«Ο τρόπος ζωής μας βρίθει από καρκινογόνους παράγοντες και είναι αδύνατον να εξαφανιστούν, οπότε η πρόληψη του καρκίνου εξαντλείται στη διενέργεια εξετάσεων κατά τακτά χρονικά διαστήματα» επισημαίνει σήμερα στη «Θ» το απερχόμενο διοικητικό συμβούλιο της Αντικαρκινικής Εταιρείας Μαγνησίας. Μετά από 13 χρόνια ενεργοποίησης η διοίκηση της Αντικαρκινικής Εταιρείας αλλάζει σελίδα ως προς τα πρόσωπα, έχοντας όμως τον ίδιο σημαντικό κεντρικό στόχο, την πρόληψη του καρκίνου μέσα από διάφορες δράσεις.

Στη «Θ» μιλούν σήμερα ο απερχόμενος πρόεδρος, γιατρός-χειρουργός, κ. Γιάννης Κωστής, η απερχόμενη γραμματέας κ. Βιβή Παπαδημητρίου και ο απερχόμενος αντιπρόεδρος κ. Απόστολος Παπαδημητρίου. Από το 1999 μέχρι το 2012 ενεργοποιήθηκαν στην Αντικαρκινική, που «αποτελεί μια πανελλήνια οργάνωση με παραρτήματα σε πολλούς νομούς της χώρας, που έχει ιδρυθεί στη δεκαετία του ’60 ακόμη και που σκοπό έχει τη διαχείριση της υπόθεσης «καρκίνος» όσον αφορά στο ευρύ κοινό», όπως τονίζουν.

Σημειώνεται πως η Αντικαρκινική Εταιρεία Μαγνησίας έχει ψηφιστεί και ως η πιο δραστήρια εθελοντική οργάνωση στο Νομό. Η βράβευση είχε γίνει το 2004 στην Αθήνα από τον πρωθυπουργό, στη διάρκεια της εβδομάδας εθελοντισμού, μαζί με άλλες οργανώσεις που ψηφίστηκαν από όλη την Ελλάδα.

«Πώς εννοούμε την πρόληψη του καρκίνου;» είναι το καίριο ερώτημα. «Η πρόληψη του καρκίνου με την κυριολεκτική έννοια της λέξης, δηλαδή να μην πάθουμε καρκίνο, είναι μάλλον ακατόρθωτη» απαντούν οι προαναφερθέντες και προσθέτουν: «Ο τρόπος ζωής μας, το περιβάλλον και άλλοι άγνωστοι τομείς της ζωής μας, βρίθουν από καρκινογόνους παράγοντες. Για να μην υπάρχουν αυτοί οι παράγοντες είναι αδύνατον. Για να ελαχιστοποιηθούν, είναι πάλι αδύνατον, αφού μάλλον αυξάνουν με το χρόνο. Έτσι η πρόληψη εξαντλείται, στην προτροπή για διενέργεια εξετάσεων κατά τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε αν είναι «γραφτό» να πάθουμε καρκίνο, να το διαγνώσουμε στην αρχή του».

 

Ο δεκάλογος οδηγιών 

Τι ήταν όμως οι οδηγίες, όπως να τρώμε λαχανικά και φρούτα, να μη μένουμε στον ήλιο, να αποφεύγουμε το λίπος, να γυμναζόμαστε κ.λπ;

«Αυτές οι οδηγίες μαζί με άλλες αποτελούσαν τον ευρωπαϊκό δεκάλογο κατά του καρκίνου, που πάνω του κτίστηκε όλη η εκστρατεία της πρόληψης. Δυστυχώς αυτή η εκστρατεία απέτυχε να εκπληρώσει τους στόχους της, που ήταν η μείωση στην Ευρώπη της θνητότητας του καρκίνου κατά 10%. Έτσι σήμερα δεν είναι σε εφαρμογή και έχει εγκαταλειφθεί. Βέβαια πολλές από αυτές τις οδηγίες διατηρούν την αξία τους ακέραια, όπως η αποφυγή της καθιστικής ζωής και η γυμναστική, η αποφυγή λίπους και αλκοόλ, όχι μόνον για τον καρκίνο, αλλά και για την καρδιοπάθεια. Επίσης η προτροπή για κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, που αν αγνοήσουμε την επιβάρυνσή τους από τα φυτοφάρμακα και τις μεταλλάξεις τους, είναι προτιμότερες τροφές από τις ζωικές. Η αποφυγή της έκθεσης στον καλοκαιρινό ήλιο επίσης είναι μια επιβεβλημένη φροντίδα, όχι μόνο για το φόβο του μελανώματος και του καρκίνου του δέρματος, αλλά και για τα εγκαύματα και την ηλίαση» μας απαντούν.

 

Νέες ανάγκες για εξετάσεις

Τα μέλη του απερχόμενου Δ.Σ. αναφέρονται και στις νέες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί κάνοντας αναγκαίες κάποιες εξετάσεις και οι οποίες τροποποιούν την αξία κάποιων οδηγιών από τον προαναφερθέντα δεκάλογο.

«Ποιες οδηγίες δεν έχουν αξία από το δεκάλογο;» είναι το ερώτημα που απευθύναμε.

«Δεν είναι ότι δεν έχουν αξία, αλλά έχουν τροποποιηθεί. Δεν είναι πλέον αρκετό να κάνει μια γυναίκα για την πρόληψη του μαστού, μόνο μαστογραφίες. Πρέπει αυτές να συνοδεύονται και από κλινική εξέταση – ψηλάφηση από πεπειραμένο στο αντικείμενο γιατρό, ο οποίος θα αξιολογήσει και τις μαστογραφίες και ό,τι άλλο χρειαστεί για τη διάγνωση.

Η ανίχνευση στα κόπρανα μικροαιμορραγίας δεν έτυχε ευρείας αποδοχής ούτε από την ιατρική κοινότητα, αλλά ούτε και από τον πληθυσμό για έλεγχο του εντέρου. Έτσι η προληπτική κολονοσκόπηση είναι η πιο ενδεικνυόμενη σήμερα προληπτική εξέταση για τον καρκίνο του παχέος εντέρου.

 

Πλούσια δράση 

Με τι ασχοληθήκατε στο διάστημα των 13 χρόνων που ήσαστε στο ΔΣ;

«Εμείς ήμαστε στην περίοδο της εκστρατείας της πρόληψης και στην αρχή της δεκαετίας του 2000, που αξιολογήθηκε η απόδοσή της. Έτσι προσπαθήσαμε να προάγουμε την πρόληψη του καρκίνου στον πληθυσμό του Βόλου και της υπαίθρου. Κάναμε πολλές ενημερωτικές ομιλίες για το ευρύ κοινό σε πολλές αίθουσες του Βόλου και της Ν. Ιωνίας, αλλά και στον Αλμυρό, την Αγχίαλο, την Αργαλαστή, τον Άγ. Λαυρέντη, το Τρίκερι, την Αγριά, το Βελεστίνο. Σε πολλές από τις εκδηλώσεις αυτές είχαμε και δράσεις πρόληψης με κλινική εξέταση και διάδοση του Haemmocult, ιδίως στους κατοίκους των χωριών, στις παραλίες τα καλοκαίρια με μοίρασμα υλικού για τον ήλιο, αλλά και σε ένα διήμερο προληπτικών ενημερώσεων και δράσεων στο σινεμά «Εξωραϊστική» στο Βόλο. Επίσης για δύο χρόνια σε χώρο που μας παραχώρησε ο Δήμος Ν. Ιωνίας, λειτουργήσαμε εθελοντικά προληπτικό ιατρείο, δεχόμενοι πολίτες απ’ όλο το πολεοδομικό συγκρότημα. Εκεί στόχος μας ήταν να δώσουμε το έναυσμα για υιοθέτηση απ’ όλους τους γιατρούς της ανάπτυξης  μόνιμων προληπτικών δράσεων στα ιατρεία τους.

Για δύο χρόνια υπήρξαν παρεμβάσεις σε μαθητές δημοτικού και γυμνασίου σε πολλά σχολεία του νομού, σχετικές με την βλαβερότητα του καπνίσματος.

Παράλληλα αποσκοπούσαμε να αποστιγματίσουμε τη λέξη και τη νόσο καρκίνος, που εν πολλής είναι μια στιγματισμένη κατάσταση για την πλειοψηφία του πληθυσμού.

Για αρκετά χρόνια μελετήσαμε και προωθήσαμε την ψυχοκοινωνική υποστήριξη των καρκινοπαθών σε συνεργασία με το Κέντρο Ψυχικής Υγείας, με τη συνδρομή στην αρχή της αείμνηστης διευθύντριάς του Βάσως Ζούμπου. Δημιουργήσαμε ομάδες αρρώστων που με την καθοδήγηση ψυχολόγου, υποστηρίχθηκαν ψυχοκοινωνικά, με πολύ καλά αποτελέσματα. Τέλος για μερικά χρόνια λειτουργήσαμε ομάδες πολιτών με τις οποίες οργανώσαμε πορείες βαδίσματος, σε μια προσπάθεια να διαδώσουμε την κίνηση στη ζωή μας.

Μαζί με τον κύριο αυτό στόχο μας, η δραστηριότητά μας εμπλουτίστηκε με πολιτιστικές παρεμβάσεις, που είχαν σκοπό ή να κάνουν πιο ευχάριστη την αντικαρκινική εκδήλωση, ή ακόμη και να παρέμβουν πολιτιστικά στην κοινωνία. Έτσι έγιναν συναυλίες με την ομάδα του Νίκου Παρθένη και του Ζαφείρη Κουκουσέλη, με νεανικά και φοιτητικά μουσικά σχήματα σε αφιερώματα του Χατζιδάκι και του Λοΐζου, μουσικοθεατρικά αφιερώματα στο Ρίτσο, τον Καββαδία, στη δεκαετία του ’60, στο ρεμπέτικο και στο λαϊκό τραγούδι, εκδηλώσεις με χορό από την ομάδα της Ολυμπίας Παπαδημητρίου, με ποίηση Ελληνική και Γαλλική, με επιστημονική αναζήτηση με το Γιώργο Γραμματικάκη, κ.ά.».

 

Η πρόληψη και η κόπωση 

Η αποχώρηση του Δ.Σ. συνδέεται με τη φυσιολογική κόπωση. Ωστόσο και η αδυναμία της πρόληψης να υιοθετηθεί από τις μεγάλες μάζες του πληθυσμού δίνει ένα στίγμα.

Όπως αναφέρουν τα απερχόμενα μέλη για τους λόγους της αποχώρησης, «οπωσδήποτε με τον καιρό επέρχεται κόπωση, όχι τόσο σωματική, αλλά με την έννοια της εξάντλησης των ψυχικών αποθεμάτων, των ιδεών και των πρωτοβουλιών, σε σημείο που να αισθάνεσαι ότι δεν βοηθάς πλέον τους σκοπούς. Η κόπωση αυτή επέρχεται, και το είδαμε, και στους πολίτες που δεν συμμετέχουν πλέον όπως στις αρχές, και αν συμμετέχουν είναι από… υποχρέωση. Κύρια αιτία βέβαια αυτής της κόπωσης, πιστεύω ότι είναι η πεπερασμένη αποτελεσματικότητα της πρόληψης. Και βέβαια δεν είναι λάθος αυτή καθ’ αυτή η μέθοδός της. Είναι όμως δύσκολο να πραγματοποιηθεί, γιατί πολύ δύσκολα γίνεται αποδεκτή από τον πληθυσμό. Έτσι αυτοί που έρχονται στις ομιλίες ή αυτοί που συμμετέχουν στις προληπτικές εξετάσεις ήταν συγκεκριμένοι πάντα και συνεχώς φθίνοντες. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που διεθνώς απέτυχε η εκστρατεία της πρόληψης. Δεν υιοθετήθηκε από τις μεγάλες μάζες του πληθυσμού. Οι αιτίες γι’ αυτό μπορούν να συζητηθούν.

 Έτσι λοιπόν αντί να είμαστε μια εταιρεία σφραγίδα, για δημόσιες σχέσεις μόνον, προτιμήσαμε να παραιτηθούμε, ελπίζοντας τα καινούργια στελέχη να ασχοληθούν με νέα ορμή».

      

Δίπλα στους καρκινοπαθείς

Σύμφωνα με τους ίδιους, «δεν πρέπει να υπάρχει η παραμικρή αμοιβή στον εθελοντισμό. Αφ’ ης στιγμής υπάρχει αμοιβή, ο εθελοντισμός νοθεύεται. 

Εθελοντής είναι ο καθένας που στρατεύεται ελεύθερα, για να οδηγήσει μια δράση αφιλοκερδώς εκτός επαγγέλματος και οικογένειας, με αποκλειστικό σκοπό τους συνανθρώπους του. Όσο προσπαθεί, η αμοιβή του είναι η ευχαρίστηση από την ευόδωση των προσπαθειών του, και την απόδοση του οφέλους στον ευεργετούμενο στόχο».

Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και ο εθελοντισμός στην αντικαρκινική που είναι διαρκής.

 Όσον αφορά στην εθελοντική προσφορά στην Αντικαρκινική εταιρεία;

«Ο εθελοντής πρέπει να προσέξει τους αγώνες των καρκινοπαθών, να μιλά μαζί τους, να τους δίνει μια ψυχική σιγουριά, ένα χαμόγελο, μια αισιοδοξία. Πρέπει να έχει σωστή κρίση, να ακούει με προσοχή και με υπομονή, να έχει μια συναισθηματική ισορροπία και κυρίως την ικανότητα, να κρατάει τις σωστές αποστάσεις, για να αφήνει χώρο σ’ αυτόν που θέλει να βοηθήσει. Ο εθελοντής είναι μια αληθινή πηγή δώρου και μ’ αυτό τον τρόπο ενισχύει συγχρόνως και την εκτίμηση του εαυτού του. Όλα αυτά προϋποθέτουν την αντιμετώπιση της νόσου, αλλά και του ασθενή ολιστικά,  δηλαδή παράλληλα με τη σωματική παράμετρο και την ψυχοκοινωνική διάσταση. Αυτό δίνει περιεχόμενο και στη δράση των εθελοντών που δεν είναι γιατροί» επισημαίνουν.

Από την πλευρά της η κ. Παπαδημητρίου τόνισε για τη συμμετοχή της στην Αντικαρκινική λέγοντας, μεταξύ άλλων, πως «προβληματίστηκα για τη συμμετοχή μου στο συμβούλιο της Αντικαρκινικής, διότι δεν ήμουν γιατρός, δεν ήξερα ποιες θα ήταν οι δραστηριότητές μου και τι έπρεπε να προσέξω ή τι να κάνω ακριβώς. Η διαίσθηση μου έδειξε με την πάροδο του χρόνου, ότι η καλή θέληση δεν αρκεί για τον αγώνα εναντίον του καρκίνου. Πολλοί  θέλησαν να αγγίξουν το πρόβλημα και να προσφέρουν στην Αντικαρκινική Μαγνησίας, γιατί είτε αντιμετώπισαν την αρρώστια οι ίδιοι, είτε κάποιος συγγενής ή φίλος τους. Αυτό όμως είδα σιγά – σιγά με το χρόνο, ότι δεν είναι η σωστή πλευρά του εθελοντισμού. Γιατί ο εθελοντισμός δεν χρησιμεύει ούτε να δώσει αξία στον εθελοντή, ούτε να ησυχάσει τη συνείδησή του, ούτε να του τακτοποιήσει τις προσωπικές του διαμάχες, ούτε να παρηγορήσει ένα δικό του βαρύ πένθος ή θλίψη.

Όλα τα πρόσωπα που συνάντησα με τον εθελοντισμό στην Αντικαρκινική Μαγνησίας είναι σημαντικά. Απ’ τη μια πλευρά η συνεργασία με το ΔΣ και από την άλλη η συνεργασία με τα μέλη μας και τους φίλους μας. Μου έδωσαν και τους έδωσα πολλά».