Χώρες, όπως η Ινδία, ο Άγιος Δομίνικος, το Αφγανιστάν, η Ρωσία, το Πακιστάν, η Σερβία, εκπροσωπούνται στα Δημοτικά και τα Νηπιαγωγεία του νομού Μαγνησίας, όπου οι πολυεθνικές τάξεις είναι εδώ και χρόνια γεγονός. Στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση του νομού οι αλλοδαποί μαθητές αποτελούν το 12,6% και φαίνεται πως είναι μειωμένο από τα προηγούμενα χρόνια. Ενδεικτικά το 2011 οι αλλοδαποί ήταν 1.700, δηλαδή 200 περισσότεροι σε σχέση με φέτος.
Το σύνολο των μαθητών των Δημοτικών Σχολείων του Νομού Μαγνησίας είναι 11.836 μαθητές. Από αυτούς οι 1.500 είναι αλλοδαποί μαθητές. Μάλιστα είναι η πρώτη φορά μετά από αρκετά χρόνια που ο αριθμός των αλλοδαπών μειώθηκε στη Μαγνησία προφανώς λόγω της κρίσης και της επιστροφής τους στις πατρίδες τους.
Η μεγαλύτερη εθνικότητα παραμένει η αλβανική, καθώς από τους 1.500 μαθητές οι 1200 και πλέον είναι Αλβανοί και ακολουθούν σε αριθμό οι Βούλγαροι που είναι 59 μαθητές, ενώ στις υπόλοιπες χώρες τα στοιχεία έχουν, μεταξύ άλλων, ως εξής: οι Ρουμάνοι 40, ενώ οι υπόλοιπες εθνικότητες βρίσκονται κάτω από τους δέκα μαθητές, δύο από το Αφγανιστάν, τρεις από τη Νιγηρία, δύο από την Ουκρανία, ένας από την Ινδία, δύο από τη Μολδαβία, τρεις από την Πολωνία, δύο από τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, τρεις από τη Γερμανία, ένας από τη Γεωργία, έξι από τη Ρωσία, εννιά από το Ηνωμένο Βασίλειο, δύο από τη Σερβία-Μαυροβούνιο, τρεις από τον Άγιο Δομίνικο, τρεις από τις ΗΠΑ, ένας από το Ιράκ, ένας από το Πακιστάν. Ακόμη υπάρχουν μαθητές από Κένυα, Τυνησία, Τουρκία, Αλγερία, Παλαιστίνη.
Σημειώνεται πως στα στοιχεία περιλαμβάνονται και οι μαθητές που φοιτούν στο Ίδρυμα Αγωγής Ανηλίκων, στο Δημοτικό του Ειδικού Καταστήματος Κράτησης Νέων και στις Φυλακές Κασσαβέτειας.
Συνολικά πλησιάζουν τις 25 οι διαφορετικές εθνικότητες των αλλοδαπών μαθητών στα σχολεία του Νομού.
Στα Νηπιαγωγεία του νομού οι αλλοδαποί μαθητές αγγίζουν τους 408 αποτελώντας το 13,5% του συνολικού μαθητικού δυναμικού που ανέρχεται στους 3.018 στη Μαγνησία. Το 2011 οι αλλοδαποί μαθητές στα Νηπιαγωγεία ανέρχονταν στους 482 και το 2010 στους 376.
Στα Γυμνάσια και τα Λύκεια του Νομού Μαγνησίας οι αλλοδαποί μαθητές αγγίζουν τους 1.200 αποτελώντας το 9,5% επί συνόλου μαθητικού δυναμικού.
Εκτός, όμως από τους αριθμούς υπάρχουν και τα ποιοτικά στοιχεία. Δηλαδή ποιο είναι το επίπεδο της σχολικής επίδοσης των μαθητών αυτών;
Το 30ό Δημοτικό Βόλου, με ποσοστό αλλοδαπών μαθητών γύρω στο 20%, έχει ενταχθεί σε πρόγραμμα του υπουργείου Παιδείας σχετικά με τη μεγαλύτερη στήριξη των αλλοδαπών γονέων.
Ο διευθυντής του σχολείου κ. Πασχάλης Δήμου υπογράμμισε πως οι αλλοδαποί μαθητές μαθησιακά έχουν ενταχθεί στη σχολική πραγματικότητα, αλλά χρειάζονται και κάποια βήματα για να έρθει πιο κοντά η οικογένεια του μετανάστη στο σχολείο. Παράλληλα πολύ σημαντικό ρόλο έχει η οικονομική κρίση. Η οικονομική κατάσταση μιας αλλοδαπής οικογένειας είναι η βάση για το αν θα δοθεί μεγάλο ενδιαφέρον στη μαθησιακή πρόοδο του παιδιού και ουσιαστικά καθορίζει την όλη πορεία του.
Όπως τονίζει ο διευθυντής, στα γλωσσικά μαθήματα οι μαθητές αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα, ενώ στα Μαθηματικά ανταποκρίνονται καλύτερα.
Παλιότερα ήταν περισσότεροι αριστούχοι
Στο Ολοήμερο Δημοτικό Πορταριάς οι αλλοδαποί μαθητές παρουσιάστηκαν από το 1992, από τα πρώτα δηλαδή χρόνια εμφάνισής τους στην Ελλάδα. Μάλιστα τα σχολεία της περιφέρειας ήταν τα πρώτα που δέχτηκαν αλλοδαπούς μαθητές, καθώς οι οικογένειές τους απορροφήθηκαν στην αγροτική καλλιέργεια και τις ξενοδοχειακές υπηρεσίες.
Όπως τόνισε ο διευθυντής του σχολείου κ. Ηρακλής Καραγιάννης, «και σήμερα οι αλλοδαποί μαθητές αποτελούν το 15% του συνόλου των μαθητών στο σχολείο, αν και τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια επιστροφή στον τόπο διαμονής τους».
Συγκρίνοντας το παρόν με το παρελθόν ο ίδιος υποστηρίζει ότι στην πρώτη δεκαετία 1990-2000 οι αλλοδαποί μαθητές – που οι περισσότεροι ήταν από την Αλβανία – έρχονταν στην Ελλάδα και στο σχολείο με διαφορετική κοινωνική και πολιτισμική κουλτούρα. Μάλιστα τότε στόχος τους ήταν η άμεση επαγγελματική αποκατάσταση. Για παράδειγμα πολλές αλλοδαπές μαθήτριες από το Δημοτικό Πορταριάς έγιναν κομμώτριες.
Στη δεύτερη δεκαετία όμως 2000-2010 οι αλλοδαποί μαθητές, επειδή γεννιούνταν στην Ελλάδα και βίωναν το εκπαιδευτικό σύστημα από το Νηπιαγωγείο, είχαν ομαλότερη κοινωνική και μαθησιακή ένταξη. Το ενδιαφέρον τους για τη μόρφωση είναι μεγαλύτερο πλέον. Ωστόσο η οικονομική κρίση δημιουργεί νέες προτεραιότητες και ξανά τώρα οι αλλοδαποί μαθητές θέτουν το ζήτημα της οικονομικής επιβίωσης. Η σημερινή κατάσταση προκαλεί ανασφάλειες στις οικογένειες και επηρεάζει και τα παιδιά.
Σχετικά με τις μαθησιακές επιδόσεις των αλλοδαπών μαθητών ο ίδιος υπογράμμισε ότι παλιότερα υπήρχαν περισσότεροι αριστούχοι μαθητές, γιατί σε ένα νέο γι’ αυτούς περιβάλλον ήθελαν να αποδείξουν τις ικανότητές τους. Πλέον με την προσαρμογή στην ελληνική κοινωνική και εκπαιδευτική πραγματικότητα η αναλογία «καλών», «κακών», «μέτριων» αλλοδαπών μαθητών είναι παρόμοια με την αντίστοιχη των Ελλήνων.
Πρόβλημα στο γραπτό λόγο
Στο ΕΠΑΛ Αγριάς το ποσοστό των αλλοδαπών μαθητών αγγίζει το 25%, όντας από τα υψηλότερα στο Νομό, καθώς πολλές οικογένειες αλλοδαπών απασχολούνται στον πρωτογενή τομέα.
Αναφερόμενος ο διευθυντής του σχολείου κ. Νίκος Μπαμπανίκος στα προβλήματα των αλλοδαπών σε σχέση με τη γλώσσα, τόνισε πως «ο χειρισμός της προφορικής γλώσσας είναι καλός. Στο γραπτό, όμως, λόγο υπάρχουν δυσκολίες όσον αφορά στην εφαρμογή κανόνων γραμματικής και συντακτικού, ενώ υπάρχουν ζητήματα ανορθογραφίας. ανορθόγραφοι. Γενικά οι επιδόσεις των αλλοδαπών είναι σε πιο χαμηλή κλίμακα από τους Έλληνες. Βέβαια υπήρξαν και περιπτώσεις μαθητών που αρίστευσαν και πέτυχαν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Όσον αφορά στη μαθησιακή συμπεριφορά τους είναι συνεργάσιμοι και έχουν ενταχθεί κανονικά στο κοινωνικό περιβάλλον».
Ο ίδιος πρόσθεσε πως αυτό που κάνει εντύπωση είναι πως οι μαθητές που τελειώνουν τα Λύκειο και βρίσκονται στην ηλικία των 18-20 ετών, δεν έχουν τη διάθεση και τη σκέψη να επιστρέψουν στην Αλβανία. Θεωρούν την Ελλάδα σαν τη δεύτερη πατρίδα τους και παρά τις όποιες οικονομικές δυσκολίες που μπορούν να έχουν οι οικογένειές τους, αυτοί θέλουν να μείνουν εδώ.
Και το ΕΠΑΛ Αγριάς είναι ενταγμένο στο πρόγραμμα Διάπολις που αφορά στην εκπαίδευση αλλοδαπών και παλιννοστούντων μαθητών, ενώ συνδυάζει τη δράση αυτή με το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Comenius που σχετίζεται με τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η μετάβαση των αλλοδαπών μαθητών από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο δεν είναι εύκολη, καθώς θα πρέπει να αυξήσουν τις δεξιότητές τους στη νεοελληνική γλώσσα, τα μαθηματικά, ενώ υπάρχουν και τα αρχαία ελληνικά.
Η φιλόλογος και υποδιευθύντρια του 4ου Γυμνασίου Βόλου κ. Ιουλία Χαλαστάρα τόνισε πως οι μεγαλύτερες δυσκολίες των μαθητών αυτών παρουσιάζονται στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας, των Αρχαίων Ελληνικών, των Νεοελληνικών Κειμένων και της Ιστορίας, όπου απαιτείται καλή γνώση συντακτικού και καλή χρήση του γραπτού λόγου. Επίσης στην Ιστορία, επειδή είναι συνεχής ο λόγος και πρέπει να τον αποδώσουν, δυσκολεύονται. Δηλαδή είναι προτιμότερο ο καθηγητής να επισημάνει κάποια βασικά σημεία του μαθήματος, ώστε να εξοικειωθούν με το αντικείμενο και να αγαπήσουν το μάθημα. Στα μαθηματικά, τη φυσική, επειδή είναι κωδικοποιημένη η γνώση, έχουν καλύτερη πρόσληψη και αποδίδουν περισσότερο.
Η ίδια πρόσθεσε πως υπάρχουν κάποιοι ελάχιστοι μαθητές που είναι άριστοι, αλλά οι περισσότεροι είναι χαμηλών επιδόσεων.
Το πρόβλημα είναι πιο έντονο στους αλλοδαπούς μαθητές που μετανάστευσαν στην Ελλάδα σε προχωρημένη ηλικία. Αλλά και τα παιδιά που γεννήθηκαν στην Ελλάδα και ξεκίνησαν από την αρχή το ελληνικό σχολείο, νιώθουν κάποιες φορές στο σχολείο να βρίσκονται σε ένα ξένο μαθησιακό περιβάλλον.
Η υποδιευθύντρια υπογράμμισε πως τα τελευταία χρόνια οι αλλοδαποί μαθητές μειώθηκαν και σε κάθε τμήμα να βρίσκονται το πολύ πέντε άτομα.