων και πρέπει να λειτουργήσουν υδρόμετρα.
Πλατανίδια: Τη θερινή περίοδο υδροδοτείται από μία γεώτρηση μικτού χαρακτήρα. Υπάρχουν υδρόμετρα που δεν λειτουργούν. Τα αναγκαία έργα είναι: Ενίσχυση του υδραγωγείου, με την ολοκλήρωση και θέση σε λειτουργία του ημιτελούς έργου υδροδότησης με πηγαίο νερό, λειτουργία υδρομέτρων.
Μαλάκι: Η κατάσταση και τα αναγκαία έργα είναι όπως στα Πλατανίδια.
Αγ. Βλάσιος: Το δίκτυο είναι παλιό με εξαίρεση την περιοχή Στρόφυλος και χρήζει αντικατάστασης. Υπάρχουν υδρόμετρα που δεν λειτουργούν. Τα αναγκαία έργα είναι: Εκπόνηση μελέτης αντικατάστασης δικτύου, λειτουργία υδρομέτρων.
Στη θέση Βροχιά το δίκτυο δεν παρουσιάζει προβλήματα. Η υδροδότηση όμως γίνεται από μία γεώτρηση, με αποτέλεσμα τη δημιουργία συνθηκών έλλειψης υδροδότησης σε περίπτωση βλάβης. Υπάρχουν υδρόμετρα που δεν λειτουργούν. Τα αναγκαία έργα είναι ανόρυξη γεώτρησης, λειτουργία υδρομέτρων.
Σερβανάτες: Υπάρχει δίκτυο και δεξαμενή, χωρίς υδροδότηση. Τα αναγκαία έργα είναι η υδροδότηση του οικισμού.
Αγ. Λαυρέντης: Το δίκτυο είναι κατασκευασμένο σε διάφορες περιόδους. Δεν υπάρχει μείωση της πίεσης. Υπάρχουν υδρόμετρα που δεν λειτουργούν. Τα αναγκαία έργα είναι: Απομόνωση και διαχωρισμός των δικτύων (τοποθέτηση δικλείδων διακοπής και ελέγχου), δημιουργία ζωνών πίεσης (εγκατάσταση μειωτών), εγκατάσταση υδρομέτρων.
Σε κακή κατάσταση οι δεξαμενές
Οι δεξαμενές των υδραγωγείων των νεοενταχθεισών περιοχών θα μπορούσαν να καταταχτούν σε δύο κατηγορίες ανάλογα με την εποχή κατασκευής τους. Έτσι οι δεξαμενές Μάγγου (Πορταριάς), Μεσιακό Ίσωμα και Αλώνια (Μακρινίτσα), Δράκειας, Αγ. Λαυρεντίου, Α. Λεχωνίων, Νέα Τσικάρι Κ. Λεχωνίων, Πλατανιδίων, Σπαστήρα (Αγριάς), Καραγάτς (Ιωλκός) είναι διθάλαμες, σχετικά νέες, χωρίς δομικά προβλήματα και ο αναγκαίος εκσυγχρονισμός τους περιορίζεται σε εργασίες που αφορούν στους σχηματισμούς τροφοδότησης και απαγωγής του νερού, περιορίζονται δηλαδή, στους οικίσκους εξυπηρέτησης.
Οι υπόλοιπες δεξαμενές είναι σε κακή κατάσταση. Είναι γενικά μονοθάλαμες, περιορίζοντας τη δυνατότητα καθαρισμού χωρίς διακοπές υδροδότησης, οι σχηματισμοί τροφοδότησης και απαγωγής του νερού είναι συνήθως υπαίθριοι και εκτεθειμένοι, οι θυρίδες επίσκεψης είναι πρόχειρες και εύκολες στην παραβίαση. Γενικά οι δεξαμενές, δεν βρίσκονται σε περιφραγμένους χώρους και υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης στον οποιονδήποτε. Με εξαίρεση ορισμένες δεξαμενές (κεντρική Σταγιατών, Πορταριάς, Μακρινίτσας), οι δεξαμενές έχουν χρόνια να καθαριστούν και ανεξάρτητα από το αν υπάρχουν καθιζήσεις υπάρχει θέμα από τη σκοπιά της υγειονομικής αναγνώρισης. Τα αναγκαία έργα για την αποκατάσταση των προβλημάτων είναι: Καθαρισμός των δεξαμενών και εσωτερική βαφή με κατάλληλα για το πόσιμο νερό υλικά, οικοδομικές εργασίες αποκατάστασης φθορών και κατασκευή φρεατίων υποδοχής των σχηματισμών, αποκατάσταση των θυρίδων επίσκεψης και ελέγχου, βαφές εξωτερικών όψεων, ηλεκτροδότηση όπου δεν υφίσταται, αντικατάσταση των σχηματισμών με νέους και εξασφάλιση εκκένωσης και υπερχείλισης, πρόβλεψη για εγκατάσταση μετρητικού εξοπλισμού, εγκατάσταση στοιχειωδών μέσων ελέγχου της τροφοδοσίας και της διανομής, περίφραξη των γηπέδων όπου βρίσκονται οι δεξαμενές.
Στο σύνολο των παραπάνω υδραγωγείων, είναι αναγκαία τα έργα:
* Απολύμανσης.
* Εκσυγχρονισμού των ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων.
* Τηλελέγχου – Τηλεχειρισμού.
Μικροβιακά φορτία
Από τις 28/11/11 άρχισαν συστηματικές δειγματοληψίες νερού από τα δίκτυα ύδρευσης των νεοενταχθεισών περιοχών. Οι μικροβιολογικές αναλύσεις σε όλες τις περιπτώσεις πλην αυτών των δικτύων του Ιωλκού και της Αγριάς όπου υπήρχαν εγκατεστημένα συστήματα χλωρίωσης, έδειξαν μικρό αριθμό μικροβιακού φορτίου σε περιορισμένο αριθμό δειγμάτων νερού.
Η σποραδική εμφάνιση μικροβιακού φορτίου και με περιορισμένη υπέρβαση τιμών, οδηγούσε στο ασφαλές συμπέρασμα ότι το θέμα ήταν άμεσα αντιμετωπίσιμο με την ανάληψη των αναγκαίων ενεργειών.
Στο πλαίσιο αυτό η ΔΕΥΑΜΒ προχώρησε άμεσα στην εγκατάσταση συστήματος απολύμανσης με υποχλωριώδες νάτριο στις δεξαμενές όπου υπήρχε ηλεκτρικό ρεύμα, προκειμένου να εξαλειφτεί οποιαδήποτε εμφάνιση μικροβιακού φορτίου στο δίκτυο ύδρευσης.
Στον επαναληπτικό δειγματοληπτικό έλεγχο των ίδιων δικτύων ύδρευσης δεν ανιχνεύθηκαν παθογόνοι μικροοργανισμοί στο νερό.
Συγκεκριμένα εγκαταστάθηκαν συστήματα χλωρίωσης:
– Στο φρεάτιο υδροληψίας της πηγής Μάνας στην Πορταριά που καλύπτει τα υδραγωγεία Πορταριάς, Άνω Κατηχωρίου, Ιωλκού και τμήματος της Άλλης Μεριάς.
– Στη δεξαμενή Λυρίτσας που καλύπτει το Κάτω Κατηχώρι και την υπόλοιπη Άλλη Μεριά.
– Στη δεξαμενή Σταγιατών που καλύπτει τις Σταγιάτες.
– Στη δεξαμενή Αλώνια που καλύπτει τον οικισμό της Μακρινίτσας μέχρι την πλατεία.
– Αντικαταστάθηκε το σύστημα χλωρίωσης που υπήρχε στη δεξαμενή Κουκουράβας και καλύπτει τον υπόλοιπο οικισμό με εξαίρεση τη ζώνη υδροδότησης από την πηγή Λιοντάρια (όπου δεν έχει ανιχνευθεί μικροβιολογικό φορτίο).
– Εκσυγχρονίσθηκαν τα δύο συστήματα χλωρίωσης τα οποία υπήρχαν στις δεξαμενές Σπαστήρα (μικρή) και Σκοπελίτη, που καλύπτουν το σύνολο του υδραγωγείου της Αγριάς.
– Εγκαταστάθηκε σύστημα χλωρίωσης στον Άγιο Βλάσιο που καλύπτει τον Αγ. Βλάσιο.
– Στη δεξαμενή Άνω Λεχωνίων που στη χειμερινή περίοδο καλύπτει τα Άνω Λεχώνια, το Μαλάκι και τα Πλατανίδια.
Στις περιοχές Κάτω Λεχώνια, Άγ. Λαυρέντιο, Βροχιά και Δράκεια δεν υπήρχε ηλεκτροδότηση των δεξαμενών, υποβλήθηκαν αιτήσεις στη ΔΕΗ, πληρώθηκε το τέλος των έργων αλλά εκκρεμεί το έργο της ΔΕΗ για ηλεκτροδότηση.
Πραγματοποιήθηκαν επίσης καθαρισμοί των δεξαμενών Αγ. Ιωάννη, Γηπέδου, Οικονόμου και Ξενία στην Πορταριά και προγραμματίζεται η ολοκλήρωση του καθαρισμού και των υπολοίπων δεξαμενών.
Απειλές και καταστροφές
Η εγκατάσταση συστημάτων απολύμανσης στα περιφερειακά υδραγωγεία, αντιμετωπίστηκε με επιφύλαξη στην αρχή από κατοίκους των περιοχών και στη συνέχεια προκάλεσε έντονες αντιδράσεις.
Οι αντιδράσεις ξεκίνησαν με υβριστικές αναφορές, συνεχίστηκαν με απειλές κατά των συνεργείων εγκατάστασης και ελέγχου των συστημάτων απολύμανσης και κατέληξαν σε δολιοφθορές με αποτέλεσμα την καταστροφή των εγκατεστημένων συστημάτων στις ακόλουθες περιπτώσεις:
-Δεξαμενή Λυρίτσας, Κάτω Κατηχωρίου: Καταστροφή του σωλήνα προσαγωγής του απολυμαντικού διαλύματος στη δεξαμενή.
-Δεξαμενή Αγ. Βλασίου: Αποξήλωση του εγκατεστημένου συστήματος.
-Δεξαμενή Σταγιατών: Αρχικά καταστροφή του καλωδίου ρευματοδότησης και στη συνέχεια παραβίαση της θύρας του οικίσκου και καταστροφή του εγκατεστημένου συστήματος.
-Δεξαμενή Άνω Λεχωνίων: Καταστροφή του καλωδίου ρευματοδότησης.
Για τα περιστατικά, πραγματοποιήθηκαν καταγγελίες στα αστυνομικά τμήματα και καταγραφή στα βιβλία συμβάντων, ενώ ακολούθησε και η υποβολή μηνύσεων.
Ακατάλληλο νερό
Σήμερα και παρά την προσπάθεια και τις δαπάνες που κατέβαλε η ΔΕΥΑΜΒ για την εγκατάσταση των συστημάτων χλωρίωσης και για τις χημικές και μικροβιολογικές αναλύσεις (1.361 χημικές και 587 μικροβιολογικές) που πραγματοποίησε για τη διασφάλιση της ποιότητας του πόσιμου νερού στις νέες αυτές περιοχές, με εξαίρεση τα υδραγωγεία της Πορταριάς (που καλύπτει την Πορταριά, τον Ιωλκό, το Άνω Κατηχώρι και το τμήμα της Άλλης Μεριάς αριστερά της προς το Πήλιο οδού) και της Μακρινίτσας, στις υπόλοιπες περιοχές που δεν λειτουργούν τα συστήματα χλωρίωσης, η Επιχείρηση δεν μπορεί να υποστηρίξει ότι το νερό καλύπτει ως προς τις μικροβιολογικές παραμέτρους τις απαιτήσεις της Νομοθεσίας.
Η ΔΕΥΑΜΒ όφειλε με την παραλαβή των εγκαταστάσεων να εξασφαλίσει την απουσία του μικροβιολογικού φορτίου στο νερό του δικτύου των νέων περιοχών (από χημική άποψη δεν εμφανίστηκε πρόβλημα). Η παγκοσμίως ενδεδειγμένη και άμεση μέθοδος είναι αυτή της απολύμανσης, στην οποία και προχώρησε.
Η Επιχείρηση υποστηρίζει πως ο καθαρισμός των πηγών και των δεξαμενών, η υγειονομική αναγνώριση των πηγών υδροληψίας, τα μέτρα προστασίας για την αποφυγή της μόλυνσης αυτών των νερών, είναι παράλληλες ενέργειες οι οποίες όμως χρειάζονται χρόνο και σε κάθε περίπτωση δεν διασφαλίζουν την απουσία ενδεχόμενου κινδύνου, ο οποίος μπορεί να αναπτυχθεί από τυχαίους παράγοντες.
Αντίθετα, ο συνδυασμός ενεργειών με την ήπια απολύμανση του νερού του δικτύου διασφαλίζει υδροδότηση με καθαρό και υγιεινό νερό.
«Η προσθήκη μικρής ποσότητας χλωρίου αποτελεί ένα επιπλέον μέτρο προστασίας έναντι μικρής έκτασης μολύνσεων μέσα στο δίκτυο υδροδότησης, που επιτρέπει επιπλέον τον αποτελεσματικό έλεγχο του δικτύου με μετρήσεις», σημειώνει η ΔΕΥΑΜΒ.