Ένα αστρονομικό φαινόμενο, τα πεφταστέρια «Λυρίδες», έχουν τη δυνατότητα να παρατηρήσουν οι Βολιώτες τις τελευταίες νύχτες, με κορύφωση τα ξημερώματα της ερχόμενης Δευτέρας 22 Απριλίου, εφόσον φυσικά οι καιρικές συνθήκες το επιτρέψουν. Στο μεταξύ σήμερα και αύριο ολοκληρώνεται στο Βόλο η διαδικασία του πανελλήνιου μαθητικού διαγωνισμού Αστρονομίας «Πτολεμαίος».
Η ετήσια βροχή διαττόντων αστέρων «Λυρίδες» κορυφώνεται τη Δευτέρα το πρωί πριν από την αυγή. Σε ένα φυσιολογικό έτος, η βροχή παράγει περίπου 20 μετέωρα ανά ώρα. Η καλύτερη παρατήρηση θα είναι στο σύντομο χρονικό διάστημα μεταξύ της δύσης της σελήνης (μετά τις 4 π.μ.) και την έναρξη του πρωινού λυκόφωτος περίπου μισή ώρα αργότερα.
Σε σκοτεινό και καθαρό ουρανό, οι παρατηρητές θα μπορούν να περιμένουν να δουν μέχρι και 20 μετέωρα την ώρα.
Ένα σμήνος μετεωριτών, οι «Λυρίδες», προερχόμενο από τον αστερισμό της Λύρας με ταχύτητα μεγαλύτερη από 170.000 χιλιόμετρα την ώρα, θα εισέρχεται στην ατμόσφαιρα της Γης σαν μια βεντάλια πυροτεχνημάτων.
Τα μετέωρα αυτά μικροσκοπικά σωματίδια, βάρους περίπου ενός γραμμαρίου, τα οποία αποτελούν μέρος από την ουρά του κομήτη Θάτσερ, που πέρασε κοντά από τον πλανήτη μας το 1861, θα είναι ορατά στον ουρανό του Βόλου, εφόσον φυσικά ο καιρός τη Δευτέρα τα ξημερώματα είναι αίθριος.
Στο μέγιστο του φαινομένου στον ουρανό τα μετέωρα αφήνουν πίσω τους μια λαμπερή ουρά, που ακτινοβολεί για κάποια δευτερόλεπτα.
Οι «Λυρίδες» ονομάστηκαν έτσι, επειδή το ακτινοβόλο σημείο τους, δηλαδή το σημείο από το οποίο φαίνεται να πηγάζει η βροχή μετεώρων, βρίσκεται κοντά στην περιοχή του αστερισμού της Λύρας.
Η βροχή των διαττόντων διαρκεί από τις 16 έως τις 26 Απριλίου κάθε χρόνο, με συχνότητα που κυμαίνεται από 5 έως 20 διάττοντες ανά ώρα στην κορύφωση του φαινομένου. Οι πρώτες αναφορές στη βροχή των «Λυρίδων» χρονολογούνται στον 6ο αιώνα π.Χ. Σύμφωνα με τους επιστήμονες ο κομήτης θα ξαναπεράσει το 2276, επειδή η διάρκεια της τροχιάς του γύρω από τον Ήλιο είναι 415 χρόνια, όμως σωματίδια από την ουρά του από το τελευταίο πέρασμα τον 19ο αιώνα παρέμειναν στο Διάστημα και τροφοδοτούν το σμήνος των «Λυρίδων». Το φαινόμενο πάντως δεν είναι τόσο φαντασμαγορικό, όσο το φαινόμενο των «Περσίδων» τον Αύγουστο ή των «Λεοντίδων» το Νοέμβριο.
Τον κομήτη Θάτσερ ανακάλυψε στις 5 Απριλίου 1861 ο Αμερικανός καθηγητής Α. Ε. Θάτσερ στην πόλη της Νέας Υόρκης και γι’ αυτό του έδωσε και το όνομά του.
Η βροχή των διαστημικών πυροτεχνημάτων αρχίζει μόλις ο πλανήτης μας περάσει μέσα από τη σκόνη της ουράς του κομήτη. Ανάλογα με το πόσο πυκνή είναι η σκόνη, στο σημείο που θα τη συναντήσει η Γη, τόσο πιο έντονος είναι και ο βομβαρδισμός των μετεώρων.
Ο μαθητικός διαγωνισμός Αστρονομίας «Πτολεμαίος»
Η τέταρτη και τελευταία φάση του πανελλήνιου μαθητικού διαγωνισμού Αστρονομίας, με το όνομα «Πτολεμαίος», θα πραγματοποιηθεί σήμερα και αύριο στο Βόλο, στις εγκαταστάσεις του Οικονομικού Τμήματος. Η συγκεκριμένη φάση αφορά όσα παιδιά επιθυμούν να στελεχώσουν τις δύο Εθνικές Ολυμπιακές Ομάδες Αστρονομίας και Αστροφυσικής. Στη φετινή 7η Διεθνή Ολυμπιάδα Αστρονομίας -Αστροφυσικής, που θα διεξαχθεί στο Βόλο, η Ελλάδα έχει δικαίωμα ως διοργανώτρια χώρα, να συμμετάσχει με δύο Εθνικές Ολυμπιακές Ομάδες. Στη φάση αυτή θα κληθούν οι 18 πρώτοι μαθητές Λυκείου της 3ης φάσης του διαγωνισμού «Ίππαρχος». Οι συγκεκριμένοι μαθητές θα συγκεντρωθούν στο Βόλο, θα φιλοξενηθούν με έξοδα της Εταιρείας και του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και θα εξεταστούν σε τρία μέρη:
α) Στο Θεωρητικό Μέρος, όπου θα κληθούν να λύσουν επτά προβλήματα μικρής ανάπτυξης και ένα πρόβλημα μεγάλης ανάπτυξης,
β) στην Ανάλυση Δεδομένων, όπου θα κληθούν να απαντήσουν σε ένα μεγάλο πρόβλημα, στο οποίο θα έχουν δοθεί αστρονομικά δεδομένα και
γ) στο Πρακτικό Μέρος, που θα γίνει σε υπαίθριο χώρο των Μελισσατίκων σήμερα, όπου οι μαθητές θα κληθούν να απαντήσουν σε τέσσερις ερωτήσεις, που θα αφορούν στα τηλεσκόπια, στη χρήση των τηλεσκοπίων και στην ουρανογραφία.
Η κατάταξη των μαθητών θα γίνει με βάση το άθροισμα της βαθμολογίας στα τρία αυτά μέρη. Σήμερα θα διαγωνιστούν από τις 3 μέχρι τις 7 μ.μ. και αύριο Κυριακή από τις 11 π.μ. μέχρι τις 3 μ.μ.
Οι πέντε μαθητές του Λυκείου που θα έλθουν πρώτοι (δηλαδή από τον 1ο έως τον 5ο) στη φάση «Πτολεμαίος», ηλικίας κάτω των 20 ετών (μέχρι τις 31-12-2013) και ανεξάρτητα από φύλο, θα στελεχώσουν την 1η Εθνική Ολυμπιακή Ομάδα Αστρονομίας και Αστροφυσικής και θα έλθουν στο Βόλο, από τις 27 Ιουλίου έως τις 5 Αυγούστου του 2013, για να λάβουν μέρος στην 7η Διεθνή Ολυμπιάδα Αστρονομίας και Αστροφυσικής. Οι πέντε επόμενοι (δηλαδή από τον 6ο έως τον 10ο) στην κατάταξη μαθητές Λυκείου, θα στελεχώσουν τη 2η Εθνική Ολυμπιακή Ομάδα Αστρονομίας και Αστροφυσικής. Σε περίπτωση κωλύματος ενός (ή περισσότερων) εκ των δέκα, τη θέση του θα πάρει ο αμέσως επόμενος στη σειρά κατάταξης.
Η συμμετοχή των δέκα μαθητών στην προετοιμασία και στην εκπαίδευση των Ολυμπιακών Ομάδων είναι υποχρεωτική για όλους τους μαθητές. Η εκπαίδευση θα γίνει από τη Δευτέρα 1 Ιουλίου 2013 έως και την Κυριακή 14 Ιουλίου 2013 στο Βόλο με έξοδα φιλοξενίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Στο μεταξύ επιθεώρηση των εγκαταστάσεων για την Ολυμπιάδα Αστρονομίας έγινε στο Βόλο από τον πρόεδρο της Επιστημονικής Επιτροπής της 7ης Διεθνούς Ολυμπιάδας Αστρονομίας και Αστροφυσικής κ. Ιωάννη Σειραδάκη, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Διαπιστώθηκε ότι θα είναι όλα έτοιμα, όταν μετά το Πάσχα, θα έλθει στο Βόλο ο Ινδονήσιος πρόεδρος της Ολυμπιάδας Αστρονομίας κ. Chatief Kunjaya με το γενικό γραμματέα της Ολυμπιάδας, που αναμένεται να μείνουν ικανοποιημένοι και να εγκρίνουν όλες τις προετοιμασίες.
Συνεχίζονται και οι προσφορές προς την Εταιρεία είτε μέσω της Εθνικής Τράπεζας (αριθμός λογαριασμού: 267 – 480007 / 96), είτε μέσω της ALPHA BANK (Account Νr.: 310-00-2002-00824). Στην ιστοσελίδα της Εταιρείας Αστρονομίας και Διαστήματος www.astronomos.gr, αμέσως μετά το Πάσχα, θα αναρτηθεί ο τιμητικός αυτός κατάλογος των προσφορών κατά κατηγορίες, σύμφωνα με την ανακοίνωση που εκδόθηκε από την Οργανωτική Επιτροπή και θα περιλαμβάνει τους μεγάλους χορηγούς, τους χρυσούς, αργυρούς και χάλκινους χορηγούς, καθώς και όλους εκείνους που προσφέρουν μικρότερα ποσά.